Sosyo-küLTÜrel değİŞme açisindan güney marmara genç ÇİFTÇİleri Üzerine bir araştirma

2.1.2.1. Tarihsel Süreçte Tarım ve Çiftçilik 

 

Tarımın  ortaya  çıkması,  Güneybatı  Asya’da  yaklaşık  olarak  10  bin  yıl  öncesine 

dayandığı  gibi  Orta  ve  Güney  Amerika’da  8  bin  yıl  öncesine  dayandığı  düşünülmektedir. 

Bununla  birlikte  tarım  birçok  farklı  yerde  yapılmış  olmasına  rağmen  bu  olayların 

tarihlendirilmesi daha az kesinliktedir. Buna karşın insanlık 4 bin yıl öncesinden başlayarak, 

toprağı  sürüp  işleme  ve  sulama  gibi  bütün  temel  tarım  faaliyetleri  geliştirebilmişti 

(Beardworth  ve  Keil,  2011:  37).  Sistemli  bir  şekilde  yetiştirilen  tahılın  toplumların  besin 

içeriğinde daha önemli bir rol almaya başlamasıyla, çiftçiliğe geçiş avcılık ve toplayıcılıktan 

sonra bin yıllar içinde gerçekleşmiştir (Standage, 2014). 

Avcı toplayıcı insanlığın yerleşik hayata geçmesinden önce tamamı ile göçebe olan bir 

yaşam  biçiminden  çok,  mevsimlik  veya  geçici  korunaklar  arasında  bir  rota  izleyen  yarı 

zamanlı  yerleşik  bir  yaşam  biçimi  sürmüş  olmalarına  karşılık,  tahılın  evcilleştirilerek 

depolanmaya başlamasıyla insanların bir yerde kalması daha kolay bir yaşam biçimi olmaya 

başladı.  Dünyanın  ilk  büyük  kent  yerleşimleri,  Dicle  ile  Fırat  arasında,  bugün  Irak’a  denk 

düşen  topraklarda,  “akarsular  arasındaki  toprak”  demek  olan  Mezopotamya’da  varlık 

gösterdi.  Bu  kentlerin  halkları,  kent  surları  ile  çevrili  alan  içinde  yaşayan  ve  sabahları 

tarlalarda çalışmak için  surların dışındaki  arazilere çıkan çiftçilerdi.  Genellikle tarlalarda  ve 

bahçelerde çalışmayan yöneticiler ve zanaatçılar, çoğunlukla kentli bir yaşam süren insanlardı 

(Standage,  2014).  Dünya  üzerinde  birçok  yerde  tahılların  evcilleştirilmesinin  yanı  sıra 

hayvanların  evcilleştirilmesi  de  gerçekleştirilmiştir.  Evcilleşen  ya  da  evcilleştirilen 

hayvanların ilk örnekleri, milattan önce on iki binlerde köpek ile koyun, keçi, sığır ve attır. Bu 

hayvan  türlerini  Batı  Asya’da  evcilleştirilen  tavuk  ve  Amerika  Kıtası’nın  keşfi  ile  dünyaya 

yayılan ve evcilleştirilme tarihi netleşmemiş olan hindi ve lama izlemiştir (Standage, 2014). 

Bu hayvanların günümüzdeki genel çiftçilik faaliyetleri içinde de yaygın olarak kullanıldığını 

ve önemini koruduğunu görmekteyiz.  

Tarım  olarak  adlandırdığımız  karmaşık  ortam  yaşam  şeklinin  dünya  üzerinde  baskın 

olan hayat tarzı haline geldiğine ve aslında bu durumun hala giderek arttığına şüphe yoktur. 

Tarım nüfus yoğunluğunun ve toplumsal örgütlenmenin çeşitli derecelerindeki artışı mümkün 

kılan  şartların  oluşmasını  sağlamıştır.  Besin  stokları  üzerinde  ki  kontrolün  diğer  insanlar 

---

9 

 

üzerinde sağlandığı iktidar, bu toplumlarda mülkiyet kavramının son derece önemli olduğunu 

ifade  etmektedir  (Beardworth  ve  Keil,  2011:  42).  Bütün  bu  değişimler,  bugün  üzerinde  pek 

düşünmeden  kabullendiğimiz  dini  ve  siyasi  yaşam,  kültürel  ve  ekonomik  ortamın  birçok 

niteliğini  ilk  kez  meydana  getiren  toplumsal  örgütlenmelerin  ortaya  çıkmasını  sağlamıştır 

(Standage, 2014). 

İnsanoğlu,  toprağı  işleyerek  ve  hayvansal  ürün  üretimi  için  faaliyette  bulunarak 

beslenme  ve  giyinme  gibi  temel  ihtiyaçlarını  karşılamaktadır.  Tarımsal  faaliyetlerin 

yaygınlaşmasıyla  birlikte  toprağa  bağlılık  artmış  ve  toplumsal  yaşama  geçiş  süreci 

hızlanmıştır.  Bu  sürecin,  başlangıcında  bireyin,  toplum  ve  çevre  ile  olan  ilişkileri  daha 

belirgin  ve  açıkken,  teknolojik  gelişme,  küreselleşme,  toplumsal  ve  bireysel  isteklerin 

farklılaşması  ile  sürecin  yoğunlaşması  sonucunda  ilişkiler  karmaşıklaşmıştır.  Dolayısıyla 

başlangıçta, insanlığın beslenmesi gibi temel bir işleve sahip olan tarımsal faaliyetler, zamanla 

sanayileşmenin  finansmanı,  çevrenin  korunması,  uluslararası  ticarete  konu  olma  ve  kırsal 

yaşamın yaşanabilirliğini ve refahının artırılması gibi işlevlere de sahip olmuştur. Bugün için 

tarım, biyolojik, ekonomik, çevresel, sosyal ve politik yönleri olan bütünsel ve çok boyutlu bir 

yapıdır (Mollavelioğlu,  2009).