Standartlarning turi va kategoriyalari

Standartlarning turi va kategoriyalari.
 Standart mahsulot, foydalanish, saqlash, tashish, sotish va utilizatsiya qilish, ishlarni bajarish yoki xizmatlar koʻrsatish xususiyatlarini belgilaydigan hujjatdir sanaladi. Standart shuningdek, terminologiya, belgilar, qadoqlash, markalash yoki yorliqlarga qoʻyiladigan talablarni va ularni qoʻllash qoidalarini oʻz ichiga olishi ham mumkin. Amalda xalqaro standartlar deganda koʻpincha ilmiy-texnika jamiyatlari tomonidan ishlab chiqilgan va dunyoning turli mamlakatlarida norma sifatida qabul qilingan mintaqaviy standartlar va standartlar ham tushuniladi. Standartlashtirish deganda haqiqiy va potensial vazifalarga nisbatan umumiy va takroriy qoʻllash qoidalarini belgilash orqali maʼlum bir sohada tartibga solishga erishishga qaratilgan faoliyat holatlari tushiniladi. Ushbu faoliyat standartlarni ishlab chiqish, nashr etish va qoʻllashda keng qoʻllaniladi. ISO xalqaro tashkiloti 1947-yil 23-fevralda ixtiyoriy, nodavlat tashkilot sifatida ish boshladi. U 1946-yilda Londonda boʻlib oʻtgan yigʻilishda 25 ta sanoati rivojlangan davlat vakillari oʻrtasida xalqaro miqyosda turli sanoat standartlarini ishlab chiqishni muvofiqlashtirish va ularni qabul qilish tartibini amalga oshirish vakolatiga ega boʻlgan tashkilot yaratish toʻgʻrisidagi kelishuv asosida tashkil etilgan jahon boʻyicha umumiy Xalqaro miqyosdagi tashkilot hisoblanadi. Standart (inglischa – me’yor, namuna, model). Standart – bu tan olingan idora tomonidan tasdiqlangan va mahsulotlarni loyihalash, ishlab chiqarish va ishlatish qoyidalariga talablarni belgilaydigan mye’yoriy-texnikaviy xujjat. Xalqaro standartlashtirish — standartlashtirish, unda ishtirok etish Jahondagi barcha mamlakatlarning  tegishli organlari uchun ochiq hisoblanadi. Xalqaro standart xalqaro tashkilot tomonidan qabul qilingan standartdir.
Standartlarning toifalari Ōzbekistonda quyidagi mе'yoriy xujjatlar qōllaniladi:
- xalqaro (davlatlararo, xududiy) standartlar - (ISO, ИСО, ГОСТ, МГС);
- Ōzbеkiston davlat standartlari (O‘z DSt, ЎзРСТ, РСТ Уз Misol: O’z DSt 963:2005);
-tеxnik shartlar (TSh, Ўз ТШ, ТУ); Misol: TSh 23.01.049 : 2005 Misol: TSh 64 - 30039317 - 001 : 2005 (64 – kichik tashkilot va xususiy tadbirkorning shartli son belgisi)
- korxonalarning standartlari (KST, КСТ, СТП);
Misol: KSt 96345786-001 : 2005 Misol: KSt 64-16066047-0д1:2005 (64 – kichik tashkilot va xususiy tadbirkorning shartli son belgisi)
- xorijiy mamlakatlarning milliy standartlari;
-soha standartlari;
ISO standartlarining turli xil turlari mavjud. Eng mashhurlaridan ba'zilari quyidagilarni o'z ichiga oladi;

• 
  ISO 9000 - Sifat menejmenti. ISO 9000 sifatni boshqarish va mijozlar bilan munosabatlarni yaxshilashga yordam beradigan sifat menejmenti tizimining mezonlarini belgilaydi. Bu takomillashtirish yo'nalishlarini aniqlash uchun standartlashtirilgan vositalar va amaliyotlar to'plami bo'lib, xalqaro miqyosda sifat menejmenti bo'yicha eng yaxshi amaliyot sifatida qaraladi.
  
• 
  ISO 22000 - Oziq-ovqat xavfsizligini boshqarish. ISO 2200, oziq-ovqat mahsulotlarining jamoat iste'molida xavfsizligini ta'minlash uchun tashkilot nima qilishi kerakligini belgilaydi. U biznesning hajmidan qat'i nazar, sanoatning barcha nuqtalarida ishlatilishi mumkin bo'lgan ko'rsatmalarni o'z ichiga oladi.
  
• 
  ISO / IEC 27000 - Axborot xavfsizligini boshqarish tizimlari. ISO / IEC 27000 standartlari axborot aktivlarini xavfsizligini ta'minlash uchun ishlatiladigan standartlarni o'z ichiga oladi. Shaxsiy ma'lumotlar, mijozlar ma'lumotlari, moliyaviy yoki intellektual mulkni boshqaradigan korxonalar ushbu ma'lumotlarning himoyalanganligini ta'minlash uchun ushbu standartlardan foydalanadilar.
  
• 
  ISO 31000 - Xatarlarni boshqarish. Xavf har qanday biznes qarorining bir qismidir. ISO 31000 ushbu xatarlarni boshqarish uchun asos yaratadi, xatar va oqibatlarni aniqlash bo'yicha eng yaxshi amaliyotlar mavjud.