Suleyman-m teze qxd

"Beş cür futbol topları", "on müxtəlif idman köynəkləri"
işlətmək qrammatik normanın pozulması deməkdir. 
2)
Azərbaycan dilində mənsubiyyət kateqoriyası şəxs əvəzlikləri 
ilə əlaqədardır və əşyanın hansı şəxsə mənsub olduğunu bildirmək 
üçün isimlərə artmlan mənsubiyyət şəkilçiləri ilə formalaşır. 
Mənsubiyyət kateqoriyasının elementləri ikinci tərəfdə ifadə olunur. 
Dilimizdə mənsubiyyət kateqoriyası şəxs əvəzliklərinin iştirakı 
olmadan da düzəlir: 
kitabım, topumuz, dəftərin, eviniz, çantası 
və 
s. Mənsubiyyət kateqoriyasında yığcamlıq yaratmaq məqsədilə sahib 
şəxs ixtisara düşür, mənsubiyyət şə- kilçili söz həm də sahib şəxsi 
əvəz edir. Amma rus, ingilis, fransız dillərində bu mümkün deyildir. 
Eləcə də, dilimizdə 1 və 11 şəxsin cəmində ikinci tərəfin 
mənsubiyyət şəkilçiləri olmadan mənsubiyyət anlayışını ifadə etmək 
mümkündür (adları çəkilən xarici dillərdə olduğu kimi): 
148 

---

Bizim məktəb, sizin ev. 
Lakin birinci tərəfin işlənmədiyi hallarda 
mənsubiyyət şəkilçisinin işlənməsi artıq labüd olur; 
məktəbimiz, 
eviniz.
Dilimizin özünəməxsus xüsusiyyəti burada da özünü göstərir. 
Mənim məktəb, sənin ev, onun 
və ya 
onların bağ 
deyilməz. 
Deməli, nitqdə 111 növ təyini söz birləşməsi yiyəlik halda işlənmiş 
şəxs əvəzliyi ilə formalaşır, sahiblik anlayışını bildirən birinci tərəf 
isə ixtisar oluna bilir: 
"mənim anam" 
əvəzinə 
anam, "sənin adın" 
əvəzinə 
adın, onun (onların) atası" 
əvəzinə 
atası 
işlədilir və bu 
zaman əsas məna nəinki dəyişmir, həm də üslubi məqam kimi 
cümlədə səlislik, ahəngdarlıq, yığcamlıq yaradır. Elə bu qayda ilə 
mənsubiyyət şəkilçili