Sual dünyanın siyasi xəritəsinin formalaşması Si­ya­si xə­ri­tə

Coğ­ra­fi möv­qe. Çin Şər­qi Asi­ya­da Şər­qi Çin də­ni­zi, Ko­­re­ya bo­ğa­zı, Sa­rı də­niz və Cə­nu­bi Çin də­ni­zi­nin sa­hil­­lə­­rin­də, Şi­ma­li Ko­re­ya ilə Vyet­nam ara­sın­da yer­ləş­miş­dir. Əra­zi qərb­­dən-şər­qə 1700 km, şi­mal­dan cə­nu­ba 3650 km mə­sa­fə­də uz­­a­­nır. Sa­hə­si 9,6 mln. kv. km-dir.-Ru­si­ya və Ka­na­da­dan son­ra 3-cü döv­lət­dir.

Çin qu­ru ilə 14 döv­lət­lə həm­sər­həd­dir. Ru­si­ya, Hin­­dis­tan, Myan­ma, Qa­za­xıs­tan da­xil­dir. Döv­lə­tin qu­ru sər­həd­lə­ri­nin ümu­mi uzun­lu­ğu 22117 km, sa­hil xət­ti­nin uzun­lu­ğu 14500 km. Öl­kə­nin qu­ru sər­həd­lə­ri yük­sək dağ­lıq əra­zi­lər­lə əha­tə olun­du­ğun­dan bə­zi yer­lər ke­çil­məz­dir (Ti­bet yay­la­sı). Çi­nin Sa­kit okea­na ge­niş mə­sa­fə­də çı­xı­şı onun xa­ri­ci aləm­lə əla­qə­lə­ri­nin əha­tə­li ol­ma­sı­na sə­bəb ol­muş­dur. Sa­hil­lər­də yer­ləş­miş də­niz­lər­də 5 min ada Çi­nə məx­sus­dur.-ən bö­yük­lə­ri Tay­van və Xay­nan­.

Çi­nin cə­nu­bun­da 2 xü­su­si in­zi­ba­ti ra­yon-150 il Bö­yük Bri­ta­ni­ya­nın mül­ki olan Syan­qan (Hon­q Konq), 1557-ci il­dən Por­tu­qa­li­ya­nın keç­miş müs­­­təm­lə­kə­si ol­muş Aomın­dır (Ma­kao). XX əs­rin so­nun­da hər 2 müs­təm­lə­kə üzə­rin­də Çin öz su­ve­ren­li­yi­ni bər­pa et­di.

Tay­van ada­sı ÇXR əya­lət­lə­rin­dən bi­ri­dir. sa­hə­si 36 min kv. km, əha­li­si 22 mln. nə­fər­dir. Ma­te­rik­dən eni 150-300 km olan bo­ğaz­la ay­rıl­mış­dır. İn­zi­ba­ti mər­kə­zi Tay­bey­. Ada Sa­kit və Hind okea­nı döv­lət­lə­ri­ni əla­qə­lən­di­rən mü­hüm də­niz yol­la­rı üzə­rin­də ha­kim möv­qe tu­tur. Tay­van ye­ni sə­na­ye döv­lət­lə­ri­nə aid edi­lir. Bun­la­ra Asi­ya «pə­ləng­lə­ri» de­yi­lir. Tay­van dün­ya iq­ti­sa­di mər­kəz­lə­ri ilə əla­qə­lə­ri­ni ge­niş­lən­di­rə­rək in­san ka­pi­ta­lı­nın ar­tı­rıl­ma­sı­na na­il ol­muş­dur.