Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

Milli Kitabxana

171

N  a  z  p ə r  i.  Gedək,  işlərimizi  qurtaraq.  Nazpəri  və Şahpəri  komaya  girirlər.

Sadıq kişi həyətə daxil olur.

S a d ı q k i ş i. Gülpəri, Rizvan gəlmişdimi?

G ü l p ə r i.  Bəli,  gəlmişdi.  İndicə getdi,  dedi  ki,  bir  azdan  sonra  gələcəyəm,

Sadıq baba şeyləri toplasın, gəlib siyahı edəcəyəm.

S a d ı q k i ş i. Yaxşı, get, gələn adamlar üçün çörək hazırla.

G ü l p ə r i. Baş üstə.

Komaya girir. Qara Hüseyn dalında bir çuval həyət qapısından girir.

S a d ı q k i ş i. Gətir, oğlum, gətir, ruzun bol olsun, bir əvəzinə min alasan.

Q a r a H ü s e y n. Sadıq baba, özün bilirsən ki, bu il taxılım az oldu. Özümüzə

çatmır.

S a d ı q k i ş i. Bilirəm, oğlum, sən də onu bil ki, Almaniyadakı qardaşlarımız

acından ələf  yeyirlər,  ağacların  qabağını  gəmirirlər.  Allah  kərimdir.  Bizlər  bir-

birimizə kömək edib təzə məhsula çıxarıq, amma onlar acından tələf olurlar.

Həsənqulu dalında çuval daxil olur.

S a d ı q k i ş i. Oğlum, Həsənqulu, sənin bu ehsanın hamısından qiymətlidir;

çünki sən kasıbsan, el özü səni ianə ilə saxlayır.

H ə s ə n q u l u. Sadıq baba, o günü yoldaş Rizvan Almaniya aclığını elə halda

nağıl etdi ki, nə deyim? O vaxtdan bəri çörək boğazımdan getmir, zibil eşib çörək

arayan qardaşlarımız gözümün qabağında dururlar.

Q a r a H ü s e y n. Mənim balaca oğlum da çörək yeyəndə öz payından ayırır

ki, yığıb ac uşaqlara göndərəcəyəm.

H ə s ə n q u l u. Sadıq baba, bir şey yığa bilmisənmi?

S  a  d  ı  q k  i  ş i.  Allah  bərəkət versin,  beş  yüz  puda  qədər  toplanmışdır.  Hər

kənd bir belə yığsa, acların imdadına çatarıq.

Aslan və Teymur daxil olurlar.

A s l a n . Sabahınız xeyir.

S a d ı q  k i ş i. Aqibətiniz xeyir. Mənə görə qulluq?

---

Milli Kitabxana

172

T e y m u r.  Sadıq  baba,  bizi  şəhərdən  göndəriblər  ki,  kəndli  qardaşlarımıza

kömək edək.

A s l a n. Dəmirçiyə möhtac nə işiniz var isə qayıracağıq.

H ə s ə n q u l u. Mənim baltam sınıbdır.

Q a r a H ü s e y n. Mənim də dəhrəm və dəryazım.

T e y m u r. Yoldaşlar, hamısını qayıracağıq, arxayın olunuz.

S a d ı q k i ş i. Övladlarım, mən bu yaşa çatmışam, belə qardaşlıq, yoldaşlıq

dövranı görməmişəm. Cümlə insanlar birdir - deyən çox olmuş, lakin indiki kimi,

bolşeviklərdən savayı əmələ gətirən olmamışdır.

Şeytan təbib libasında, qoltuğunda bir davacat qutusu daxil olur.

S a d ı q k i ş i. Kimsən? Sənətin nədir?

Ş e y t a n. Mən təbibəm.

H ə s ə n q u l u. Nə yaxşı vaxtda gəlmisən, mənim balaca qızım naxoşdur.

Q a r a H ü s e y n. Mənim də arvadım.

Ş e y t a n. Mən sağlara həkimlik edirəm.

T e y m u r. Qəribə təbibdir, sağları sağaldır...

Ş e y t a n. Bəli, sağları sağaldıram. Sağ mən o şəxsə deyirəm ki, bü dünyada

heç  bir  qəmi  və qüssəsi  olmaya.  Hansınızın dərdi  yoxdur?  Hərəniz  bir  dərdə

mübtəlasınız.  Mən  ömrümü  sərf  edib  bu  dərmanları  icad  etmişəm.  Bunların  hər

birində başqa bir xasiyyət var. (Bir şüşə göstərir.) Bu dərmandan bir fincan içənin

bədəni qızışıb qüvvətə gəlir. Birin də içərsə, qəm-qüssəsi gedib şad və xürrəm olar.

Birisini  də içərsə,  qızmış  şirə dönüb  pəhləvan  tək  meydanda  mübariz  istər.  Bu

dərman da  yuxusuzlar üçündür. Bir həb atsa, şirin  yuxuya gedib rahat olar. Lakin

dərmanlarımın şahı budur.

Bunu  qəlyanın  başına  qoyub  çəkəndə adam  üçün  bir  başqa  aləm  açılır.  Onu

tərif etməkdən özüm də acizəm. Bir sözlə, rəbbiniz vəd etdiyi cənnəti bu dünyada

görürsünüz.

R i z v a n (daxil olur.) Mən sən hərifi yenə də görürəm.

Ş e y t a n. Yenə bu şiş papaq!

R i z v a n. Yoldaşlar, bu hərifi əhatə ediniz. Qaçmağa qoymayınız.

Onun ətrafını alırlar.

R i z v a n (qutudakı şüşəni əlinə alır.) Bilirsinizmi bu nədir?

H a m ı. Xeyr.

---

Milli Kitabxana

173

R i z v a n. Bu şeytan icadı konyakdır. Bunu içib məst olanları və nə halda, nə

cür pis işlər tutduqlarını görmüşsünüz.

S a d ı q k i ş i. Hə, adamı qızmış aslana döndərdiyini anladım.

R i z v a n. Bu da tiryəkdir. Həbbini atanları nə hala salır, onu da görmüşsünüz.

A s l a n. Ey hərif, bizi bunlarla aldadırdın?

R i z v a n. Bu da əsrardır. Bunu çəkən adam bir hala duşür ki, at ləpiri kimi su,

onun gözündə bir böyük çay görünür. Paltarını soyunur ki, o çayı üzüb keçsin.

Gülüşürlər.

T e y m u r. Vay sənə lənət, hərif gör bizi nəyə öyrədirmiş?

A s l a n. Teymur, deyəsən o bizi aldadan şəxsə oxşayır.

R i z v a n. Onun özüdür, ancaq libasını dəyişdirmiş. Bir az bundan irəli başqa

surətdə qızlarınızı aldadıb dağlara aparmaq istəyirdi, mən qoymamışam.

Q a r a H ü s e y n. Bəs nə üçün bunu tutub həbsə almırsınız?

R i z v a n. Tutulacaqdır və cəzasını da alacaqdır. Qoyun görək kimdir.

H ə s ə n q u l u. Kim olacaqdır? Şərir fəsadçının biri.

Ş e y t a n. Rütbəmi azaltma.

R i z v a n. Bəs sən kimsən?

Ş e y t a n (üst libasını atır.) Şeytan.

C ü m l ə s i. Şeytan!

Ş e y t a n.

Ey vay, bu nə aləm, bu nə dövran, bu nə halət?

Nərdən yetib insanlara boylə mələkiyyət?

Bu bəndələrim-qullarım hər an mənə tabe,

Olsunmu o zəhmətlərim indi hamı zayə?

Qan yağdıraram fitnə ilə ərzə səmadən,

Qorxmam nə bəşərdən, nə mələkdən, nə qəzadən:

Beş guşəli yıldız məni məğlub edir ey vah,

Mənsə yenə öz qüvvəmi-naçizimə gümrah.

Qaçmaq, bunların əmri olubdur mənə mükül,

Etmək gərək ol Asiyadə fitnəni təşkil.

Ha, ha, ha!