Strategies for the development of professional competence of future teachers based on the approach of cultural studies: problems and solutions

 
INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE
“STRATEGIES FOR THE DEVELOPMENT OF PROFESSIONAL COMPETENCE OF FUTURE 
TEACHERS BASED ON THE APPROACH OF CULTURAL STUDIES: PROBLEMS AND SOLUTIONS” 
October 19-20, 2023
 
78
qarshilikni aniqladi. Uni oliy ta’limi tizimida shakllantirishning pedagogic shartlari. Ushbu 
qarama-qarshilik tadqiqot muammosini aniqlashga yordam berdi. 
Interfaol o‘qitish usullari orqali bo‘lajak o‘qituvchilarining kommunikativ 
kompetentsiyasini hakllantirishning shakllari, usullari va pedagogik shartlari qanday. 
Tadqiqotimizning maqsadi bo‘lajak o‘qituvchilarining kasbiy kompetensiyasining asosiy tarkibiy 
qismlaridan biri sifatida kommunikativ kompetensiyasini shakllantirishda o‘qitishning interfaol 
usullari samaradorligini nazariy tushuntirish va eksperimental tarzda isbotlashdan iborat edi. 
«Ta’limning interfaol usullari» atamasi ta’lim predmeti bilan faol o‘zaro ta’sirga asoslangan. 
O‘qitishning interfaol usullari - bu o‘quv sub’ektlari va ob’ektlari haqida yaxshi tashkil 
etilgan fikr-mulohazalar, ular o‘rtasida ikki tomonlama ma’lumot almashinuvi bilan o‘qitishdir. 
O‘qitishning interfaol usullarining mohiyati shundan iboratki, o‘quv jarayoni shunday tashkil 
etiladiki, o‘quv jarayoniga barcha o‘quvchilar jalb qilinadi. O‘quv materialini o‘rganish 
jarayonida talabalarning hamkorlikdagi faoliyati har bir talabaning o‘ziga xos differensial 
hissasini qo‘shishi, bilim, g‘oyalar va faoliyat usullari almashinuvi yaxshi va o‘zaro yordam 
muhitida sodir bo‘lishini anglatadi. Bu yangi bilimlarni olish va kognitiv faollikni rivojlantirish 
imkonini beradi. Interfaol texnologiyalar turli usullarni ta'minlaydi: taqdimotlar, muhokamalar, 
amaliy tadqiqotlar, guruhlarda ishlash, aqliy hujum, viktorinalar, mini-tadqiqotlar, biznes va rolli 
o‘yinlar va boshqalar.
Ishbilarmonlik o‘yini talabalarning kasbiy faoliyatining turli tomonlarini taqlid qiladi, 
mavjud bilimlarni kompleks qo‘llash, ularning bilish qobiliyatini oshirish, shuningdek, 
professional muloqot vositasi va o‘rganish predmeti sifatida to‘liqroq o‘zlashtirish uchun sharoit 
yaratadi. Loyiha usuli dars davomida talabalarning o‘quv guruhidagi ijtimoiy o‘zaro 
munosabatlarini modellashtirishga soslangan. Guruh jamoaviy loyihalarni yaratadi, ular 
muhokama qilinadi, olinadi, devorlarga osib qo‘yiladi. Loyihani amalga oshirish jarayonida har 
bir talaba boshqasiga o‘qituvchi sifatida harakat qilishi mumkin. 
1) Keys-stadi - aniq masalalar bo‘yicha muhokamalarni tashkil etishga asoslangan 
hayotiy vaziyatlarni faol o‘rganish usuli. Talabalar muammoni hal qilishni talab qiladigan kasbiy 
faoliyat holatlarini tushunishga da’vat etiladi. Keys usuli, ayniqsa, o‘qitishning boshqa usullari 
(modellashtirish, tizimli tahlil, aqliy tajriba, muammoli usul, tasniflash usuli, o‘yin usullari, 
“aqliy hujum” va muhokama) bilan birgalikda muvaffaqiyatli qo‘llaniladi. 
2) “Aqliy hujum” metodi talabalarning intellektual-ijodiy qobiliyatlarini rivojlantiradi. 
Uning maqsadi muammolarni hal qilishning noan’anaviy usullarining eng ko‘p sonini topish 
uchun talabalarning jamoaviy bilish faoliyatini tashkil etishdan iborat. Ishtirokchilar fikrlash 
inertsiyasidan va stereotiplardan; ijodiy faoliyatni rag‘batlantirish; murakkab muammolar 
yechimlarini jamoaviy izlashning afzalliklarini ko‘rsatish va boshqalar. O‘qitishning interfaol 
usullaridan foydalanish kasbiy kommunikativ yo‘nalishning quyidagi tarkibiy qismlarini o‘z 
ichiga oladi: 
- substansional (maxsus lug‘at, kasbga oid matnlar (shu jumladan audio va 
videomatnlar)); 
- vprotsessual (real harakatlarga yaqin bo‘lgan o‘yinlar, vaziyatlar, munozaralar).
- voqelik, kelajakdagi o‘qituvchilarning kasbiy kommunikativ kompetentsiyasini ochib 
berish bilan bog‘liq).
Shunday qilib, biz o‘qitishning interfaol usullarining bir qancha afzalliklarini 
aniqlashimiz mumkin. 

---