Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

Milli Kitabxana

293

MÜALİCƏ

Mənim rəfiqim hər cəhətdən yaxşı bir insandır, lakin atalarımız: "Eyibsiz gözəl

olmaz" demişlər. Mənim də rəfiqimin bircə eyibi vardır, o da qayət əsəbidir. Əslinə

baxsan, bu da eyib deyil, modalı bir xəstəlikdir.

İlk baharın sonunda rəfiqim təbiblərdən bir konsilium düzəltdirərək, xəstəliyinə

çarə diləmiş.  Həkimlər  ona  belə bir müalicə təklif  etmişlər:  "Bu  üç  ay  yayı  gözəl

ab-havalı  və az  şənlikli  bir  kənd  tapıb  orada  yaşamağı  sizə məsləhət  görürük.

Bilmərrə oxu,  yazı  ilə məşğul  olmayaraq,  vaxtında  yeyib,  vaxtında  istirahət

etməlisiniz. Ümidvarıq ki, belə bir müalicə ilə xəstəliyiniz sizdən dəf olar".

Rəfiqim,  Azərbaycan  kəndlilərini  bir-bir  nəzərdən  keçirdikdən  sonra  bacısı

yaşadığı  kənddə dayanır. Yay fəsli girdikdə bacısına bir  məktub  yazıb  həkimlərin

qərarını ona bildirir. Bir neçə il sevgili qardaşından ayrı düşmüş bacı, xeyli şadlıqla

məlum  edir  ki:  "Qardaş,  durmayıb  tezliklə gələsən  və özün  ilə heç  bir  şey

gətirməyəsən,  çünki  hər  şeyimiz  vardır".  Bu  xəbəri  aldıqdan  sonra  rəfiqim

bacısının qabaqlamasına  baxmayaraq,  öz  adəti  üzrə yorğan-döşək,  purjunlu

çarpayıdan tutmuş diş fırçasınadək, malakan furqonuna doldurub yola düşdü.

* * *

Furqon ilə səyahət etmək ləzzətini qələmə almaqdan vaz keçirik, çünki hər bir

azəri  oğlunun  ömründə bir  dəfə də olmuş  olsa,  o  "ləzzəti"  çəkməsinə şübhə

etmirik.  Bundan əlavə,  doğrusu,  o  səyahəti  layiqincə təsvir  etmədə özümüzü  aciz

görürük.  Ancaq  bunu əlavə etmək  istəyirik  ki,  furqon  ilə səfər  edən  şəxsə mənzil

başına  çatana  kimi "sümsükut"  orucu  tutmağı əmr  buyurmuşlardır.  Danışmaq

istəyənlər, lalların barmaq üsulu ilə danışmalarına bələd olmalıdırlar, çünki adi dil

ilə danışdıqda elə bir dil meydana çıxır ki, onu anlayan bir dilçi bu böyük dünyada

hələ tapılmamış.  Rəfiqim  birinci  dəfə furqon  ilə səfər  etdiyinə görə (uşaqlıqda

etdiyi səyahəti hesaba almırıq) "sümsükut'u pozub furqonçu malakan ilə danışmaq

istəmiş,  lakin  iki  kəlmə deməyə müvəffəq  olmamış,  o  da  belə surətdə:  "...i  hıqq,

van... vay, da...uyn...yi...".

---

Milli Kitabxana

294

Necə ki,  görürsünüz  rəfiqim  ancaq  "İvan  dayı"  deyə bilmiş  ki,  o  da

furqonçunun  adıdır.  Rəfiqim  "i"  hecasını  dedikdə furqon  daşa  toxunaraq  mətləbə

dəxli  olmayan  bir  "hıqq"  kəlməsi  meydana  çıxır.  "Van"  dedikdə araba  yırğalanıb

rəfiqimin  pensnesini  yerə atır,  o  da  daş  üstə düşüb  parça-parça  olur.  Bu  vaxt

rəfiqimdən bir "vay" nidası çıxır. Dalınca furqon çuxura düşüb rəfiqimi yuxarı elə

atır ki, biçarənin başı kibitkaya toxunub əzilir və "uy"... etməsinə səbəb olur. İndi

özünüz də görürsünüz ki, "sümsükut"u pozanın cəzası nə qədər böyük imiş.

Günəş  dağlara  enən  zaman İvan  dayının  "avtomobili"  gurultu  ilə kəndə varid

olur.  Rəfiqimin  pişvazına  çıxmış  bir  sürü  bacısı  uşaqları  "dayım  gəldi"  deyə

arabanı əhatə edirlər.  Refiqim  isə furqonun  içində isti  paltosunu,  qaloşunu  geyib,

şarfinı  boynuna  dolayır  və çətri əlinə alıb  xeyli  vüqar  ilə arabadan  enir.  Uşaqlar

onun ətrafinı əhatə edirlər.

- Ay  qırılmışlar,  nə çoxsunuz?  Sizi  ürkütməsək  sanamaq  olmaz. -Uşaqlar

gülüşürlər.

- Həsən, neçə qardaşsınız?

- Dayı  can,  bizə yeddi  qardaş  deyərlər.  Hamımız  qulluğunda hazırıq, əmrini

gözləyirik.

- Onda şeylərimi götürün, gedək.

- Bu saat, dayı can, - deyə Həsən furqona qalxıb şeyləri bir-bir endirir.

Yeddi qardaş yüklənəndən sonra furqonda rəfiqimin bir mafraş yorğan-döşəyi,

çamadanı və çarpayısı qalır.

- Uşaqlar, gedək, yerdə qalan şeyləri də gəlib İvan dayı ilə gətirərsiniz, - deyə

rəfiqim karvanın başını çəkir. Bu vaxt rəfiqimin bacısı, yeddi yaşar qızı Gülnaz ilə

darvazanın ağzında durub qardaşını gözləyirdi. Onun qorxusu bu şimarıq uşaqdan

idi,  çünki  yeddi  qardaşın bu  tek  bacısı və özünün  son  beşiyi  çox əzizlənib,  azada

böyümüşdü.

- Bax, qızım, dayın xəstədir, səs-küy sevmir, gərək bilmərrə nadincliyi atasan.

Onda dayın sənə çox şey alar, səni də sevər.

Bu  halda  yüklü  qardaşlar  həyətə daxil  olurlar.  Gülnaz  dayısını isti  paltona və

şarfa bürünmüş görüb qəhqəhə ilə gülməyə başlayır.

- Niyə gülürsən, a şeytan qız... – deyə rəfiqim soruşur.

- Belə sənə gülürəm, qoy gedim evdən yorğan gətirim, bürün.

Gülnazın bu sözlərinə gülüşürlər. Rəfiqimin bacısı onun boynuna sarılaraq:

- A qardaş, Gülnaz demişkən, bu istidə nə üçün belə bürünmüsən?

---