Soxibaxon ped texnologiya doc

1.1.TABAQALASHTIRILGAN VA INDIVIDUAL TA`LIM
TEXNOLOGIYASI
—
G.K.Selevko
tadqiqotlarida
o‘qitishni
tabaqalashtirish
o‘quv
jarayonini
tashkil
etish shakli sifatida izohlanadi, o‘zida bilim
darajasi bir xil
bo`lgan,
u yoki bu jihatdan
o‘quv
jarayonida
umumiy
sifatlarga
ega
bo`lgan
o‘quvchilar
guruhi
bilan
o‘qituvchi
ishlaydi.
O‘qitishni
tabaqalashtirish
o ‘quv jarayonidagi ta’lim
oluvchilarning
turli
guruhlarini
ixtisoslashtirilishini
ta’minlaydigan
umumiy didaktikaning bir
qismi
sifatida
ham belgilanadi.
—
O‘qitish tizimining qurama texnologiyasining muallifi
N.P.Guzik bo`lib,
mazkur texnologiya saviyasiga va
darslarda mavzu bo‘yicha davriylikni rivojlantirishga
ko‘ra sinf ichidagi o‘qitishning tabaqalashtirilishi deb
qaraladi.
—
Darslar har bir mavzu bo‘yicha ketma ket joylashgan besh
tipdan iborat bo`ladi:
—
1)
mavzuni
umumiy
tahlii
qiluvchi
darslar
(ular
leksiyalar deb yuritiladi);
—
2)
ta ’lim
oluvchilarning
mustaqil
ishlari
jarayonida
o
‘quv materialining chuqurlashtirib ishlab chiqishini ko‘zda
tutgan,
tuzilgan
seminar
mashg‘ulotlari
(bunday
darslar
uchtadan beshtagacha bo‘lishi mumkin);
—
3)
bilimlami
umumlashtirish
va
tartibga
tushirish
(guruhlash) darslari (mavzular bo‘yicha sinovlar);
—
4)
fanlararo
materiallarni
umumlashtirish
(mavzular
bo‘yicha vazifalami himoya qilish);
—
5) dars-praktikumlar.

---

180
—
Mazkur texnologiyada uchta
tabaqalashtirishning turli darajadagi
qiyinchiliklari:
«A»,«V»,«S» dasturlari ajralib turadi
.
Dasturlar quyidagi vazifalarni hal qiladi:
•
muayyan
darajadagi
bilim,
malaka
va
ko‘nikmalarni egallashni ta’minlaydi;
•
ta`lim
oluvchilarning
ma`lum
darajadagi
mustaqilligini ta’minlaydi;
«S»
dasturi
tayanch
standart
sifatida
qayd
qilinadi.
Uni
bajarish orqali ta’lim oluvchilar
fan
bo‘yicha
o‘quv
materialini,
uni
qayta
tiklay
olish
darajasida
o‘zlashtiradilar.
«S»
dasturi
vazifalarini
nisbatan
qiyin
dasturga
o‘tmasdan oldin har bir o‘quvchi bajara olishi
lozim.
—
«V» dasturi mavzuni
qo`llash bilan bog‘liq
masalalarni yechish uchun zarur bo‘lgan o ‘quv va aqliy
faoliyatining umumiy va o‘ziga xos usullari bilan birga
egallashni ta’minlaydi. Ushbu dasturga kiritiladigan
qo‘shimcha ma'lumotlar birinchi bosqich materiallarini
kengaytiradi, asosiy bilimlami isbotlaydi, namoyish etadi
va oydinlashtiradi hamda tushunchalarning amal qilish va
qo‘llanishini ko‘rsatib turadi.
—
«
А
» dasturi o ‘quvchilarning
bilimlarini to‘la anglash,
ijodiy qo`llash darajasiga ko‘taradi. Bu dasturda ijodiy
qo‘llash istiqboli tobora takomillashib boruvchi
ma'lumotlar, chuqurlashtiriladigan materiallar, hamda uning
mantiqiy asoslanganligi joylashtirilgan.

---

181
—
Tabaqalashtirilgan ta`limda materiallarni
takrorlashda turli darajadagi vazifalarni erkin
tiklash metodikasi qo‘llanadi.
—
Tabaqalashtirilgan vazifalarni nazorat qilishda
individuallikka o‘tiladi va u chuqurlashtiriladi.
—
Inge Unt, A.S. Graniskaya, V.D. Shadrikov
tadqiqotlarida individual o‘qitish o‘quv jarayonini
tashkil etish shakli, modeli sifatida belgilanadi.
Unda:
• pedagog faqat birgina talaba bilan o'zaro
munosabatda bo`ladi;
• bir talaba faqat o‘qitish vositalari (kitoblar,
komyuter va b.) bilan o`zaro aloqada bo`ladi.
—