Sportda doping nazorati

 
Doping moddalarini isteʼmol qilish sabablari
Doping moddalarini isteʼmol qilish zamonaviy sportning eng dolzarb 
muammolaridan bo‘lib kelmoqda. Yuqori natijaga erishish maqsadida meʼyordan 

---

49 
ortiq kuchlanishni rivojlantirish zaruriyati doping moddalarini isteʼmol qilishga 
turtki bo‘lmoqda. Muamoning biologik aspekti shundan iboratki, yuqori natijaga 
quvvatni minimal xajmda sarflash orqali erishishga xarakat qilishdir. Masalan, 
gormonal preparatlarni qo‘llash orqali ko‘zlangan natijaga sportchi va murabbiy 
ortiqcha qiynalmasdan tezroq va osonroq kechadi. Bironta takomillashtirilgan 
o‘quv-mashg‘ulot jarayoni dopingchalik yuqori sport natijalariga erishilishini 
taʼminlolmaydi.
7-rasm. Doping iste’molining salbiy oqibatlari 
 
Mazkur muammoning bir nechta aspektlari mavjud: 
1. Sport-texnik aspekt: natijaga sportchining emas, farmatsiyaning “kuchi” 
evaziga erishiladi. 
2. Axloqiy-etik aspekt: sport ruhining buzilishi – chunki sportdagi natijaga 
faqat o‘quv mashg‘ulotlar orqali erishish lozim.
3. Ijtimoiy aspekt – doimiy tarzda farmakologik preparatlarni isteʼmol qilish 
ularga giyoxvand moddalarga singari tobelikni shakllantiradi. 
4. Tibbiy-biologik aspekt: 
- O‘z imkoniyatlariga to‘g‘ri baho berish tizimi buziladi; 
- Charchoqlik hissi pasayadi; 
- Kimyoviy birikmalarni surunkali qabulining umumtonus oshiruvchi taʼsiri 
vujudga keladi. 
5. Xuquqiy aspekt: qonunchilikni buzilishi.

---

50 
Preparatlarni surunkali qabul qilishning salbiy oqibatlari – bu birinchi 
navbatda toksik (zaxarlovchi) va gormonal buzilishlarga olib kelishidir. Markaziy 
asab tizimini qo‘zg‘atuvchi vositalarini isteʼmol qilish oqibati – ruxiy buzilishlar, 
nevrozlar, shaxsiyatni o‘zgarishi. Simpatik aminlarni qabul qilish yurak va miya 
tomirlarini o‘zgarishi va gipertoniyaga olib kelishi mumkin. 
Asosiy salbiy oqibatini quyidagicha izohlash mumkin