Spis treści

Przygrzewanie bezpośrednie i pośrednie

W pierwszym, tj. w przygrzewaniu bezpośrednim -”z blizną", stożek moxy kładzie się bezpośrednio na punkt akupunktury i zapala. Tląca się moxa wywołuje najpierw uczucie ciepła, gorąca, a na końcu parzenia. Spala się na skórze do końca, dając oparzenie drugiego i trzeciego stopnia i w następstwie bliznę. W dawnych czasach uważano, że takie przyżeganie daje najlepsze rezultaty. Powstała blizna działa jak wkłuta i pozostawiona na długo igła. Dzisiaj z uwagi na to, że jest to sposób bolesny i że nikt nie chce mieć na skórze szpecących blizn, prawie się go nie stosuje, choć widziałem w Korei młode kobiety z dekoltem oszpeconym ”różańcem" drobnych blizn powstałych w wyniku leczenia astmy oskrzelowej. U nas lekarz leczący taką metodą naraziłby się na proces sądowy o wielkie odszkodowanie i na pewno by go przegrał. W Korei nikt o to nie ma pretensji. Zaufanie, jakim darzy się lekarza, i wiara w celowość wybranej przez niego metody leczenia są ogromne i bezdyskusyjne.

W sposobie drugim, tj. w przygrzewaniu bezpośrednim -”bez blizny”, stożek moxy spala się do momentu, gdy chory zaczyna odczuwać pieczenie. Zwykle następuje to po spaleniu 2/3 stożka. Wtedy zdejmuje się go i zastępuje drugim. W miejscu przyżegania powstaje jedynie rumień, niekiedy maleńki pęcherzyk, który bezboleśnie znika po krótkim czasie. Sposób ten uznany za brutalny, obecnie został zaniechany. Stosuje się natomiast zmodyfikowany sposób pośredni - z podkładką, np. na punkt akupunktury kładzie się plaster czosnku grubości około 2 mm, z wydrążonymi w nim rękojeścią igły małymi otworkami. Na plasterku tym stawia się stożek moxy i zapala (ryć. 35). Po spaleniu (zżarzeniu) jednego stożka, w zależności od potrzeby, spala się kilka następnych. Zamiast plasterka czosnku można podłożyć pod stożek plastry z korzenia innych dalekowschodnich roślin, a w naszych warunkach np., plaster chrzanu. W tej metodzie - poza działaniem ciepła -ma też znaczenie lecznicze działanie różnych substancji chemicznych, wydostających się w czasie żarzenia z palącej moxy i wnikających przez punkt akupunktury do skóry. Stosuje się tyle stożków, aż skóra stanie się wokół czerwona (rumień) Korzystne jest też powstanie małego pęcherzyka, co wzmacnia działanie lecznicze. Zabiegi przeprowadza się co drugi, trzeci dzień. Na całą kurację wystarczy 10-15 zabiegów.

Innym sposobem jest przygrzewanie palącym cygarem Z moxy robi się cygaro grubości około 2 cm i długości około 20 cm. W Chinach kupuje się takie cygara gotowe (ryć. 36). Zapalone i żarzące się cygaro zbliżamy do punktu na taką odległość, aby chory odczuwał silne, ale nie parzące gorąco (ryć. 37). Zwykle wystarcza odległość 1-3 cm. Intensywność cieplnego bodźca reguluje się poprzez ciągłe zbliżanie lub oddalanie cygara od punktu. Cygaro ma tę zaletę nad innymi metodami przyżegania, że jest ruchomym źródłem ciepła i można nim przygrzewać naraz nawet cały meridian.

Ryć. 35. Przygrzewanie moxą przez plaster czosnku.

36. Oryginalne chińskie cygara z moxy do przygrzewania punktów akupunktury.

Ryć. 37. Przygrzewanie cygarem z moxy punktów akupunktury.
W akupunkturze lekarz stosuje jeszcze inną metodę - przygrzewanie gorącą igłą. Na rękojeść wkłutej w punkt igły nakłada się zwiniętą w kulkę moxę (1,5 x 1,5 cm) i zapala (ryć. 38). Kulka ta powoli się żarzy, a wytwarzane ciepło jest przewodzone głęboko przez igłę do nakłutej tkanki, stając się - poza bodźcem nakłucia - dodatkowym bodźcem cieplnym. Można też użyć około 1,5 cm uciętego cygara, nanizanego na rękojeść igły. Aby zapobiec oparzeniu skóry spadającym, rozgrzanym popiołem, należy podłożyć pod igłę kartkę papieru (płaską lub zwiniętą w kształt lejka).

Ryć. 38. Przygrzewanie gorącą igłą z palącą się moxą.

Wskazania do leczenia przyżeganiem moxą są takie jak do leczenia akupunkturą. Według medycyny tradycyjnej przyżeganie stosuje się:

• w chorobach spowodowanych chłodem, zimnem, powodujących obniżenie energii Yang w meridianach, narządach i tkankach; przygrzewanie moxą jest źródłem ciepła ”doładowującym" kanały i narządy w energię Yang, która w tych przypadkach służy do neutralizacji czynnika patogennego, jakim jest zimno;

• w stanach powodujących osłabienie siły witalnej organizmu i energii Yang, wywołanych chorobami przewlekłymi;

• w stanach, w których siła witalna narządów oraz meridianów (z przyczyn ogólnych, np. starzenia się) jest słaba i traci zdolność pobudzania i kontrolowania ich funkcji, czyli w stanach niedoczynności narządów i układów.

Stare podręczniki medycyny tradycyjnej, a także mój koreański nauczyciel, profesor Li-Jun-Hok, podają punkty, których przyżeganie daje szczególnie dobre wyniki. Ponieważ każdy może zastosować sobie przygrzewanie moxą, podaję kilka najważniejszych punktów, które znajdzie czytelnik na rycinach 28, 29.

„Stosowanie w ciągu roku 300 stożków z moxy na punkty Guanyuan, Quihai, Zhongwan, meridian środkowy przedni - punkty 4, 6, 12 (ryć. 29) i Mingmen, meridian środkowy tylny, punkt 4 (ryć. 28) pozwala utrzymywać dobrą kondycję fizyczną i psychiczną i żyć długo, sto i więcej lat, bez choroby" (Li-Jun-Hok). Na dowód tego, jak zabiegi przygrzewania moxą mogą hamować starzenie się, podręczniki akupunktury przytaczają następujący fakt: ”W roku 1795 przybył do Jeddo (obecnie Tokio) na zaproszenie premiera jeden ze starszych ludzi Japonii, włościanin Mampe. Miał wtedy 194 lata. Premier poprosił go, aby zdradził sekret swojej długo wieczności. Starzec odrzekł: «Nauczyłem się od swoich przodków sposobu moxa, który stosowałem całe życie. Razem z całą rodziną, każdego miesiąca, od pierwszego do ósmego, robimy przyżeganie na nogach w punkcie Zusanli (ryć. 39). Moja żona ma obecnie 173 lata, syn 153, wnuk 105 lato. Starzec został nagrodzony i z honorami odesłany do domu. Po 48 latach Mampe znów przybył do Jeddo, na uroczystość otwarcia nowego miasta. Miał wtedy już 242 lata, jego żona 221, syn 201, żona syna 193, wnuk 153 lata i żona wnuka 138 lat".

Ryć. 39. Punkt Zusanli, jako punkt ”długowieczności".
Przyżeganie punktu Zusanli (meridian żołądka - punkt 36) poza działaniem omówionym wyżej regeneruje siły, poprawia kondycję układu nerwowego i - co niezmiernie ważne, bo najczęściej w tym celu jest stosowany - usuwa zmęczenie nóg, poprawia ich siłę mięśniową. ”Gdy stosuje się go w czasie pieszej podróży, to piechur czuje się jakby miał skrzydła". Punkt ten nazywa się ”wielkim lekarzem nóg". Inny przykład działania moxy podają lekarze koreańscy. Jeśli niemowlęciu w pierwszych tygodniach po urodzeniu zrobi się na pępek (meridian środkowy przedni, punkt 8) 3-8 przypieczek z małych stożków moxy (stosując pod nie podkładki z soli), to dziecko nawet do 20 lat nie zapada na choroby przewodu pokarmowego. Istnieje punkt Shenzhu (nr 12 na meridianie środkowym tylnym), który u dorosłych poprawia czynność układu nerwowego (ryć. 28). Przyżegany jest m.in. w zmęczeniu, bezsenności, neurastenii, bólach głowy. Lekarze japońscy wykorzystują ten punkt u dzieci z niedorozwojem -”zapewnia to dzieciom dobry umysłowy rozwój i wzrost". Punktów takich medycyna chińska i koreańska zna więcej, podałem tylko kilka dla przykładu.

W badaniach laboratoryjnych stwierdzono korzystny wpływ przyżegań na układ biało- i czerwonokrwinkowy. Już w dwie godziny po zastosowaniu przygrzewań liczba krwinek białych podwaja się i stan ten utrzymuje się przez 2-3 dni. Zwiększa się również fagocytoza. Po miesiącu leczenia moxą liczby erytrocytów (czerwonych ciałek krwi) i hemoglobiny wzrastają o 20% i wartości te utrzymują się przez pół roku. W surowicy krwi rośnie liczba przeciwciał. Skraca się czas krzepnięcia krwi, obniża się podwyższony odczyn opadania krwinek (OB), zwiększa się diureza (wydzielanie moczu), stopniowo zmniejsza się ilość białka wydalanego z moczem w chorobach nerek. U osób z podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi stwierdzono w czasie leczenia stopniowy jego spadek, a u osób z obniżonym ciśnieniem - stopniowe podwyższenie (działanie homeostatyczne). Przyżeganie moxą, podobnie jak akupunktura, zwiększa odporność organizmu. U zwierząt eksperymentalna zakażonych prątkami gruźlicy, u których wykonywano za biegi przyżegania moxą, przebieg choroby był łagodniejszy niż u zwierząt nie leczonych, z których większość ginęła Zwierzęta leczone moxą przechodziły zakażenie lżej i przeżywały chorobę.

Obserwacje kliniczne wskazują na wyraźny wpływ analgetyczny (przeciwbólowy) i rozkurczowy w neuralgiach, bo lach głowy, bólach reumatycznych, bólach skurczowych na rządów wewnętrznych. Przyżeganie wywiera korzystny wpływ w porażeniach połowiczych i niedowładach, np. po wylewie krwi do mózgu. W chorobach narządu ruchu przy spieszą wchłanianie obrzęków, krwiaków, wysięków, zmniejsza lub znosi patologiczne stany napięcia aparatu ścięgnisto-więzadłowego, zwiększając zakres ruchów. Wpływa na czynność wydzielniczą gruczołów wewnętrznego wydzielania i czynność wydzielniczą narządów wewnętrznych (sok żołądkowy, żółć, sok trzustkowy). Wpływa tonizująco w stanach zaburzenia kurczliwości mięśni gładkich. Dlatego z powodzeniem jest stosowane w leczeniu nadciśnienia i niedociśnienia tętniczego, w zaburzeniach perystaltyki jelit, opuszczeniu żołądka, wypadaniu pęcherza moczowego, odbytnicy, macicy. Leczenie moxą przywraca więc równowagą wszystkich czynności organizmu.