Soyqirimi: tarixin qanlı salnaməsi
Yüklə 29,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
qədər vurmağa çağırır, başa düşmür ki, gələcəkdə bu səhvlə rin düzəldilməsi indikindən daha ağrılı olacaqdır. Ermənistan özünü dalana nə qədər çox təpirsə, oradan çıxmaq bir o qədər uzun və çətin olacaqdır. Buna görə bütün məsuliyyəti dövlətin rəhbərləri daşıyacaqlar. «İkinci (sonra isə üçüncü, dördüncü...) erməni dövləti»nin hansı beynəlxalq miqyasda tanınmasından söhbət gedə bi lər və Ermənistanın rəhbərləri öz həmvətənlərini necə sax ta ümidlərlə yaşadırlar ki, beynəlxalq birlik özünün çoxsay- ı qətnamələri ilə artıq birmənalı şəkildə bildirmişdir ki, bu, heç vaxt olmayacaqdır! Ermənistan rəhbərliyi nəyə ümid edir? Möcüzəyəmi? Bəlkə də onlar ümid edirlər ki, nümayiş etdir dikləri hədsiz tərsliyin qarşısında nə Azərbaycan, nə də dünya birliyi davam gətirəcəkdir?! Bu illüziyadan yaxa qurtarmağın vaxtı çatmamışdırmı? 1980-ci illərin avantüristləri özlərinin dardüşüncəli həmvə tənlərini Yerevanın və Xankəndinin küçə və meydanlarına çı --------- 18 --------- xararkən «miatsum» utopiyasının perspektivsiz və puç olmasını o vaxt başa düşməmişdilərsə, indi Ermənistan rəhbərlərinin bu faciəli səhvi başa düşməsinin vaxtı çatmamışdırmı? Ölkənin indiki liderləri, elə sadə ermənilər də fikirləşirlərmi ki, əgər həmin illərdə «Krunk» və «Qarabağ» komitələrindən olan sax ta patriotlar öz xalqını bu mənasız avantüraya cəlb etməsəydi lər, Cənubi Qafqaz regionu bu gün necə olardı? Şübhə yoxdur ki, bu region üç ölkənin sıx inteqrasiya etdiyi nümunəvi region olardı, orada insanın milliyyətinin elə bir böyük əhəmiyyəti olmazdı və hər kəs öz identikliyini qoruyub saxlamaq, xalqlar isə öz mədəniyyətini inkişaf etdirmək imkanına malik olardı. Bəs bu avantüristlər nəticə etibarilə nəyə nail oldular? Onlar mənasız müharibədən, minlərlə taleyin qırılmasından, mil yonlarla qaçqından, dağıntılardan, geniş sahələrin becərilmək əvəzinə minalanmasından, sosial xərclər əvəzinə hərbi xərc lərin artırılmasından başqa heç nəyə nail olmamışlar - Dağlıq Qarabağı Ermənistana birləşdirmək mümkün olmamışdır və heç vaxt mümkün olmayacaqdır - nə 20 il bundan əvvəl, nə bu gün, nə də 100 ildən sonra. Nə birbaşa, nə də qondarma «müstəqillik» sayəsində. Nəhayət, bu səhvi başa düşmək və diasporu təmsil edən jurnalistlərə daha ağıllı məsləhətlər ver mək vaxtı çatmamışdırmı?! Serj Sarkisyan Gorusdakı çıxışında hiddətlənmişdir ki, Ste pan Şaumyanı Azərbaycanda «bandit» adlandırırlar. Lakin er mənilərə himayədarlıq edən və onlar üçün dövlət yaratmış kommunizm rejimi artıq tarixi keçmişdə qalmışdır. Bu gün biz öz keçmişimizdə baş vermiş hadisələri dərk etməkdə azadıq. Bu işdə arxiv materialları bizə kömək edir. Prezident Serj Sar kisyan keçmişə aid ideoloji mətnlərdən gətirdiyi sitatlarla pər dələnməyə nə qədər çalışsa da, faktları inkar etmək olmaz. XX əsrdə Azərbaycan xalqının tarixinin ən faciəli səhifələrindən biri Stepan Şaumyanın adı ilə bağlıdır. S.Şaumyan bolşevizm hərəkatının bayrağı altında çıxış edərək faktiki «Daşnaksütyun» 19
partiyasının proqramını həyata keçirirdi. Bu partiyanın strateji məqsədi isə Azərbaycan və Türkiyə ərazilərinin xeyli hissəsin də erməni dövləti yaratmaq idi. Bu məsələni yalnız azərbay canlı və türk əhalinin qırılması hesabına həll etmək mümkün idi. Ermənilərin rəhbərləri də bu imkandan istifadə etmişlər. 1918-ci il yanvarın 11 -də Rusiya bolşevik hökumətinin «Ru siya tərəfindən işğal edilmiş Türkiyə Ermənistanında yaşayan ermənilərin tam müstəqillik də daxil olmaqla, öz müqəddə ratını azad təyin etmək hüququ»nu dəstəkləyən dekreti dərc ediləndən sonra S.Şaumyan birdəfəlik erməni ekspansionizmi yolunu tutmuşdur. S.Şaumyanın ikili partiya mənsubiyyəti faktı onu izah edir ki, 1918-ci ilin mart-aprel aylarında azərbaycanlı əhalinin kütləvi şəkildə qırılmasını təşkil edərkən daşnak si lahlı dəstələrindən istifadə etmişdir. S.Şaumyan sonralar etiraf etmişdir: «Biz bəhanədən istifadə etdik... və bütün cəbhə boyu hücuma keçdik... Bizim 6 min nəfərə yaxın silahlı qüvvəmiz vardı. «Daşnaksütyun»un 3-4 min nəfərə yaxın m illi hissəsi də bizim sərəncamımızda idi. Sonuncuların iştirakı vətəndaş müharibəsinə qismən m illi qırğın xarakteri verirdi, lakin bun dan yaxa qurtarmaq mümkün deyildi. Biz bilərəkdən buna ge dirdik. Əgər onlar (yəni, azərbaycanlı siyasi qüvvələr) Bakıda üstünlük təşkil etsəydi, şəhər Azərbaycanın paytaxtı elan edi ləcəkdi»1. Nəticədə üç gün ərzində - 1918-ci il martın 30-dan aprelin 1-dək bolşevik-daşnak qoşunları Bakıda 12 mindən çox azər baycanlını milli mənsubiyyətə görə məhv etmişdir. Bütün bun lardan sonra S.Şaumyanı azərbaycanlıların soyqırımının əsas təşkilatçısı hesab etməmək olarmı? Gorus görüşündə jurnalistləri «Arsax haqqında həqiqi və obyektiv məlumatı» dünya birliyinə çatdırmağa, «həqiqəti fəal göstərməyə», «gerçəkliyə bəzək-düzək vurmamağa» çağırmış lar. Yaxşı məsləhətdir, mübahisə etməyə dəyməz. Lakin hər dəfə müəyyən xarici telekanal və ya mətbu nəşr əsl həqiqəti - 20 « erməni talançılar tərəfindən dağıdılmış və yandırılmış Şuşanı, Dağlıq Qarabağa bitişik yeddi rayonda məhv edilmiş və təh qir edilmiş mədəniyyət abidələrini, boşaldılmış kəndləri, Serj Sarkisyanın keçmiş həmkarları tərəfindən Xocalıda törədilmiş vəhşiliklər haqqında videokadrları bəzək-düzəksiz işıqlandı randa həm Ermənistanda, həm də diasporda dərhal hay-küy qaldırırlar, çünki bu, Ermənistan rəhbərliyinin və diasporun məqsədlərinə cavab vermir. Onlar «gerçəklik» deyəndə me dalın yalnız bir üzünü başa düşürlər. Onlar «Arsaxın problem ləri» və «bugünkü arsaxlının qayğıları» dedikdə yalnız etnik erməniləri başa düşür, Dağlıq Qarabağ sakinləri olan əhalinin az qala üçdəbir hissəsinin üstündən qələm çəkirlər. Əgər xa rici jurnalistlər bu cür məsləhətlərə əməl edərək Dağlıq Qa rabağ azərbaycanlılarının indi yaşadığı müvəqqəti qəsəbələrə baş çəksələr, öz doğma yurdlarına qaytarılmasını gözləyən bugünkü «arsaxlı»-azərbaycanlının qayğılarını bəzək-düzəksiz işıqlandırsalar, vəziyyətin nə dərəcədə naqolay olacağı aydın deyilmi? Ermənistan liderləri «obyektiv gerçəkliyi» özləri istə diyi kimi başa düşürlər. Onlar, Cöbbels kimi, bu gerçəklikdə erməni olmayanlara yer olmadığını güman edirlər. Serj Sarkisyan Gorusda Azərbaycanı, onun təbirincə desək, neftdən əldə edilən dollarları «yalan, saxtakarlıq və qara təbli ğatın yayılmasına» xərcləməkdə təqsirləndirmiş və ermənilə rin «bütün dünyadakı insan potensialını» buna qarşı qoyaca ğını vəd etmişdir. Ola bilsin ki, o, hansısa bir «məxfi silah» kimi ehtiyatda saxladığı «bütün dünyadakı insan potensialı» dedikdə, yəqin ki, bu yaxınlarda ABŞ-da ifşa edilmiş əslən Ermənistandan olan, qoca və imkansız adamları aldadaraq on ların pullarını oğurlayan, həmin pulları isə korrupsiyaya qur şanmış konqresmenlərin seçki kampaniyasına kömək adı ilə onların pul gücünə ələ alınmasına xərcləyən böyük bir cina yətkar qrupu nəzərdə tuturmuş. Bütün bu illər ərzində ermə nilər sıravi vergi ödəyicilərindən oğurladıqları pullar hesabına 21
ələ aldıqları senatorların və Nümayəndələr Palatasının üzvlə rinin dilindən Azərbaycan haqqında və regionda baş verən proseslər barədə ağlasığmaz yalanlar yayır, qara təbliğat apa rırdılar. Məlum olmuşdur ki, bu kriminal şəbəkə Ermənistanın ali vəzifəli məmurlarına bağlıdır. O ki qaldı neftdən əldə olu nan dollarların taleyi məsələsinə, Ermənistanın rəhbərlərinin bu barədə narahat olmasına dəyməz. Həmin pullar məktəb lərin, xəstəxanaların, əsrlər boyu yaşadıqları yerlərdən məhz bu müharibədə özləri üçün siyasi karyera yaratmış və bu gün diaspor jurnalistlərinə artıq «qiymətli direktivlər» verən keç miş səhra komandirləri tərəfindən qovularaq məcburi köçkün vəziyyətinə düşmüş insanlar üçün müvəqqəti qəsəbələrin ti kintisinə xərclənir. Jurnalistlərə ünvanlanmış bu cür xahişlərdən biri də Er mənistanın hakim rejiminə döyüş meydanında qazanılmış «qələbə»ni diplomatiya sahəsində möhkəmləndirməkdə kö mək etməkdir. Bütün bu illər ərzində Ermənistanda hələ də başa düşməyiblər ki, Ermənistan qonşu dövlətə qarşı təcavüz törətməklə, onun ərazisini işğal etməklə, etnik təmizləmə lər aparmaqla, şəhərləri və kəndləri vəhşicəsinə dağıtmaqla, əslində, qalib gəlməmiş, məğlub olmuşdur! O, yaranmış bu qədər fürsəti əldən verməklə sülhü uduzmuşdur. Bunu başa düşmək üçün bugünkü Azərbaycanı Ermənistanla müqayisə etmək, illər keçdikcə daha da çoxalacaq fərqi qiymətləndir mək kifayətdir. Ermənistan diplomatiya sahəsində tam məğlu biyyətə doğru gedir, bunun ardınca başqa xarakterli məğlubiy yət də ola bilər. Elə isə indi uçuruma yuvarlanan bu ölkənin rəhbərlərinin öz simalarını saxlaması və nə qədər gec deyil vəziyyətdən ləyaqətlə çıxaraq labüd nəticədən yaxa qurtar maq vaxtı çatmamışdırmı? Bu gün Ermənistan özünü tamamilə təcrid etmişdir, nəqliy yat yolları və boru kəmərləri ondan yan keçir, onun dənizə çıxışı yoxdur, sərhədlərinin çox hissəsi bağlıdır və onun dörd 22
sərhədindən ikisi bundan sonra da «qıfıllı» vəziyyətdə qala caqdır. Daha hansı ölkənin sərhədlərinin 85 faizi onun öz təqsiri üzündən bağlıdır? Dünyada ikinci belə ölkə yoxdur. Ermənistanın əhalisinin sayı durmadan azalır. BMT İnkişaf Pro- • •
kişafı Haqqında Məruzədə göstərilir ki, hər il 23 mindən 27 minə qədər adam Ermənistanı tərk edir2. Ermənistanın qeyri- hökumət təşkilatlarının məlumatına görə isə, 1991-ci ildən bəri 1,5 milyon nəfər bu ölkəni tərk etmişdir. İyirmi il bundan əvvəl Ermənistan Respublikasında, Arsaxda və Cavaxkda təq ribən 3,7 milyon erməni yaşayırdı. Bu gün isə həmin ərazidə 2,2-2,3 milyon erməni yaşayır, yəni burada ermənilərin sayı 40 faiz azalmışdır. Başqa çarə tapmayan və mümkün qədər tezliklə mühacirət etməyə çalışan ölkə sakinlərinin, demək olar ki, hamısı, hətta ali rütbəli dövlət məmurları, təhlükəsizlik orqanlarının generalları da «Green Card» Amerika lotereya sı oynayırlar. «Gellap» xidmətinin məlumatlarından görünür ki, postsovet respublikalarından mühacirət etmək arzusunda olanların ən çoxu Ermənistanda yaşayanlardır - 39 faiz3. Belə getsə, tezliklə prezident özü də qaçacaqdır. Bütün iri müəssi sələr artıq bu ölkəyə məxsus deyildir və dövlət borcunu ödə mək üçün satılmışdır. Ermənistan hər bir ölkədə dövlətçiliyin rəmzlərindən biri, m illi qürur və nüfuz elementi olan dövlət sərhədlərini də özü müstəqil qorumağa qadir deyildir. Onun sərhədləri qorumaq üçün kifayət qədər hərbi qulluqçusu yox dur. Bu vəziyyətdə o, hələ Azərbaycanın hesabına öz sər hədlərini genişləndirmək də istəyir. Nə üçün? Yenə də başqa ölkənin sərhədçilərindən bu sərhədləri qorumalarını xahiş et mək üçünmü? Ermənistan başqasının ərazisini işğal etmiş və onu məskunlaşdıra bilməmişdir. Ağır demoqrafik vəziyyətdə olan bu ölkə özü tezliklə əhalisiz qalacaqdır. Ermənilərin öz ölkəsini asanlıqla tərk etməsinin və başqa ölkələrə köçüb get məsinin səbəbini izah etmək çətin deyil - onlarda bu torpağa 23
bağlılıq hissi yoxdur, çünki instinktiv səviyyədə gəlmə olduq larını hiss edirlər. Buna görə də oranı asanlıqla tərk edirlər. Bundan əlavə, onlar yaxşı başa düşürlər ki, Azərbaycan xalqı öz torpaqlarını azad etmək məsələsində qətiyyətlidir, Azər baycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa etməyincə Ermənistanın rahat gələcəyi olmayacaq və hərbi əməliyyatlar həmişə gün dəmdə qalacaqdır. Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunun, iqtisadi və hərbi qüdrətinin artması fonunda Ermənistan hərbi blokun arxasında gizlənməyə çalışır. Halbuki Ermənistandan başqa bu blokun bütün üzvləri Azərbaycana dost ölkələrdir və onlar Ermənista nın işğalçı mahiyyətini başa düşürlər. Azərbaycanın müdafiə xarakterli cəmi iki kompleks ala biləcəyi barədə informasiya Ermənistan rəhbərliyini görünməmiş vahiməyə salmışdır. On lar buna «qələbə» deyirlər? Qaliblər özlərini bu cür aparmır və başqa ölkələrdən xahiş etmirlər ki, onları məğlub olandan qorusunlar! Bəlkə də Serj Sarkisyan «qələbə» dedikdə o əməliyyatı nəzərdə tutur ki, Ermənistanın yuxarı təbəqələrində, özləri nin etiraf etdiyi kimi, onun barəsində «bərkdən danışmamağı üstün tuturlar»4. Onunla birlikdə hərbi xidmət keçən yoldaşla rının Xocalı qaçqınlarının güllələnməsində iştirak etməsini bir neçə il bundan əvvəl britaniyalı jurnalistə etiraf etmiş, bu gün isə Azərbaycana qara yaxan, burada «informasiya yalanından və saxtakarlıqlardan» riyakarcasına «heyrətlənən» həmin Sar kisyan Azərbaycanın həqiqəti dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq üçün artan səylərinə qarşı müvafiq xidmət yaradılması barədə təxminən bir il bundan əvvəl tapşırıq vermişdi. Yeni struk tur qısa müddətdə ilk nəticəsini vermişdir: Xocalı sakinlərinin erməni hərbi qulluqçuları tərəfindən qırılması barədə Sarkis yanın özünün təhqiramiz: «Xocalı hadisələrinə qədər azərbay canlılar fikirləşirdilər ki, bizimlə zarafat etmək olar, onlar gü man edirdilər ki, ermənilər mülki əhaliyə əl qaldıra bilməzlər. 24
Biz bu stereotipi sındırmağa nail olduq»5 etirafını inkar edən bir mif yaradılmışdır. Gorusda isə elə həmin Sarkisyan jurna listlərə demişdir: «Yalan və saxtakarlıq hesabına uzağa getmək olmaz». Ermənistanın bugünkü rəhbərləri «həqiqət»i belə başa düşürlər. «Azərbaycan özü müharibəyə başlamış, özü də uduzmuş dur» deyən Serj Sarkisyanın məsuliyyətsiz bəyanatının həya sızlığına mat qalırsan. Ermənistanın təcavüzünü öz üzərində hiss edən və ona qarşı heç vaxt ərazi iddiaları irəli sürməmiş (bunun üçün artıqlaması ilə tarixi əsaslar olduğuna baxmaya raq) Azərbaycan bu gün təcavüzkar dövlətin, işğalçı dövlətin, beynəlxalq konvensiyaları pozan dövlətin başçısının dilindən həyasızcasına ittiham eşidir. Bu yerdə istər-istəməz Göbbelsin sözləri yada düşür: «Yalan nə qədər həyasız olsa, bir o qə dər sürətlə yayılır». Polşanın Almaniyaya, Küveytin isə İraqa «hücumları» da yada düşür. Azərbaycan heç vaxt Ermənistan ərazisinin beşdəbir hissəsini işğal etmək, erməniləri oradan qovmaq və orada oyuncaq rejim yaratmaq niyyətində olma mışdır. Bu cür riyakar bəyanatların müəllifi başqa bir məsə lə üzərində düşünsəydi, pis olmazdı: əgər onun dediyi kimi, məğlubiyyətin nəticələri heç vaxt xoşagələn olmursa, onda er mənilər Birinci dünya müharibəsi illərində Osmanlı imperiya sında erməni qiyamının nəticələri barədə nə üçün onilliklər boyu şivən qaldırırlar? Onlar özləri öz dövlətinə xain çıxmış, ona arxadan zərbə vurmuş, düşmən tərəfə keçmiş, ölkənin şərqində müsəlman əhalini qırmağa başlamışlar və bunun nə ticələrinə görə elə özləri də məsuliyyət daşıyırlar! Guya bu cür əməllərin nəticələri xoşagələn də ola bilərmiş. Ermənilər hansı «soyqırımı»dan danışa bilərlər ki, o vaxt bu söz yox idi?! Hələ üstəlik, onlar XX əsrdə soyqırımının «ilk qurbanları» olmaq istəyirlər, guya bundan əvvəl bütün müsəlman əhalini qılıncdan keçirən ermənilər özləri deyilmiş və 1904-1907-ci illərdə Namibiyada gerrero və hottentot xalqlarının qırğını ol mamışdır. --------- 25
--------- 4
Başqasının torpağını zəbt etmək və işğal faktına əsasən onu öz torpağı elan etməyin mümkün olduğu vaxtlar keçmişdir. Artıq dünya bir neçə əsr bundan əvvəlki dünya deyildir. Buna görə də Ermənistanın ekspansionist başbilənləri qonşularına ərazi iddialarını əsaslandırmaq üçün əvvəlcə tarixi arqumentə müraciət etməyi qərara almışlar: «Bu torpaqlar vaxtilə bizim olmuşdur, biz yerli xalqıq, siz gəlmə, deməli, haqqımız var». Bu məqsədlə faktlarla heç bir əlaqəsi olmayan saxtalaşdırılmış tarix versiyası uydurulmuşdur. İnsanlar başa düşəndə ki, müa sir dünyada ərazi mübahisələri orta əsrlərə xas olan məhdud təfəkkür çərçivəsində və tarix müstəvisində deyil, beynəlxalq hüquq müstəvisində həll edilir, Ermənistanda öz ərazi iddi alarını beynəlxalq hüquqda mövcud olan millətlərin təyini- müqəddərat prinsipi ilə əsaslandırmağı qərara almışlar. Erməni tərəfin arqument bazası hər iki halda zəif olmuşdur və yenə zəifdir, çünki o, tarixi baxımdan uydurmalara, saxtalaşdırmala- ra və qeyri-elmi mühakimələrə, hüquqi baxımdan beynəlxalq hüquq müddəalarının özbaşına interpretasiyasına əsaslanır, bu isə yolverilməz və səmərəsizdir. Buna görə də ermənilərin iddiaları dünyada dəstəklənmir. Ermənistanı tarixin saxtalaşdırılması məsələləri üzrə dəyiş məz dünya çempionu adlandırmaq olar. Bu baxımdan onun tayı-bərabəri yoxdur. Öz tarixlərini «qədimləşdirməyə» və hər vasitə ilə öz xalqını qonşuların ermənilərin xoşuna gələn əra zilərinə «bağlamağa» çalışan erməni müəlliflər bəzən özləri də bilmədən gülünc nəticələr çıxarır, siyasi liderlər də dərhal bu nəticələrdən yapışır və yüksək tribunalardan çıxış edərkən utanıb-qızarmadan həmin nəticələri elmdə hamılıqla qəbul edilmiş «aksiomlar» kimi qələmə verirlər. Məsələn, Serj Sarkis yan təkəbbürünü gizlətmədən və heç bir əsas-dəlil göstərmə dən azərbaycanlıları xristianlığın qəbul edilməsində dünyada birincilik iddiasında olmaqda günahlandırmışdır. Azərbaycan tarixşünaslığıncJa heç vaxt deyilməmişdir ki, Qafqaz albanları --------- 26 --------- xristianlığı hamıdan əvvəl qəbul etmişlər. Amma erməni ta rixçiləri Ermənistanın 301-ci ildə xristianlığı dövlət dini kimi dünyada birinci olaraq qəbul etmiş ölkə olması barədə mif yaratmışlar və onu inadla təbliğ edirlər, hərçənd, elmə çoxdan məlumdur ki, hələ II əsrin axırlarında, yəni ermənilərdən bir əsrdən də çox əvvəl ərəmeydilli Edessa çarlığında (Osroye- nada) xristianlıq rəsmi din olmuşdur. 165-ci ildə Edessa çarı Abqar bar Manu (V Abqar və ya VIII Manu) xristianlığı qə bul etmişdir6, onu buna inandıran fələstinli missioner Müqəd dəs Fadey (Adday) olmuşdur, çar taxt-tacında onun varisi VIII Abqar isə xristianlığı Osroyenanın dövlət dininə çevirmişdir7 (bəzi mənbələrdə göstərilir ki, bunu xristian poeziyasının tə məlini qoymuş IX Abqar etmişdir)0. Alman tarixçi və ilahiyyat- çısı Adolf fon Harnak 1905-ci ildə yazırdı: «...Şübhə yoxdur ki, hələ 190-cı ilə qədər xristianlıq bütün Edessada və ona bitişik vilayətlərdə fəal yayılmışdı və (201-ci ildən az sonra, bəlkə də daha əvvəl) çar sarayı kilsəni (yəni xristianlığı) qəbul et mişdir»9. İrfan Şahid VIII Abqarın Ön Şərqdə xristianlığı qəbul etmiş dövlətin birinci hökmdarı olmasını yazırdı10. Maraqlıdır ki, Ermənistanın 301-ci ildə xristian dinini qəbul etməsi faktı erməni tarixçilərinin özlərinin arasında da mübahi səyə səbəb olur. Sirarpi Ter-Nersesyan yazır: «Ənənəyə görə, bu hadisənin tarixi 301-ci il hesab edilirdi, lakin son araşdır malara görə, bu, 314-cıi ildən tez olmamışdır»11. Bəs bütün bu faktlardan sonra ermənilər dünyada necə ilk xristian milləti olur? Maraqlıdır ki, uydurmaları ilə tarixi faktları təkzib edən ermənilər Edessa dövləti tərəfindən xristianlığın birinci olaraq qəbul edilməsinin əhəmiyyətini azaltmağa ça lışaraq aşkar təhriflərə yol verirlər: bəzi yerevanlı tarixçilər iddia edirlər ki, Osroyena tərəfindən xristianlığın dövlət dini kimi qəbul edilməsi, necə deyərlər, «sayılmır», çünki guya həmin dövrdə Osroyenanın müstəqil, hələ (bəlkə də) öz döv lətçiliyi olmamışdır. Onlar bu uydurmaları təsdiqləmək üçün 27
Osroyenanın Ermənistanın tərkibində göstərildiyi xəritə nəşr edirlər, lakin bir məsələ barədə susurlar ki, Osroyena bundan xeyli əvvəl və qısa müddətə Böyük Tiqran tərəfindən fəth edil Yüklə 29,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|