Soliq statistikasi indd

Yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliq hisob-kitobi
Tay-
yor 
mah-
su-
lot lar 
no mi
Soliq 
solina-
digan 
baza
Soliq 
stav-
kasi, 
%
Yer qa’ri dan 
foyda langan-
lik uchun 
hisob langan 
soliq sum-
masi
Yer qa’ridan 
foydalanganlik 
uchun solig‘ining 
oldingi hisobot 
davri hisob-
kitobida 
hisoblangan 
soliq summasi 
Yer qa’ridan 
foydalanganlik 
uchun soliq 
summasi
qo‘-
shim-
cha to‘-
lashga
kamay-
tirish ga
010
020
030
040
050
060
070

---

333
T
ay yor
 
mah sulot-
lar
 nomi
Qazib olish hajmi, t, 
kub. m
Sotish hajmi
O‘z 
ehti yoji 
uchun 
ish latil-
gan tay-
yor
 mah-
sulot ning 
tan nar xi
Soliq solinadigan baza
ja mi
shu jumladan
na tu ra da 
ifo dalan-
gan so 
tish 
haj mi
(t, kub. m)
pul da 
ifo dalan-
gan 
so tish 
haj mi 
(so‘m)
o‘r
-
ta cha 
so tish 
ba hosi
Jami
shu jumladan
sotish 
uchun
o‘z 
ehti yoji 
uchun
rea li-
zatsiya 
qi lish 
uchun
o‘z 
ehti yoji 
uchun
010
020
030
040
050
060
070
080
090
100
11
0

---

334
Yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliq hisob-kitobi shaklida 
aks ettirilgan ma’lumotlar asosida prognozlash uchun zarur bo‘lgan 
tayyor mahsulotlar hajmi, yer qa’ridan foydalanganlik uchun sol-
g‘ining oldingi hisobot davri hisob-kitobida hisoblangan soliq 
sum masi, soliq solinadigan baza, qazib olish hajmi, o‘rtacha sotish 
ba hosi, hisoblangan va to‘langan soliq summalari to‘g‘risidagi 
ma’ lumotlar jamlanadi.
10–15-jadval
Tijoratbop topilma bonusi hisob-kitobi
Foydali 
qazilma 
nomi 
Qazib 
olinayotgan 
zaxiralarning 
tasdiqlangan 
hajmi
Birja 
bahosi 
(aniqlangan 
bahosi), 
so‘m
Soliq 
solish 
bazasi, 
so‘m
Tijoratbop 
topilma 
bonusi 
stavkasi
Tijoratbop 
topilma 
bonusi 
summasi, 
so‘m
10–15-jadvalda keltirilgan hisob-kitob shaklidan tijoratbob to-
pil ma bonusi bo‘yicha kutilayotgan tushumni prognozlashtirish 
uchun zarur bo‘lgan, qazib olinayotgan zaxiralarning tasdiqlangan 
haj mi, birja bahosi, soliq solish bazasi, tijoratbop topilma bo nusi 
stavkasi, tijoratbop topilma bonusi summasi to‘g‘risidagi ma’ lu-
motlar jamlanadi.
Yer qa’ridan foydalanganlik solig‘i tushumlarini prognoz qilish 
usullari oldingi yillarda haqiqatda yig‘ilgan soliq miqdorlarini 
reg ression tahliliga asoslanadi. Regression tahlil asosida prog noz 
ko‘rsatkichlarini belgilash uslublari, formulalari oldingi para graf-
larda bayon qilindi.

---

335
Tayanch so‘z va iboralar
1. Mol-mulk solig‘i tushumini prognozlash.
2. Mol-mulk solig‘i tushumini o‘sish sur’ati. 
3. Yer qa’ridan foydalanganlik solig‘i tushumlarini prognoz qilish usullari. 
4. To‘g‘ri chiziqli regressiya tenglamasi.
5. Tijoratbop topilma bonusi hisob-kitobi.
6. Qo‘shimcha foyda solig‘ining soliq solish obyekti. 
7. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq.
8. Zanjir usulida aniqlangan o‘sish sur’at.
9. Soliq solinadigan bazadan kamaytiriladigan suv hajmlari.
10. Prognoz yili uchun yer solig‘i summasining kutilayotgan o‘rtacha o‘sish 
su’ati.
O‘z-o‘zini nazorat qilish uchun savollar
1. Mol-mulk solig‘ini prognoz qilishning mohiyatini tushuntirib bering.
2. Resurs to‘lovlarini prognoz qilishda qanday usullardan foydalaniladi?
3. Mol-mulk solig‘i tushumlarini prognoz ko‘rsatkichlariga qanday omillar 
ta’ sir qiladi?
4. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun belgilanuvchi soliq tushumlarini 
prognoz qilishning o‘ziga xos xususiyatlarini tushuntirib bering.
5. Mol-mulk solig‘ining soliq solish bazasi qanday aniqlanadi?
6. Soliq solish bazasi va prognoz ko‘rstakichlari o‘rtasidagi funksional bog‘-
lanishga sharh bering.
7. Mol-mulk solig‘i summasining zanjirli o‘sish sur’ati deganda nimani tu-
shunasiz?
8. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun belgilanuvchi soliq tushumlarini 
prognoz qilishda to‘g‘ri chiziqli regressiya tenglamasidan foydalanish mum-
kinmi?
9. Prognozlashtirilayotgan yildagi mol-mulk solig‘i tushumining kutilayot-
gan o‘sish sur’ati qanday aniqlanadi?
10. Mol-mulk solig‘i va resurs to‘lovlarini prognoz qilishda qanday ma’lu-
mot manbalaridan foydalaniladi?

---

336