Strategies for the development of professional competence of future teachers based on the approach of cultural studies: problems and solutions

 
INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE
“STRATEGIES FOR THE DEVELOPMENT OF PROFESSIONAL COMPETENCE OF FUTURE 
TEACHERS BASED ON THE APPROACH OF CULTURAL STUDIES: PROBLEMS AND SOLUTIONS” 
October 19-20, 2023
 
79
-o‘qitishning interfaol usullarini ta’lim mazmuni bilan ta’lim jarayoniga osonlik bilan 
integratsiyalash mumkin va ular faqat an’anaviy o‘qitish usullarini qo‘llashdan ko‘ra, tilda ta’lim 
maqsadlariga samaraliroq erishishga yordam beradi; 
-ta’limning interfaol usullari insonparvarlik xarakteriga ega, chunki ular nafaqat 
muvaffaqiyatli o‘rganishni, balki intellektual, ijodiy rivojlanishni, faollik va mustaqillikni ham 
ta’minlaydi; 
- o‘qitishning interfaol usullari o‘rganish jarayonida kommunikativ funktsiyani amalga 
oshirishga yordam beradi. 
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, o‘qitishning interfaol usullari kata pedagogik salohiyatga 
ega bo‘lib, u talabalarning kommunikativ kompetentsiyasini shakllantirishga qaratilgan. 
Tadqiqotning ilmiy yangiligi va nazariy ahamiyati shundan iborat: 
- o‘qitish jarayonida talabalarning kommunikativ kompetensiyasini shakllantirish, ya’ni 
kommunikativ kompetensiyasining mohiyati, mazmuni va tuzilishi haqidagi ilmiy g‘oyalarni 
faollashtirish; o‘quvchilarda kommunikativ kompetentsiyani shakllantirishda o‘qitishning 
interfaol usullaridan foydalanish samaradorligi isbotlangan; 
- 
interfaol 
ta’lim 
jarayonida 
talabalarda 
kommunikativ 
kompetentsiyasini 
shakllantirishning pedagogik modelini ishlab chiqish, u o‘zaro bog‘langan bloklar tizimini o‘z 
ichiga oladi: 
- kommunikativ kompetensiyasini shakllantirishga yordam beradigan interfaol 
texnologiyalarni aniqlash, ya’ni rolli o‘yin. 
- ishbilarmonlik o‘yinlari, loyihalar, muhokamalar, keys-stadi, 
madaniyatlararo muloqotni tahlil qilish (tanqidiy voqea), madaniy moslashuv 
(madaniyatni assimilyatsiya qilish), vaziyatli va o‘zaro taqlid o‘yinlari; 
- o‘qitish jarayonida kommunikativ kompetensiyasini shakllantirishning pedagogik 
shartlarini aniqlash, xususan: 
- oliy ta’lim o‘quv jarayonida kommunikativ kompetensiyasini shakllantirish 
samaradorligini ta’minlovchi interfaol ta’lim texnologiyasidan foydalanish; 
- interfaol ta’lim jarayonida talabalarning kommunikativ kompetentsiya modelini 
shakllantirishni ishlab chiqish. 
Yuqoridagi ma’umotlarga mustasno tarzida shuni taqidlab o’tish joizki, hozirgi davrda 
innovatsion texnologiyalarni ta’yxatilim jarayoniga joriy etish muammolari ham yoq emas. 
Ta'limdagi innovatsion texnologiyalar turli sabablarga ko'ra "sekinlashmoqda".
1. Ijodkorlik to'sig'i. Eski dasturlar bo'yicha ishlashga odatlangan o'qituvchilar hech 
narsani o'zgartirishni, o'rganishni va rivojlanishni xohlamaydilar. Ular ta‟lim tizimidagi barcha 
yangiliklarga dushman. 
2. Konformizm. Oportunizm, rivojlanishni istamaslik, boshqalarning ko'ziga qora qo'y 
kabi ko'rinishdan qo'rqish, kulgili tuyulishi tufayli o'qituvchilar g'ayrioddiy pedagogik qarorlar 
qabul qilishdan bosh tortadilar. 
3. Shaxsiy tashvish. O'ziga ishonchsizlik, qobiliyatlar, kuchli tomonlar, o'zini past 
baholash, o'z fikrlarini ochiq aytishdan qo'rqish tufayli ko'plab o'qituvchilar ta'lim 
muassasasidagi har qanday o'zgarishlarga oxirgi imkoniyatgacha qarshilik ko'rsatadilar. 
4. Fikrlashning qattiqligi. Eski maktab o'qituvchilari o'zlarining fikrlarini yagona, 
yakuniy, qayta ko'rib chiqilmaydigan deb bilishadi. Ular yangi bilim, ko'nikmalarni egallashga 

---