Sıra sayı Mövzular Mühazirə

Kataloqlar

Kataloq digər fayllar haqqında informasiyanı özündə saxlayan xüsusi fayldır. Kataloq həmçinin direktoriya da ( ingiliscə directory-arayış, göstərici) adlanır. Faylların adı diskdə kataloqlarda (və ya direktoriya) qeyd olunur. Windows ƏS-də kataloqlar qovluq adlanır. Kataloq faylların tam adı, ölçüsü, yaradılma və ya sonuncu düzəliş vaxt və tarixi, atributu və s. məlumatlardan ibarət olur. Kataloqun daxilində başqa bir kataloq qeyd olunarsa, buna altkataloq deyilir. kataloqun adına olan təlabat fayllarda olduğu kimidir, amma burada genişlənmədən istifadə olunmur.

Hər bir diskdə bir baş kataloq olur. Bu kataloqda fayl və altkataloqlar qeyd olunur. Diskdə kataloqlar ağacvari iyerarxik struktura malikdirlər. İstifadəçi işləyən kataloq cari kataloq adlanır. Yeni formatlaşmış diskdə sadəcə bir kataloq olur ki, bu da baş kataloq (root direktoru) adlanır və proqram vasitəsi ilə silinə bilməz. Baş kataloq \ (əks sleş) simvolu ilə işarə olunur.

Baş kataloqun bir elementi disk nişanı üçün ayrılır. Hər bir kataloqda onun ana ataloqunun elementi olur. Bundan başqa baş kataloqdan başqa hər bir kataloqda və xüsusi adlar üçün bir element yerləşir. Bu elementlər uyğun olaraq kataloqun özü və onun ana kataloqu üçün FAT-dakı zəncirin başlanğıcını göstərir. Kataloqların bu cür sistemlə təsviri ana kataloqdan keçən fayl yolunun qısa yazılışını təmin edir. Kataloqda fayllara aid olan klasterlərin yerləşməsi haqqında informasiya yoxdur. Bildiyimiz kimi bu informasiya FAT-da yerləşir.

Sahə	Ölçü (bayt)	Sahənin təsviri
1	8	Fayl, kataloq və ya tomun adı
2	3	Fayl genişlənməsinin adı
3	1	Atributlar
4	10	Ehtiyat sahə
5	2	Faylın dəyişmə vaxtı
6	2	Faylın dəyişmə tarixi
7	2	Faylın birinci klasterinin nömrəsi
8	4	Faylın ölçüsü

Cədvəl 2.

Kataloq cədvəl şəklindədir və hər bir fayla 32 bayt uzunluqlu bir yazı uyğundur. Səkkiz sahədən ibarət olan bu yazının strukturu aşağıdakı cədvəldə təsvir olunub.

 Birinci sahə. Faylın adı 8 simvoldan az olarsa onda sağdan boşluqlarla tamamlanır. Faylın adında boşluq ola bilməz. MS - DOS -un COPY və DEL kimi əmrləri bu cür adlarla işləyə bilmir.

Sahənin birinci baytında 00 kodu olarsa, MS - DOS bu koda rast gələn kimi kataloqa baxışı sona çatdırır. Əgər fayl silinərsə birinci bayta E5 kodu yazılır və elementin digər baytları isə dəyişməz qalır. Bu fayla aid bütün klasterlər isə FAT-da boş kimi qeyd olunur. Faylın ölçüsü, başlanğıc sektoru və adın bir hissəsi haqqında informasiya kataloqda qalır. Buna görə də bu kataloq elementi digər fayl üçün istifadə olunmayıbsa silinmiş fayl bərpa olunur.

Adın birinci baytında 2E kodunun (. simvolu) olması altkataloqu, ikinci baytda 2E kodunun olması isə ana kataloqu təsvir edir.