So‘nuvchi tebranishlarni o‘rganish va so‘nishning logarifmik dekrementini aniqlash. So‘nuvchi tebranishni ta’riflang, so‘nish sabablarini tushuntiring

Erkin so‘nuvchi tebranishlar

Prujinali mayatnik

Tebranish konturi

Tebranish kattalik

x muvozanat holatiga nisbatan siljishlar

q zaryad

Tebranishning differensial tenglamasi

So‘nmaydigan tebranishlarning xususiy chastotasi - 0

 - so‘nish koeffitsiyenti

Erkin so‘nuvchi tebranishlar

Prujinali mayatnik

Tebranish konturi

So‘nuvchi tebranishlar chastotasi

Q-sllik

Tebranishlar amplitudasi

Tebranish qonuni

Sinusoidal kuch ta’siridagi majburiy tebranishlarGarmonik qonuniyat o‘zgarishidagi faktorlar ta’siri ostida sodir bo‘ladigan tebranishlar majburiy tebranishlar deb ataladi.

Majburiy garmonik tebranishlarning differisial tenglamalari

 – so‘nish koeffitsiyenti

0 – tebranishning xususiy chastotasi

 – majbur qiluvchi faktorning chastotasi

• Differensial tenglamaning yechimiTenglamaning yechimibir jinsli tenglamaning umumiy yechimi va bir jinsli bo‘lmagan tenglamaning xususiy yechimlari yig‘indisiga teng.Bir jinsli tenglamaning umumiy yechimi (erkin tebranishlar)Bir jinsli bo‘lmagan tenglamaning xususiy yechimiMajbur qiluvchi kuch ta’siridagi harakat ikkita tebranishning superpozitsiyasini tassavur etadi:0 xususiy chastotali tizim va  chastotali majbur qiluvchi kuch.Majburiy tebranishlarning amplituda va fazalariTenglamaning yechimi, umumiy ko‘rinishda, bir jinsli tenglamaning umumiy yechimi va bir jinsli bo’lmagan tenglamaning xususiy yechimlariyig’indisiga teng.Majburiy tebranishning fazasiMajburiy tebranshning amplitudasiMexanik majburiy tebranishlarning differensial tenglamasi- majbur etuvchi kuchr – qarshilik koeffitsiyentik– qattiqlik koeffitsiyenti0 – tebranishning xususiy chastotasi– majbur etuvchi faktorning chastotasiElektr majburiy tebranishlarning differensial tenglamasi- majbur etuvchi faktor – tashqi EYuK yoki o‘zgaruvchan kuchlanish— zaryad va qo‘yilgan kuchlanish orasidagi faza siljishiq- elektr zaryadi, R – qarshilik,L- induktivlik, С- elektr sig’imiMaksimal zaryadTebranish fazasi- differensial tenglama- tenglamaning yechimiTok kuchining o‘zgarishiZaryaddan vaqt bo‘yicha birinchi xosilani olamizTok kuchining amplitudasi yoki maksimal tok- Tok va qo‘yilgan kuchlanish orasidagi faza siljishiUmumiy holdaRezonansMajbur etuvchi kuch chastotasi tebranish tiziminig xususiy chastotasiga yaqinlashganda majburiy tebranishlar amplitudasining birdangina ortishi hodisasi –rezonans hodisasi deb ataladi.Rezonans chastotasiRezonans amplitudasiRezonansMajburiy tebranishlarning amplitudasi ifodasini ko‘rib chiqamiz1. Majbur etuvchi kuch chastotasi nolga teng bo‘lsinТebranish sodir bo‘lmaydi, siljish statik deformatsiyaga teng bo‘ladi.Agarda so‘nish kuzatilmasa, so‘nish koeffisiyenti nolga teng bo‘ladi. Tebranish amplitudasi, majbur etuvchi kuch chastotasi ortishi bilan ortadi va quyidagi holda cheksiz kattalashadi.

Xulosa: Men bu mustaqil ishdan juda koʻp narsalarni oʻrgandim. Kelajakda juda menga kelajakda kerak boʻladi deb hisoblayman. Bu ish men juda yoqdi.

Foydalanilgan adabiyotla

1. K.P.Abduraxmanov, O‘.Egamov. “Fizika”. Darslik. Toshkent. 2013 y

2. М.Исмоилов, П.Хабибуллаев, М.Халиуллин. Физика курси, «Ўзбекистон

3. И. В. Савельев Физика курси. М.: Наука 1989 1-, 2-томлар

• 4. С.Э. Фриш ., А.В. Тиморева. Умумий физика курси, 1-, 2- томлар.