Sual dünyanın siyasi xəritəsinin formalaşması Si­ya­si xə­ri­tə

Qa­ra də­niz höv­zə­si çay­la­rı: Qı­zıl İr­mak , Sa­kar­ya, Ya­şıl İr­mak, Ço­rox, 500- dən ar­tıq çay bu höv­zə­yə aiddir.

Ya­xın və Or­ta Şər­qin ən iri çay­la­rın­dan olan Dəc­lə (uz.-1900 km) və Fə­rat (uz.-2800 km) baş­lan­ğı­cı­nı Tür­ki­yə əra­zi­sin­dən, Kür­dis­tan dağ­la­rın­dan gö­tü­rür, İraq əra­zi­sin­də bir­lə­şə­rək Şətt–ül–Ərəb ça­yı adı al­tın­da İran kör­fə­zi­nə tö­kü­lür. Fə­rat Qa­ra­su və Mu­rat çay­la­rı­nın qo­vuş­ma­sın­dan əmə­lə gəl­miş­dir. Dəc­lə baş­lan­ğı­cı­nı Göl­cük­dən gö­tü­rür, Kür­dis­tan yay­la­sın­da Kür və Araz dağ çay­la­rı­nın da mən­bə­yi yer­lə­şir. Bu çay­lar Xə­zə­rə tö­kü­lür. Kür Al­la­hu­ək­bər da­ğın­dan baş­la­yır və Tür­ki­yə əra­zi­si ilə 150 km mə­sa­fə­də də­rin də­rə ilə axır. Araz Bin­göl da­ğın­dan baş­la­yır cə­nub –şərq is­ti­qa­mə­tin­də Tür­ki­yə sər­həd­di bo­yun­ca axır. Ara­zın Tür­ki­yə əra­zi­sin­də uzun­lu­ğu 548 km-dir.