Standartlari
Yüklə 4,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
individual buxgalteriya hisoboti
ikkita axborot va nazorat funktsiyalarini bajaradi. Bir tomondan u xo’jalik yurituvchi sub’ektning faoliyatining moliyaviy natijalari va moliyaviy holatini tavsiflaydi. Boshqa tomondan esa u har bir hisob tsikli yakunida buxgalteriya hisobi ma’lumotlarining aniqligi va to’g’riligini tizimli nazorat qilish imkonini beradi. Bundan kelib chiqib barcha xo’jalik yurituvchi sub’ektlar har bir hisobot davri uchun individual buxgalteriya hisobotlari tuzishlari shart. Individual buxgalteriya hisoboti quyidagilar uchun mo’ljallangan: - Xo’jalik yurituvchi sub’ektning yakuniy moliyaviy natijasi – sof foyda (zarar)ni aniqlash va uni mulkdorlar o’rtasida taqsimlash uchun; - Nazorat qiluvchi organlarga taqdim qilish uchun; - Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning bankrotlik belgilarini aniqlash uchun; - Statistik kuzatish va makroiqtisodiy ko’rsatkichlarning yagona davlat bazasini shakllantirish uchun; - Xo’jalik yurituvchi sub’ektni boshqarishda ishlatish, sud ishlarida va soliqqa tortishda foydalanish uchun. Individual buxgalteriya hisoboti sohasida asosiy vazifa manfaatdor foydalanuvchilarni sifatli, ishonchli va xo’jalik yurituvchi sub’ekt haqida solishtirish mumkin bo’lgan, uni jonli aks ettiradigan axborotdan kafolatli foydalana olish imkoniyatini yaratib berishdan iborat. Ushbu masalani hal qilish uchun individual buxgalteriya hisobotini 267 xalqaro standartlari (IAS, IFRS) asosida ishlab chiqiladigan buxgalteriya hisobining milliy standartlari (BHMS) bo’yicha tuzish lozim. Kelajakda tajribaning ortib borishi natijasida ayrim xo’jalik yurituvchi sub’ektlar doirasi tomonidan individual buxgalteriya hisobotini buxgalteriya hisobining milliy standartlari o’rniga MHXS (IAS, IFRS) bo’yicha tuzish imkoniyatlarini baholash maqsadga muvofiq. Ayrim hollarda BHMS buxgalteriya hisobotlarida axborotni shakllantirish va taqdim qilishga bir qancha muqobil yondashuvlarni ko’zda tutishi mumkin. Shunday bo’lsa ham, turli xil xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning buxgalteriya hisobotlarini solishtirish imkoniyatini oshirish uchun yuqoridagi holatlar cheklanishi va kelgusida uzluksiz qisqartirib borish lozim. BHMS ayrim toifa xo’jalik yurituvchi sub’ektlar tomonidan tayyorlanadigan individual buxgalteriya hisobotida ochib beriladigan turli xil hajmdagi axborotni nazarda tutishi mumkin, jumladan, soddalashtirilgan buxgalteriya hisoboti tuzishni. Jamlangan moliyaviy hisobot, buxgalteriya hisobotlarining bir turi bo’lib, nazorat qilish munosabatlariga asoslangan xo’jalik yurituvchi sub’ektlar guruhi faoliyatining moliyaviy natijalari va moliyaviy holatini tavsiflash uchun mo’ljallangan. Jamlangan moliyaviy hisobot faqat axborot funktsiyasini bajaradi va u manfaatdor tashqi foydalanuvchilarga taqdim qilinadi. Bunday hisobot foydalanuvchilar tomonidan iqtisodiy qaror qabul qilishda asosiy moliyaviy axborot manbalaridan biri bo’lishi lozim. Jamlangan moliyaviy hisobotlar sohasida asosiy vazifa manfaatdor foydalanuvchilarni xo’jalik yurituvchi sub’ektlar guruhi haqida sifatli, ishonchli va solishtirish mumkin bo’lgan axborotdan kafolatli foydalana olish imkonini yaratishdan iborat. Ushbu vazifani hal qilish uchun jamlangan moliyaviy hisobotni MHXS bo’yicha tuzishni hamda majburiy audit va hisobotlarni chop qilishni majburiy qilib belgilash lozim. Boshqaruv hisoboti xo’jalik yurituvchi sub’ektni boshqarishda (rahbariyat, boshqa boshqaruv xodimlari) foydalanish uchun mo’ljallangan. Shuning uchun ushbu hisobotning tarkibi, davriyligi, muddati, shakli va uni tuzish tartibini xo’jalik yurituvchi sub’ekt mustaqil belgilaydi. Shu bilan birga boshqaruvning ilg’or amaliyoti shuni ko’rsatmoqdaki, boshqaruv hisobotlarini tuzish tartibi va tarkibi, individual buxgalteriya hisobotlari va jamlanma moliyaviy hisobotlarni tayyorlashda foydalaniladigan printsiplar asosida ishlab chiqilsa, bunday tayyorlangan boshqaruv hisobotlari yanada foydali va samarali bo’ladi. Boshqaruv hisoboti sohasida asosiy vazifa bo’lib, boshqaruv hisobini tashkil qilishdagi ilg’or tajribalarni, hamda xo’jalik yurituvchi sub’ektlarni boshqarishda boshqaruv hisobidan foydalanish tajribalarini keng ommalashtirish hisoblanadi. Yüklə 4,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|