Standartlari

 
Ishchi bosqichning maqsadi 
– BHXS va MHXS bo’yicha yuritiladigan 
hisoblar o’rtasidagi asosiy farqlarni aniqlash va baholash. 
Bu transformatsiyaning eng mas’uliyatli, uzoq davom etadigan va ko’p 
mehnatni talab etadigan bosqichidir. 
Kompaniya moliyaviy-xo’jalik faoliyatining va buxgalteriya hisobi tizimining BHMS 
bo’yicha tahlili: 
Shu jumladan, hisob siyosati, ishchi schyotlar rejasi tahlili, operatsiyalar tahlili. 
MHXS bo’yicha hisob siyosatining shakllanishi
Milliy hisobotni transformatsiya qilishda kompaniyalar BHMS ga oid schyotlar rejasi 
bilan MHXSga muvofiq hisob ob’ektlarining ro’yxati o’rtasidagi farqka duch 
keladilar. 
Bu masalani qanday hal qilish mumkin?
Javob: 
1.
 
MHXSga muvofiq schyotlar rejasini milliy asosdagi analoglarga mos holda 
mustaqil qo’llash.

---

249 
2.
 
Hisobot moddalari darajasida ishlash 
(MHXS bo’yicha schyotlar rejasini ishlab chiqmaslik) 
Tashkilot MHXSga muvofiq hisob usulining u yoki bu turini tanlashda qiyinchilikka 
duch keladi. 
Savol:
MHXS bo’yicha hisob siyosatini ishlab chiqishda kanday holatlarni e’tiborga 
olish kerak?
Javob: 
Yuqori mehnat talabligi – …. 
MHXSga muvofiqligi

 … 
MHXSga muvofiq hisobot tuzishdan maksad 

 … 
Savol:
Agar kompaniya o’z diqqat e’tiborini kompaniyaning kapitallashuv darajasini 
oshirishga qaratgan bo’lsa, MHXSga muvofiq qanday hisob siyosatini tanlash kerak ?
Javob:

 
Kayta baholangan kiymat bo’yicha hisob Modeli

MHXS 16, MHXS 38 

Zahiralarni baholash metodi – FIFO 

MHXS 40 “Investitsiyalar va ko’chmas mulk”

 O’rtacha qiymat bo’yicha hisob yuritish modeli. 
BHMS va MHXSlarga ko’ra yuritilgan hisoblardagi farqlar asosiga ko’rilgan 
transformatsiya yozuvlarini shakllantirish uchun ma’lumotlarni yig’ish (ishchi 
hujjatlarni to’ldirish). 
Ishchi transformatsiya jadvallari ob’ekt muvofiq yoki operatsion asos bo’yicha 
tuziladi. 
Asosiy vositalar buxgalteriya hisobi bo’yicha ishchi transformatsiya jadvallarining 
tuzilishi: 

Boshlang’ich qiymati; 

Amortizatsiya (davr boshiga, davr uchun, davr oxiriga;) qadrsizlanishdan zararlar. 

Ishga tushirish sanasi 

Balans qiymati 

Va boshqalar 
Transformatsiya qaydlari (2 turda): 
1.
Moliyaviy hisobot elementlarining tasniflanishi o’zgarishi bilan bog’lik 
bo’lganlari 
2.
Moliyaviy hisobot elementlarini baholashni o’zgartiradigan o’tkazmalar. 
1.
Moliyaviy hisobot elementlarining tasniflanishi o’zgarishi bilan bog’lik 
bo’lganlar: 

Qayta tasniflash 

Yangi hisob ob’ektlarining joriy etilishi 

MHXSga muvofiq tan olishning talablarini qondirmaydigan istisnolar 
Jamlovchi transformatsiya jadvalini to’ldirish (foyda va zararlar xaqidagi hisobot va 
balansni tayyorlash) 

---

250 
Pul mablag’larining xarakati to’g’risidagi hisobot va kapital xarakati xaqidagi 
hisobotni tuzish uchun ma’lumotlarni to’plash 
MHXSga muvofiq tayyorlangan kapitaldagi o’zgarishlar haqidagi hisobot va pul 
oqimlari to’g’risidagi hisobot ko’rsatkichlari quyidagilar asosida shakllanadi: 

Transformatsiya kilingan foyda va zararlar haqidagi hisobot xamda balans

Shuningdek, ishchi bosqichda to’plangan ko’shimcha ma’lumotlar
Transformatsiyani amalga oshirishda qabul qilingan, baholangan muhokama va 
soddalashtirish, transformatsiya tavsiflari bo’yicha matnli fayl yaratish.
MHXS 29 «Giperinflyatsiya sharoitida moliyaviy hisobot» 
MHXS 
29 
inflyatsiyani 
Giperinflyatsiyaga 
o’tishining absolyut darajasini 
belgilamaydi.
Giperinflyatsiya iqtisodiyotining xarakteristikasi: 
1. 
Aholi o’zining jamg’armalarini pulsiz shaklda yoki barqaror xorijiy valyutada 
saqlashni afzal ko’radi. 
2.
Pul mablag’lari mahalliy valyutada emas, balki turg’un chet el valyutasiga 
nisbatan qaraladi (narxlar ushbu valyutada o’rnatilishi mumkin). 
3. Kreditga sotish va etkazib berish kredit muddati davomida xarid qobiliyatining 
kutilayotgan yo’qotishlarni o’rnini qoplaydigan narxlarda amalga oshiriladi, xattoki bu 
muddat davomiy bo’lmasa ham. 
4. Foiz stavkalari, ish haqi va narxlar baho indeksiga bog’lanadi 
5. Uch yil davomida inflyatsiyaning umumiy darajasi 100 % dan ortadi yoki shunga 
yaqinlashadi.