«Статистика, эконометрика ва ракамли иктисод» кафедраси профессори, т ф. д. Ayupov ravshan hamdamovich

Kriptovalyutalardan foydalanish muammolari
36 
АЮПОВ РАВШАН ХАМДАМОВИЧ 

---


Mablag‘ingiz o‘sha zahoti eng minimal ustama-komissionlar bilan sotuvchiga 
yetib boradi va muhimi — bitimni amalga oshirish uchun sizga bank 
xodimlari yoki brokerlar kabi vositachilar talab qilinmaydi. Bu esa pul 
o‘tkazmasini yengillashtirib, uning anonimligini ta’minlab beradi 
(chunki 
electron kriptovalyutaning hamyonlari uning egasi ismi bilan bog‘liq 
bo‘lmaydi
). 
Ikkinchidan, 
ko‘pchilik 
insonlar 
ushbu 
usulni 
o‘z 
jamg‘armasining diversifikatsiyasi deb tushunadi. Elektron valyutalarning 
qiymati ham ko‘pchilik holatlarda oshib boradi — har bir kishi valyuta kursi 
ko’tarilishi hisobidan mo’maygina daromad qilishga umid qiladi, albatta
Kriptovalyutalardagi to’lovlar
37 
АЮПОВ РАВШАН ХАМДАМОВИЧ 

---


Xozirgi kunlarga 
“Kivi” va “Yandeks” 
hamyonlaridan o‘tkazmalarni 
amalga oshirishda aksariyat kriptovalyuta birjalarining komission to‘lovlari 
besh foizgacha yetadi. Electron valyuta sotib olishning eng oddiy va arzon 
usuli — joriy davrdagi eng foydali kurs bo‘yicha harid uchun yirik 
kriptovalyuta birjasiga bank o‘tkazmasini amalga oshirishdir. Ammo amalda 
bu jarayon bir qancha ob’ektiv va sub’ektiv sabablarga ko’ra, ancha 
murakkab hisoblanadi. Ko’pchilik banklar bu kabi bitimlarga juda ham 
salbiy va ehtiyotkorona munosabatda bo‘ladlar. Juda konservativ xolatda 
bo’lgan banklar esa yuqori texnologiyalar olamiga qiziqishingizni bilib 
qolishsa, sizning tabiatingizni aniqlash uchun va extiotkorlik asnosida hatto 
hisob raqamingizni vaqtincha yopib qo‘yishlari ham mumkin.
Kriptovalyuta hamyonlari
38 
АЮПОВ РАВШАН ХАМДАМОВИЧ 

---


JPMorgan Chase amerika moliyaviy xoldingi bosh direktori 
Delivering Alpha
ning 
fikricha, kelajakda kriptovalyutalar bozori bir ko’pik sifatida juda katta miqdorga 
yetganidan so’g yorilib ketadi, chunki unga bo’lgan talab ko’pchilik xollarda sun’iy 
talabdir – u an’anaviy pullar bozori bilan to’liq integratsiyalashmagan. Moliyaviy 
analitik Djeyms Daymonning aytishicha, “
Valyuta bu davlat tomonidan birinchi 
navbatda yaratiladigan narsadir. Davlat esa valyuta aylanishini markaziy bank 
yordamida nazorat qiladi. Undan tashqari, davlat kim valyutaga egalik qilayapti, u 
qaerda turibdi va nimalarga sarf qilinishini bilishni istaydi”
. Xuddi shuning uchun ham 
davlat kriptvalyutalar bozorining rivojlanishidan manfaatdor emas.

Masalan, 2015 yilda Rossiya moliya vazirligi “
pul surrogati
” chiqarganlar va uni 
sotishga uringanlarni yetti yilgacha qamoq jazosi bilan jazolashni taklif qildi. Pul 
surrogati termini kriptovalyutalarga ham tegishlidir.