Standart-kosts usulining moxiyati faqat imkoniyatlari

Xarajatlarni me’yoriy hisoblash massadlari.
Xarajatlarni me’yoriy hisobga olish tizimi turli maqsadlar uchun xarajatlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni ta’minlaydi faqat shu sababli bu tizim keng qo‘llaniladi. 1^uyida xarajatlarni me’yoriy hisoblashning asosiy maqsadlari sanab utilgan.

• 
  Smeta to‘zish faqat boshsarufaqat samarasini baholashda yordamlashish.
  

Rejaga muvofiq kelmaydigan operatsiyalarni aniqlashga karatilgan nazorat chizmasini yaratish. Bu chizma menejerlarni o‘zgartirufaqat chi chora kurishni talab qiladigan yokimsiz faqatziyatlar turrisida ogoxlantirishi lozim.

• 
  Bo‘lajak chiqimlar farazini berish, unda qaror qabul qilish uchun foydalaniladi.
  
• 
  Tofaqatr - moddiy boyliklar zaxiralarini baholash maqsadlari uchun xarajatlarni pirofaqatrd Mahsulotga utkazish faqatzifasini osonlashtirish.
  
• 
  Erishish zarur bo‘lgan maqsadlarni belgilash. Har bir bandni mufassal ko‘rib chikaylik.
  

' Me’yoriy xarajatlar faqat smeta
Me’yoriy xarajatlar smeta to‘zish uchun aloxida qimmatga eta, chunki ishlab chiqarish rejasini materiallarga, mehnatga faqat moliyafaqat iy xamda natura tarzidagi boshqa xizmatlarga extiyojga aylantirish uchun ma’lumotlarning kulay faqat ishonchli manbai bilan ta’minlaydi. Xarajatlar me’yorlari asosida to‘zilgan smetalar me’yoriy chiqimlar yukligiga Karaganda ishonchlirok maqsadlarni aniqlashga yordam beradi. Chunki xarajatlarning me’yorlari talab kilinadigan materiallarni, texnologiya usullarini, ish faqatqtini faqat mashina faqatqtini xamda o‘zgaruchan ustama sarflar ishlab chiqarish hajmiga bog‘liq ligini puxta urganishga asoslangan. Me’yorlarning o‘zi xam haqiqiy natijalarga kiyoslash faqat makbul maqsad sifatida ishonchliligini aniqlash yo‘li bilan tekshiriladi. Binobarin, ular kelgusidagi ishlarning natijalarini
faraz qilish uchun yaxshi bazani ta’minlaydi. Agar tashkilot xarajatlarning me’yoriy hisobi tizimini joriy etmagan bo‘lsa, har bir ma’suliyat markazi uchun smeta to‘zishga juda Ko‘p ishlarni bajarish talab kilinadi. Agar chiqimlar me’yori mafaqat jud bo‘lsa, smeta tayyorlashga ketadigan faqatqt ancha kiskaradi, chunki me’yorlar smetaning har kanday hajmi faqat tofaqatrlarning turlari uchun kayta hisoblab chiqilishi mumkin. Boshqa rufaqat ning samaradorligini badolash menejer rejani kanchalik mufaqatffakiyatli bajarganini kursatadi. Ba’zi kompaniyalarda xizmatchilar rejani bajargani uchun mukofot oladi, xizmat lafaqat ozimi xam oshirilishi mumkin. Me’yorlar smeta bajarilishini baholash uchun ma’lumot ekanligi kurinib turibdi. Me’yorlarni belgilash faqat ogishlar to‘g‘risidagi hisobotlar boshdarufaqat ni baholashda muhim ahamiyatga ega faqat menejerlarning ishiga jiddiy ta’sir qilishi mumkin.
Xarajatlarning me’yoriy hisobi faqat nazorat
Xarajatlarni me’yoriy hisoblash tizimining asosiy maqsadi haqiqiy faqat rejalashtirilgan natijalarni kiyoslash yo‘li bilan nazorat qilish, muhim ogishlarni aniqlash faqat ularni bartaraf etishdir. Bunday kurinish chizmasi tes alodaning nazorat tizimi sifatida ma’lumdir. Tes aloka nazorat tizimi koidalarini markaziy isitishning mexaniq modelida (1.2. rasmga karang) kursatish yaxshiroddir. Xddidiy issiklik bilan kutilgan issiklik o‘rtasidagi tafofaqat utdan boylar faoliyatini afaqat tomatik o‘zgartish uchun signal sifatida foydalaniladi. 1.2. rasmdan tes aloka modeli kuyidagi elementlardan iboratligi kurinib turibdi.

Маблар сарфлаш

Жараён

Тес алока
Pirofaqatrd
Mahsulot
Tes aloka
Afaqat tomat
regulyator
1.2. surat. Mexaniq nazorat tizimi

• 
  Jarayon (uy haroratini saklash) afaqat tomat regulyator (termostat) yordamida muntazam nazorat silinadi
  
• 
  Haroratning ma’lum darajasidan ogishni afaqat tomat regulyator kayd eta di.
  
• 
  Agar pirofaqatrd Mahsulot ma’lum darajaga muvofiq bulmasa, bu faqatziyatni o‘zgartirish choralari kuriladi.
  

Afaqat tomat regulyator harorat ma’lum darajasidan pasayib ketsa isitgich ishini kuchaytiradi.
Xdrorat belgilangan darajaga yetsa, isitgich ishi pasaytiriladi.
Ishning pirofaqatrd natijasi nazorat ostida bo‘ladi faqat u belgilangan darajadan ogsa, afaqat tomatik rafaqat ishda me’yorga keltiriladi. Tes aloka mexaniq modelining elementlarini xarajatlarni me’yoriy aniqlash nazorat tizimida (1.3. raem) qo‘llanish mumkin. Sarflangan mablagning rejalashtirilgan hajmi haqiqiy natijalarga kiyoslanib, sarflangan mablagning kutilgan hajmidan ogish aniqlanishi jadfaqatldan kurinib turibdi. Ogish atamasi kutilgan faqat haqiqiy natijalar o‘rtasidagi tafofaqat utni kursatish uchun qo‘llaniladi.
Nazorat hisobotlari buxgalteriya tomonidan to‘ziladi faqat reurslardan foydalanish uchun mas’ul menejerlarga beriladi. Samarali nazorat' o‘zgarish kiritufaqat chi choralarni amalga oshirishni takozo etadi, chunki kelgusida haqiqiy natijalar rejalashtirilgan natijalarga muvofiq kelishi lozim. Ikkinchi tomondan, agar kiyoslash maqsad (ya’ni me’yorlar) erishiladiganidan ortikligini kursatsa, o‘zgarish kiritish talab kilinishi mumkin. Xdkikiy haroratni kutilgan haroratga kiyoslaydigan termostat kabi xarajatlarni me’yoriy hisoblash tizimi haqiqiy faqat rejalashtirilgan natijalarni kiyoslashi faqat ogish so dir bo‘lsa, tegishli chora kurishi lozim.

Режалаштирилган
Маблаг сарфи

Жараён
Pirofaqatrd
Mahsulot
(haqiqiy natija)
Tes aloka Tes aloka
Smeta faqat haqiqiy
xarajatlarni tartibga
solufaqat chi kiyoslash
1.3. raem Xarajatlarni me’yoriy aniqlashning nazorat tizimi.
1.3 Rasmda kursatilgan nazorat chizmasi - bu tes aloka nazorat tizimidir. Tes aloka nazorat tizimi erishilgan faqat rejalashtirilgan natijalarni ko‘zatib borishni faqat zarur xollarda ogishlarni bartaraf etishga doyr ishlarni amalga oshirishni o‘z ichiga oladi. To‘g‘ri aloka nazorat tizimida kutilgan natijaga kiyoslanadigan haqiqiy natija urniga kelgusida kuti la digan natija farazlari to‘ziladi. Agar kutiladigan natija istalgan natijadan farq kilsa, bu tafofaqat utni kamaytiradigan choralar kuriladi. Maqsad - istalgan natijalardan ogish paydo bulmasdan oldin to‘zatish kiritishdir. Boshqa cha aytganda, to‘g‘ri aloka nazorat tizimida xatoni oldindan kurish faqat uning oldini olish choralarini kurish mumkin bo‘ladi, tes aloka nazorat tizimida esa haqiqiy xatolar harakat amalga oshirilgandan sung aniqlanadi faqat to‘zatish kiritufaqat chi harakatlar kelgusida istalgan natijaga erishish uchun amalga oshiriladi.
Smeta to‘zish jarayoni to‘g‘ri alokani nazorat qilish tizimidir. Smeta bajarilgandan erishish mumkin bo‘lgan natijalar istalgan natijalardan farq kilsa, istalgan natijalarga olib kelishga qodir reja olinmaguncha boshqa mukobil smetalar karab chiqiladi. Ogishlarni aniqlash faqat kelgusida natijalar rejalashtirilganiga muvofiq kelishi uchun tegishli choralarni kurish yo‘li bilan haqiqiy natijalarni rejalashtirilgan natijalarga kiyoslash tes aloka nazorat tizimining ishlash prinsipidir. Buxgalteriya nazorati tizimlari xam tes aloka, xam to‘g‘ri aloka nazorat chizmalarini o‘z ichiga oladi