Soliqlar, ularning vazifalari va turlari


Hududlar bo’yicha 2018-2019 yillar davomida byudjetga tushgan tushumlar to’g’risida ma’lumot (mlrd. so’m)17



Yüklə 207,55 Kb.
səhifə8/10
tarix27.08.2023
ölçüsü207,55 Kb.
#140775
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Isroilov Elbek kurs ishi

Hududlar bo’yicha 2018-2019 yillar davomida byudjetga tushgan tushumlar to’g’risida ma’lumot (mlrd. so’m)17



Hududlar

2018 yil

2019 yil

Ulushi (foizda)

O'sish sur'ati




Respublika bo'yicha

54 203

83 266

100

154




shu jumladan:













1

Qoraqolpog'iston.

2 378

3 182

4

134

2

Andijon viloyati

1 761

3 241

4

184

3

Buxoro viloyati

2 768

4 267

5

154

4

Jizzax viloyati

958

1 492

2

156

5

Qashqadaryo viloyati

3 896

6 285

8

161

6

Navoiy viloyati

5 422

9 981

12

184

7

Namangan viloyati

1 364

2 257

3

165

8

Samarqand viloyati

2 013

3 162

4

157

9

Surxondaryo viloyati

1 384

2 184

3

158

10

Sirdaryo viloyati

813

1 334

2

164

11

Toshkent viloyati

5 998

9 441

11

157

12

Farg'ona viloyati

2 779

3 965

5

143

13

Xorazm viloyati

1 193

1 972

2

165

14

Toshkent shahri

13 422

20 151

24

150

15

DSQ tushumlari

8 055

10 353

12

129

6-rasm ma’lumotlari tahlilidan kelib chiqib shunday xulosaga kelishimiz mumkinki 2019 yilgi jami byudjet tushumlari 2018 yilga nisbatan keskin o’sgan. Soliqlar tarkibida esa 2018 yilga nisbatan bilvosita soliqlar miqdori yuqori bo’lgan.


Yuqorida ko’rib o’tganimizdek, Respublikamizda mahalliy davlat hokimiyati idoralarining asosiy daromad manbai hisoblangan mahalliy soliqlar va yig’imlar bilan bog’liq muammolar markazida ularning mahalliy budjetlar xarajatlarini to’liq miqdorda moliyalashtira olmasligidadir. Shuning uchun ham umumdavlat soliqlaridan mahalliy budjetlarga ajratmalar, ya’ni tartibga solinadigan soliqlardan to’liq yoki qisman ajratmalar belgilash tizimi amal qiladi va ulardan kelib chiqib mahalliy davlat hokimiyati idoralarining bu boradagi vakolatlari yana bir qadar oshirilgan bo’lsada, bugungi kunda mahalliy davlat hokimiyati idoralarining soliqlar va yig’imlar bo’yicha vakolatlari qonunchilik nuqtai-nazaridan bir qadar cheklangan, amalda esa o’z hududlarida undiriladigan barcha soliqlar va yig’imlarni nazorat qilish tizimi amal qiladi. Shu o’rinda ta’kidlash lozimki, respublikamiz soliq tizimini takomillashtirishda turli hokimiyat organlarining soliqlar va yig’imlar bo’yicha vakolatlarini yanada aniqlashtirish va bunda mahalliy davlat hokimiyati idoralarining bu boradagi vakolatlarini oshirish muhim yo’nalish qilib belgilanishi lozim.

Boshqa soliqlar va yig’imlar





Davlat boji va jarimalar



Resurs to’lovlari va mol-mulk solig’i



Bilvosita soliqlar


Bevosita soliqlar


Byudjet tushumlari, jami



6-rasm. 2018-2019 yillardagi byudjet tushumlari (mlrd. so’m)18
Jahon tajribasi shuni ko’rsatadiki, mahalliy budjetlarga soliqlardan ajratmalar yagona normativ asosida amalga oshirilsa va bu normativlar uzoq muddat o’zgarmas saqlansa, salbiy holatni kamaytirishi mumkin. Faqat shu holdagina, mahalliy budjetga ma’lum davrda qonuniy tartibda yig’ilgan soliqlarning bir qismi barqaror tushib turishiga imkon yaratiladi. Mahalliy hokimiyat ana shu o’ziga tegishli tushumni ta’minlash uchun barcha imkoniyatini ishga soladi.
Xulosa qilib aytsak, tartibga soluvchi soliqlarni taqsimlashni isloh qilishning muhim chorasi, respublikamiz bo’yicha ma’lum davrda barqaror normativlarning joriy etilishi hisoblanadi. Tartibga soluvchi soliqlar bo’yicha belgilangan rejadan ortiq tushumlardan esa mahalliy budjetlar ixtiyorida qoldiriladigan tushumlari 50% qilib belgilash maqsadga muvofiqdir. Ma’lum muddat belgilangan barqaror normativlar budjet aniqligini, istiqbol rejalarini yaxshilanishini, budjet boqimandalarini kamayishini hamda budjet parametrlarini ishlab chiqishda kelishuvchanlik amaliyotini qisqartirishni ta’minlaydi. Rejadan ortiq tushumlarni yagona normativ asosida taqsimlash, rejadan ortiqcha tushumlar yig’ilishada manfaatdorlikni oshiradi, respublika va mahalliy budjetlar daromad bazasini mustahkamlab dotatsiya hajmini kamaytiradi.
Ta’kidlab o’tish lozimki, umumdavlat soliq tushumlari har yili qonuniy tartibda belgilanadigan normativlar bo’yicha tegishli budjetlar o’rtasida taqsimlanadi.



Yüklə 207,55 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin