Sual Azərbaycan iqtisadiyyatında iqtisadi islahatların səmərəliliyi. Azərbaycan iqtisadiyyatmm «keçid dövründə»

Sual 16. Makroiqtisadi stabilliyin Azərbaycan iqtisadiyyatına davamlı 

inkişafının əsas şərti kimi. 

Daha çox şaxələndirilmiş və dayanıqlı iqtisadiyyatın əsasını sabit makroiqtisadi 

mühit təşkil edir. Makroiqtisadi siyasət seçimləri bu mühitin formasını müəyyən 

edir. Ötən illər ərzində, Azərbaycan Dünya İqtisadi Forumunun Qlobal 

Rəqabətlilik Hesabatına əsasən, 10 ən stabil makroiqtisadi mühitə malik ölkələr 

arasında qərar tutmuşdur. Azərbaycanı 10 ən stabil makroiqtisadi mühitə malik 

ölkələr sırasında saxlamaq üçün növbəti 10 il ərzində daha çox şaxələndirilmiş 

gəlir strukturu yaradılacaqdır. ARDNF-dən transfertlər üçün “qızıl qayda”dan 

istifadə və güclü xərc çərçivəsinin şərtləndirdiyi fiskal intizam iqtisadiyyatı neft 

qiymətindəki dəyişkənlikdən qoruyacaq, ARDNF- in ehtiyat toplamasına imkan 

verəcək və dövlət borcunun aşağı səviyyədə saxlanılmasına şərait yaradacaqdır. 

Borc səviyyələrinin dayanıqlı artım potensialına uyğun səviyyədə saxlanılması, 

bu zaman təbii ehtiyatlardan əldə edilən gəlirlərin mühitinin və balans 

uçotundan kənar borcların nəzərə alınması üçün fiskal qayda işlənib 

hazırlanacaqdır. Həmçinin bu qayda dövlət xərclərini qeyri-neft ÜDM-i ilə 

əlaqələndirib qeyri-neft gəlirlərinin dövlət xərclərini ödəmə səviyyəsini 

artıracaqdır. Dövlət xərclərinin effektivliyini təmin etmək üçün büdcə tələbləri 

aydın müəyyən edilmiş məqsədlərlə, həmçinin icra göstəriciləri üzrə 

indikatorlarla əlaqələndiriləcəkdir. Bütün bunlar Azərbaycanın əsas beynəlxalq 

reytinq agentliklərindən investisiyadərəcəlikredit reytinqialmasını təmin edə 

bilər. Bununla yanaşı, mühüm iqtisadi göstəricilər və açıq kredit mövqeyi və ya 

aktivlərin potensial qabarcıqları kimi mühüm risklərin izlənilməsi sistemi 

dayanıqlı inkişafı dəstəkləyəcəkdir. Vacib məlumatların verilməsi, yerli və 

beynəlxalq investorların tələb etdiyi şəffaflıq səviyyəsinin təmin edilməsi 

məqsədilə manat üzən valyuta olmaqda davam edəcəkdir. Bu yanaşma 

---

 

40 

 

makroiqtisadi mühiti daha asan proqnozlaşdırmağa imkan verəcək, daha yüksək 

həcmdə birbaşa xarici investisiyaları və sabit ticarət axınlarını dəstəkləyəcəkdir. 

Bu, həm də sabit və proqnozlaşdırılması mümkün olan inflyasiya mühitinin 

yaranmasına gətirib çıxaracaqdır ki, nəticədə Azərbaycanda ev təsərrüfatları öz 

yığımlarını bank sektoruna etibar etməklə maliyyə sabitliyinə daha çox dəstək 

vermiş olacaqlar. Manatın mübadilə məzənnəsində volatilliyin azalması 

Azərbaycanda investisiya risklərini də azaldacaqdır. Beynəlxalq kreditorların 

tətbiq etdiyi risk premiyası bu təsir nəticəsində azalaraq kapital xərcini aşağı 

salacaqdır. Effektiv fiskal və monetar idarəetməni dəstəkləmək üçün maliyyə 

sektorunda sabitlik və likvidlik 2025-ci ilədək tam təmin ediləcəkdir. Bunun 

üçün dövlət istiqrazlarının və sərbəst dövriyyədə olan digər qiymətli kağızların 

daha likvid olması təmin edilməlidir. Likvidlikdə artım vacib qiymət siqnalı 

olub, real iqtisadiyyata daha çox kredit kütləsinin axını ilə nəticələnən likvid 

banklararası bazarın inkişafına təkan verir. Həmçinin daha dərin kapital 

bazarları çevik yerli investisiyalar üçün imkan qazandırır və bu, müvəqqəti 

sərmayə imkanları axtaran investorlar üçün xüsusilə vacibdir. Bu prioritetin əsas 

məqsədi daha çox yerli kreditorları və kredit axtaranları kapital bazarlarına cəlb 

etməkdən ibarətdir. Bu, kapital bazarlarının daha da şaxələndirilməsi və 

volatilliyin azaldılmasına gətirib çıxarır, həmçinin manatın daha cəlbedici 

olması üçün manat nominasiyalı investisiya qoyuluşlarına daha geniş imkanlar 

açır. Nəticədə, hazırda əsasən ABŞ dollarında saxlanan yığımlar get-gedə daha 

çox manata çevriləcəkdir. Daha dərin kapital bazarı həm də Mərkəzi Banka daha 

effektiv monetar siyasət yürütmək və bazarda qeyri-müəyyənlik olduqda son 

instansiya kreditoru kimi hərəkət etmək imkanı verəcəkdir. Azərbaycanda 2025- 

ci ilə qədərki dövrdə maliyyə sektorunda qısamüddətli sabitləşdirmə təmin 

ediləcək, ortamüddətli dönəmdə struktur islahatları ilə inkişaf gücləndiriləcək, 

uzunmüddətli dönəmdə isə maliyyə sektoru qlobal müstəvidə açıq rəqabətə 

hazırlanacaqdır. Ölkədə maliyyə sektorunda islahatların region dövlətlərinə 

nisbətən daha sürətlə aparılması, ölkəyə xarici investisiya cəlbini 

genişləndirməklə milli iqtisadiyyatın dayanıqlı inkişafına təkan verəcəkdir.