Sosial fəlsəfə

60. Siyasi ideologiya. Siyasi mədəniyyət anlayışı və onun mahiyyəti.

Müasir dövrdə neoliberalizm ideyaları da yaranmışdır. Bunun nümayəndələri başa düşürlər ki, azad bazar mexanizmi səmərəli iqtisadi fəaliyyət aparmaq üçün, iqtisadi, sosial proseslərin idarə etmək üçün daha əlverişli şərait yaratmış olsa da, dövlət, kapitalizm rəqabətini təmin etmək üçün daim iqtisadiyyata müdaxilə etməlidir. Hal-hazırda Qərbi Avropada, ABŞ-da liberalizmin ideya və siyasi mövqeləri bir qədər neokonservatizm tərəfindən sarsıdılıb, o, sosial-reformizmə yuvarlanmağa başlamışdır.

Kütləvi şüurda bütün bu cərəyanlar sosial şəraitdən asılı olaraq müxtəlif tərzdə həkk olunur, ictimai inkişafa təsir göstərir.

Əgər ictimai psixologiya sosial həyatı hissi mərhələdə əks etdirirsə, onun dərinliyinə nüfuz etmirsə, bundan fərqli olaraq ideologiya sosial varlığı, iqtisadi münasibətlər sistemini dərin, əhatəli və bitkin şəkildə əks etdirir. Digər tərəfdən ideologiya daha fəal sosial funksiya yerinə yetirir, əhalinin həyat şəraitinin bütün tərəflərinə, dünyagörüşünün formalaşmasına güclü təsir göstərir. İctimai psixologiyanın fəallığı isə nisbətən məhdud səviyyədə olur. İctimai psixologiya ilə ideologiya həm də öz yaranma tarixinə görə bir-birindən fərqlənir. Belə ki, ictimai psixologiya bütün dövrlərdə mövcud olmuşdur. İdeologiya isə siniflər, sosial qruplar və millətlər meydana gəldikdn sonra onlar tərəfindən yaradılır.