Sual dünyanın siyasi xəritəsinin formalaşması Si­ya­si xə­ri­tə

Şər­qi Ana­do­lu şi­mal­da Pont, cə­nub­­da Şər­qi Tavr ara­sın­da yer­lə­şir. İran­la sər­həd ya­xın­lı­ğın­da Bö­­yük Ağ­rı­dağ sön­müş vul­ka­nı var. Tür­­ki­yə­nin ən yük­sək nöq­tə­si (5137 m) bu­ra­da­dır.

Şi­ma­li Ana­do­lu (Pont) Qa­ra də­niz sa­hil­lə­ri­nə pa­ra­lel 100 km mə­sa­fə­də uza­nır. Bu dağ­lar­da or­ta yük­sək­lik 1500 m – dir.

Tür­ki­yə­nin cə­nu­bun­da Ara­lıq də­ni­zi bo­yu və Tür­ki­yə - İran sər­həd­di­nə­dək dağ sis­te­mi Tavr (To­ros­lar) uza­nır. Dağ sistem­lə­ri Qər­bi (Li­ki), Mər­kə­zi (Ki­li) və Şər­qi Tavr­la­ra bö­lü­nür.

Fay­da­lı qa­zın­tı­lar.müx­tə­lif fi­liz, dağ – kim­ya, ya­­na­caq – ener­ge­ti­ka xam­ma­lı eh­ti­yat­la­rı var- sə­na­ye eh­ti­ya­tı az­dır. To­ros­da­kı xro­mit fi­li­zi ya­taq­la­rı eh­ti­ya­tı­na gö­rə ümum­dün­ya eh­ti­ya­­tı­­nın 8 %. Daş və boz kö­mür, də­mir, mis, volf­ram, uran, mo­lib­den və man­qan fi­liz­lə­ri, bok­sit, ci­və, sür­mə ya­taq­la­rı aş­kar edil­miş­dir.

İq­lim. Ara­lıq də­ni­zi subt­ro­pik iq­lim qur­şa­ğın­da yer­­ləş­sə də kəs­kin par­ça­lan­mış dağ­lıq rel­yef, at­mos­fer döv­ra­­nı­­nın mü­rək­kəb şə­rai­ti müx­tə­lif iq­lim ra­yon­la­rı­nın ya­ratmışdır. Öl­kə­də beş iq­lim ra­yo­nu ay­rı­lır: Qa­ra və Ara­lıq də­ni­zi sa­hil­lə­ri, Da­xi­li Ana­do­lu, Şər­qi Tür­ki­yə, Yu­xa­rı Me­so­po­ta­mi­ya.