Строительные нормы и правила

Qızdırıcı cihazlar və armatur 
6.42. А, Б və В kateqoriyalı otaqlarda su və buxar isitmə sistemlərinin qızdırıcı cihazları asan 
təmizlənə bilən hamar səthli nəzərdə tutulmalıdır, o cümlədən: 
a) seksiyalı və ya birqat panel radiatorlar; 
b) yanar materialların tozları ayrılmayan (bundan sonra – yanar toz) otaqlar üçün birqat və ya 
qoşalaşmış (cütləşmiş) seksiyalı və ya panel radiatorlar. Yanar tozlar ayrılmayan В kateqoriyalı 
otaqlarda konvektorların istifadəsinə yol verilir; 
c) hamar polad borulardan olan qızdırıcı cihazlar. 
6.43. А, Б və В kateqoriyalı otaqlarda qızdırıcı cihazlar divarların səthindən ən azı 100 mm 
məsafədə yerləşdirilməlidir. Qızdırıcı cihazların divar oyuqlarında yerləşdirilməsinə yol verilmir. 
6.44. Qızdırıcı cihazlar hesablanarkən isitmə sisteminin borularından otağa verilən istilik 
gücünün 90 %-i nəzərə alınmalıdır. 
6.45. Qızdırıcı cihazın nominal istilik gücü hesabi tələb olunandan 5 %-dən və ya 60 Vt-dan az 
qəbul edilməməlidir. 

---

14 
6.46. Qızdırıcı cihazlar təbii işıq düşən boşluqların altında baxılması, təmir edilməsi və 
təmizlənməsi üçün asan keçilə bilən yerlərdə quraşdırılmalıdır. 
Xəstəxanalarda, məktəbəqədər uşaq müəssisələrində, məktəblərdə, əlil və qocalar evlərində 
quraşdırılan qızdırıcı cihazın uzunluğu işıq düşən boşluğun uzunluğunun 75 %-indən az olmamalıdır. 
6.47. Şüa isitmə sistemlərində səthinin temperaturu 150ºC-dən yuxarı olan qızdırıcı cihazlar 
otağın yuxarı zonasında nəzərdə tutulmalıdır. 
6.48. Qış dövründə xarici havanın hesabi temperaturu mənfi 15ºC və daha aşağı olan (B 
paramertləri) rayonlarda daimi iş yerləri pəncərədən 2 m və daha az məsafədə yerləşən istehsalat 
sahələrində, işçilərin soyuq hava axınından qorunması məqsədilə, qızdırıcı cihazlar təbii işıq düşən 
boşluqların (pəncərələrin) altında yerləşdirilməlidir. 
Bu qızdırıcı cihazlar xarici qoruyucu konstruksiyaların döşəmədən və ya işçi meydançasından 4 
m hündürlüyünə, əsaslandırıldıqda isə daha böyük hündürlüyünə uyğun itirilən istiliyin kompensasiya 
edilməsi üçün nəzərdə tutulmalıdır. 
6.49. Konstruksiyadaxili qızdırıcı elementlərin xarici birqat və ya daxili divarlarda, həmçinin 
arakəsmələrdə yerləşdirilməsinə yol verilmir. 
Su isitmə sisteminin qızdırıcı elementlərinin çoxlaylı xarici divarlarda, mərtəbəarası örtüklərdə 
və döşəmələrdə betonla monolitlənmiş şəkildə nəzərdə tutulmasına yol verilir. 
6.50. Qızdırıcı cihazların ardıcıl qoşulması bir otağın daxilində nəzərdə tutula bilər. 
Qarderobların, dəhlizlərin, sanitar qovşaqların, yuyunma otaqlarının, anbarların qızdırıcı cihazlarının 
qonşu otaqların qızdırıcı cihazları ilə ardıcıl qoşulmasına yol verilir. 
6.51. İstehsalat binalarında ustalar, texniki nəzarətçilər, anbar üçün nəzərdə tutulmuş ayrı-ayrı 
kiçik otaqların qızdırıcı cihazlarının magistral tranzit boru kəmərlərinə birborulu sxem üzrə 
qoşulmasına yol verilir. 
6.52. Boru kəmərlərinin radiatorlara müxtəlif tərəfli birləşməsi seksiyaların sayı 20-dən çox 
(təbii sirkulyasiyalı sistemlərdə 15-dən çox) olduqda, həmçinin ikidən çox radiator ardıcıl qoşulduqda 
nəzərdə tutulmalıdır. 
6.53. Pilləkən qəfəslərində qızdırıcı cihazlar, bir qayda olaraq, birinci mərtəbədə, bölmələrə 
ayrılmış pilləkən qəfəslərində isə МСН 2.02-01-in
tələblərini nəzərə alaraq hər bir bölmədə 
yerləşdirilməlidir. 
Xarici qapıları olan tambur bölmələrində qızdırıcı cihazların yerləşdirilməsi nəzərdə 
tutulmamalıdır. 
Pilləkən qəfəsindəki qızdırıcı cihazlar isitmə sisteminin ayrıca qollarına və ya dayaqlarına 
birləşdirilməlidir. 
6.54. Hamam və duş otaqlarında isti su təchizatı sisteminə birləşdirilməmiş dəsmal 
quruducuları СНиП 2.04.01-ə uyğun olaraq isitmə sisteminə birləşdirilməlidir. 
6.55. Sıxılmış və ya maye qaz balonlarının doldurulması və saxlanılması üçün nəzərdə tutulmuş 
otaqlarda, həmçinin А, Б və В kateqoriyalı anbar otaqlarında, yanar materiallar anbarlarında və ya 
yanar materialların yığılması üçün sexlərdə ayrılmış yerlərdə qızdırıcı cihazlar, təmizlənməsi üçün 
onlara yaxınlaşma imkanını nəzərə almaqla, yanmayan materiallardan olan ekranla əhatələnməlidir. 
Ekranlar qızdırıcı cihazlardan ən azı 100 mm məsafədə quraşdırılmalıdır. Örtüklü konvektorlar 
ekranla əhatəyə alınmamalıdır. 
6.56. İctimai binalarda qızdırıcı cihazların (örtüklü konvektorlardan başqa) təmizlənməsi üçün, 
onlara yaxınlaşma imkanını nəzərə almaqla, dekorativ ekranlarla (şəbəkələrlə) əhatəyə alınmasına yol 
verilir. Qızdırıcı cihazın nominal istilik gücü, ekrandan (şəbəkədən) istifadə edildikdə, açıq 
quraşdırılmış qızdırıcı cihazın nominal istilik gücünün 10 %-dən artıq olmamalıdır. 
6.57. Qarderoblarda, duş otaqlarında, sanitar qovşaqlarında, anbarlarda, həmçinin 
istilikdaşıyıcının donma ehtimalı olan otaqlarda (pilləkən qəfəslərində, tamburlarda ) olan cihazlardan 
başqa digər qızdırıcı cihazlarda tənzimləyici armaturlar quraşdırılmalıdır. 

---

15 
Yaşayış və ictimai binaların qızdırıcı cihazlarında avtomatik istilik tənzimləyiciləri 
quraşdırılmalıdır. 
6.58. Birborulu isitmə sistemlərinin qızdırıcı cihazlarında minimal hidravlik müqavimətli, 
ikiborulu isitmə sistemlərinin qızdırıcı cihazlarında isə maksimal hidravlik müqavimətli tənzimləyici 
armaturlar qəbul edilməlidir. 
6.59. Bağlayıcı armatur nəzərdə tutulmalıdır: 
a) isitmə sistemlərinin ayrı-ayrı konturlarının, qollarının və dayaqlarının bağlanması və 
onlardakı suyun boşaldılması üçün; 
b) kondensat ayrıcıları və avtomatik və ya məsafədən idarə olunan klapanlar üçün. Digər 
avadanlıq üçün bağlayıcı armatur texniki-iqtisadi əsaslandırıldıqda nəzərdə tutulmalıdır; 
c) fasilələrlə və ya qismən isidilən otaqlarda qızdırıcı cihazların bir hissəsinin və ya hamısının 
dayandırılması üçün. 
Mərtəbələrinin sayı üç və daha az olan binaların dayaqlarında bağlayıcı armaturların nəzərdə 
tutulmamasına yol verilir.