Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 3,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Milli Kitabxana
154
onun itaətində bulunmalısınız. Müalicə bir sənə çəkəcəkdir. Padşahlıq işlərinə diqqətlə baxmağınızı əmr edirəm. İndi mürəxxəssiniz. Çıxırlar.
ÜÇÜNCÜ ŞƏKİL Səhnə bağ içində bir kəndli koması göstərir. Pərdə qalxdıqda Şahzaman kəndli libasında odun gətirir. B u l q e y s. Ah, əzizim, nə bərk tərləmisən? (Dəsmalı ilə onun tərini silir.) Odun səni yordumu? Ş a h z a m a n. Yox, əzizim, artıq yorulmamışam, amma çox acmışam. Bir az su ver içim. Ürəyim yanır. Bulqeys cürdəyi verir, o da içir. B u l q e y s. Xörəyi hazır etmişəm, Cəfər babanı gözləməyə dözməyəcəksənsə ye. Ş a h z a m a n. Yox, Bulqeys, qoy baba da gəlsin, birlikdə yeyek. Qaydanı pozma, Sən süfrəni hazır et, ona kimi Cəfər baba da gəlib çıxar. (Bulqeys süfrəni hazır edir.) Bulqeys, bu gün ağa dərviş təyin etmiş vaxt bitir. B u l q e y s. Ah! (Əlindən qabı salır.) Ş a h z a m a n. Niyə təlaş etdin? Məgər bu xəbər səni şad etməyir? B u l q e y s. Yox, şahim. Ş a h z a m a n. Nə səbəbə saraya qayıtmağa şad deyilsən? B u l q e y s. Şahim, qızıl qəfəsə salınmış bir quş halına şadmı olur? Əgər quş özündən də oxuyursa, öz halından nalə edir. Böylə təbiət içində azadə yaşadığını yad edib fəğan eləyir. Ş a h z a m a n. Gözəl bir cavab! Bulqeys bu sualı sənə verməkdə fikrini bilmək istəyirəm. B u l q e y s. Bəs sizin fikriniz nədir, şahim? Ş a h z a m a n. Sən ilə bu gözəl təbiət içində yasamaq! B u l q e y s. Ah, sevgili Zamanım! Sən mənə yeni bir həyat verdin! (Boynunu
Milli Kitabxana 155
Ş a h z a m a n. Əvət istəmirəm. Cəfər kişi dalında bir kisə un daxil olur. Şahzaman kisəni onun dalından alıb yerə qoyur. Ş a h z a m a n. Baba, niyə mənə demədin gedib gətirəydim. Sən qoca kişi bu ağır kisəni necə götürdün? C ə f ə r k i ş i. Oğul, onsuz da sənin yanında xəciləm. Bu sənə mənim işimin hepsini sən görmüsən. Gör buğdamdan nə ağ un çıxıbdır? Göstərir. B u l q e y s. Baba, mən də bu ağ undan yaxşı çörək bişirəcəyəm. Əyləşin, xörəyi verim, acsınız. Əyləşirlər nahar yeməyə məşğul olurlar. C ə f ə r k i ş i. Oğlum Zaman, ağa dərviş çoxdan bəridir bizə qonaq gəlməgyir. Görəsən bir qəziyyə üz verməyib ki? Ş a h z a m a n. Baba, ağa derviş bu gün gələcəkdir və özü ilə bir neçə qonaq gətirəcəkdir. Odur gəlirlər. Şəmsəddin, Cəmaləddin, Şeyx İbrahim və Abdulla daxil olurlar. Şahzamana təzim edirlər. C ə f ə r k i ş i. Buyurunuz, əyleşin, bizim ilə allah verenden yeyiniz. A b d u l l a. Cəfər baba, bu əşxas sizin xörəyinizə adət etməmişlər. Bunların yeməkləri başqadır. C ə f ə r k i ş i. Doğru deyirsiniz. Bu şəxslər çox böyük adamlara oxşayırlar. Mən fəqir kəndlinin çörəyini bəyənməzlər. Ş ə m s ə d d i n. Kəndli baba, ən böyük şəxs yanında əyləşibdir. C ə f ə r k i ş i. Kim? Zamanmı? Ş ə m s ə d d i n. Bəli. C ə f ə r k i ş i. Zaman nəçidir? Ş ə m s ə d d i n. Məmləkətimizin şahı, cümləmizin qibleyi-aləmi. C ə f ə r k i ş i. Oğlum, bunlar nə söyləyirlər? Sən doğrudanmı şahsan? Ş a h z a m a n. Baba, bir il bundan irəli mən şah idim. Amma indi yox. C ə m a l ə d d i n. Qibleyi-aləm, sizi təxtinizdən kim xələl edə bilər? Ş a h z a m a n. Cəmaləddin, mən özüm etmişəm. Milli Kitabxana 156
Ş e y x İ b r a h i m. Qibleyi-aləm əgər bizlərdən narazısınız tənbeh ediniz. Fəqət bu söz ilə bizləri məyus etməyiniz. Ş ə m s ə d d i n. Qibleyi-aləm, bir sənə bundan əqdəm hökumət işlərini, bu ağır vəzifəni aciz bəndələrinizə tapşırıb xəstəliyinizi müalicə etmək üçün bura gəlmişsiniz. Min şükürlər olsun indi sağalmışsınız, buyurunuz gedək. Sahibsiz qalmış tac-taxtınız, gözəl sarayınız sizi gözləyir. Tam bir sənədir ki, rəiyyətləriniz yas tutub, üzləri gülməyir. Sizin gəlməyiniz onları nəhayət şad edəcəkdir. Ş a h z a m a n. Kəs, yalançı vəzir! Rəiyyətimin üzü bir sənə deyil, illər ilə gülməyir. Bizim zülm və sitəmimizdən müdam göz yaşı tökür. Nə vaxt soruşmuşam, rəiyyətim nə tövr dolanır? Cavab vermisiniz ki, mərhəmətləriniz sayəsində şad və xürrəm yaşayıb ömr şərəfinizə duaku vardırlar. Yalan! Mən bu səyahət ilə rəiyyətimin nə tövr əziyyətlə dolandığını öz gözlərimlə gördüm. Ziqiymət-libaslarımın qanlı göz yaşı ilə toxunduğunu gördüm. Yediyim ləziz xörəklərin necə göz yaşı ilə əmələ gəldiyini gördüm. Gümüş və qızıl qapılarımın nə zəhmət ilə əmələ gəldiyini gördüm, hərəmxanamda işsiz yeyib-içən kənizlərimin boynundakı mirvarıları dənizlərdən çıxaran zaman yüzlərlə qərq olan işçiləri gördüm. Ş ə m s ə d d i n. Qibleyi-aləm! Allah-təala həzrətləri onları zəhmət üçün yaratmışlar. Sizi də onlara padşahlıq etməyə. Ş a h z a m a n. Ey mənə çocuq ikən qəsdən öylə yanlış tərbiyə verən ixtiyar vəzir. Yenə də məni elə çocuq sanırsan? Xeyr, mən səadət yolumu tapdım. Məni saraya, o zindana, o zülm yuvasına çağırma. Mən bu dəyirmanı min elə saraylara dəyişməm. Mən öz əlimin zəhmətilə becərdiyim bu bağçanı, bu bostanı sarayın başqaları zəhməti ilə əmələ gəlmiş cənnət-misal gülüstanına verməm. Bax, bu sadə, öz zəhmətim məhsulundan təamı oranın (sarayın) növbənöv xörəklərinə dəyişməm. Şəmsəddin bilmirsən dünyada ən böyük səadət nədir? Zəhmətdə bunu anlamış Şahzamanı heç bir vəchlə burdan apara bilməz. Ş e y x İ b r a h i m. Qibleyi-aləmi yoldan çıxardıb sizləri şahsız qoyan bu dərviş oldu. Ş a h z a m a n. Bəli, mənə həqiqi səadəti anladan və insanın müqəddəs vəzifəsini zəhmətlə bildirən ağa dərviş oldu. Siz məni yenə dəvət edirsiniz. Daha bitdi. Cümləniz azadsınız. Yüklə 3,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|