Sovunni qayta ishlash va uni tovar holatiga keltirish. Reja

7-rasm. “Macconi” liniyasida atir sovun asosiga ishlov berishi texnologik sxemasi
Sovunga ishlov berish unumdorligi 2t/soatdan bo‘lgan ikkita oqimda olib boriladi. Bu oqimlarni uskunalari bir xil yoki har xil bo‘lishi mumkin. Masalan, bir xil sovun asosidan foydalanib ikki xil navli sovun ishlab chiqarish kerak bo‘lsa, oqimlarda komponentlarni dozalash uchun turli uskunalar va atir sovun massasiga ishlov berish uchun esa turli usullar tanlanadi.

Firma tavsiya qilgan variantlardan biri bo‘yicha sovun vermeshili (19) bunkerdan (24) BDM rusumli aralashtirgichga keladi. Bu yerda qo‘shimcha komponentlar (hid, rang beruvchi moddalar antioksidant, plastifikator va boshqalar) qo‘shiladi.

BDM uzelida suyuq va kukunsimon qo‘shimchalarni alohida dozalash, ularni sovun massasi bilan aralashtirish imkoniyati yaratilgan. Suyuq ingredientlar haroratni 50-60⁰C ushlab turish uchun isituvchi (TEN)lar va aralashtirgichlar bilan ta’minlangan rezervuarlarda tayyorlanadi. Qo‘shimchalarni kerakli miqdori nasos-dozatorlar yordamida uzluksiz holda aralashtirgichga uzatiladi, u yerdan sovun asosi tilishlash uchun bir shnekli ekstruder(25)ga beriladi.

Diametri 8mm bo‘lgan sovun vermisheli (25) ekstruderdan (26) lentali transportyor yordamida uch valikli yanchish uskunasiga uzatiladi. Bu yerda “bargsimon” sovun hosil qilish bilan tilishlash davom ettiriladi. “Bargsimon” sovun lentali transportyor orqali, sovun massasiga tugal ishlov berish, brus holida qoliplash uchun (29) ekstruder “DUPLEKS” ga beriladi.

Ekstruder konusdan chiqayotgan ikkita sovun shtangasi unumdorligi minutiga 200 sovun bo‘lagi bo‘lgan (30) kesuvchi mashina bilan bo‘laklarga kesiladi. Sovun bo‘laklari (31) transportyor yordamida (32) ikki yo‘nalishli shtamp-press ga beriladi. Bu yerda sovunni 100 va 200g massali to‘rtburchak, 150g massali oval va figurali shakllari hosil qilinadi.

Sovun bo‘lagiga yaltiroq tus berish va matritsani yuzasiga yopishib qolishini oldini olish uchun, matritsa 55% li etilen glikol eritmasi bilan freonli sovutgich yordamida sovutiladi. Sovutuvchi suyuqlikni harorati sovun titriga va qo‘shimcha moddalarni xususiyatlariga bog‘liq bo‘ladi. Masalan, qo‘shimchasiz, yuqori titrli sovunlar uchun harorat (-10)÷(-12⁰C) past titrli yog‘lovchi qo‘shimchali sovunlar uchun (-25) ÷(-30⁰C) bo‘lishi kerak.

Kesish va shtamplashdan keyin, sovunni ortiqchasi va yaroqsiz bo‘laklari transportyor yordamida (29) ekstruderga qaytariladi.

Shtamplangan sovun bo‘laklari ikkita transportyor yordamida bir, ikki va uch qavat qilib o‘raydigan “Akma” (Akma 711) firmasini (34) o‘rovchi mashinasi ga beriladi. Sovun bo‘lagini massasi 100 va 150g bo‘lsa, uch qavatli o‘ram zarur, 200g li sovunga bir yoki ikki qavatli o‘ram bo‘lishi mumkin. Mashinani unumdorligi 100g massali bo‘laklar uchun minutiga 170÷180, 150g li uchun 140 va 200g li uchun 120 bo‘lakni tashkil qiladi.

Yorliqlarni yopishtirish uchun polivinilatsetat emulsiyasidan foydalaniladi. Yopishtirilgan yorliqlarni qurishini tezlashtirish maqsadida sovun bo‘laklari isituvchi transportyorga keladi. O‘ralgan sovunlarni ikki oqimi (36) lentali transportyor yordamida (37) guruhlovchi sistemaga yuboriladi. Bu yerda bitta oqim shakllantirilib “Akma” (Akma-773-5-2T) firmasining (38) taxlovchi avtomati sovun bo‘laklarini qatma-qat kartondan yasalgan qutilarga taxlaydi. Karton qutiga 100g li sovun bo‘lagidan 140 ta, 150grammlidan 96 ta va 200 grammlidan 108 dona solinadi. Sovun solingan karton (39) qutilar banderollaydigan mashina (“Akma-784-N-TV”) ga beriladi. Karton qutilar (40) transportyor va (41) ko‘taruvchi uskuna yordamida tayyor mahsulot omboriga yuboriladi.