Süni İntellektin inkişaf mərhələləri

Qeyri-səlis biliklər.
Məsələ həlli zamanı əksər vaxtlarda qeyri-müəyyənlik yaranır.Bu 2 halda mümkün olur:
1.Predmet oblastı haqqında dəqiq və tam informasiya olmadıqda
2.Mühit haqqında kifayət qədər informasiyanı almaq mümkün olmadıqda
1-ci halda qeyri-formallaşmış konsepsiyalardan istifadə olunur.Məsələn müalicə prosesində yeni dərmanın tətbiqi xəstəliyin sağalması üçün gözlənilməz nəticələr verə bilər.Bu zaman təzadlı fikirlər yaranır.Belə olduğu halda qeyri-formal üsullardan istifadə etmək məqsədə uyğundur.Qeyri-formal üsullara müraciət etdikdə qeyri-səlis biliklər emal olunması zərurəti yaranır.Belə olduğu halda alternativ üsullardan istifadə olunur.Alternativ üsullardan biri ehtimal nəzəriyyəsindən istifadə hesab olunur.Lakin “qoca”, “tez-tez”, “yüksək”, “daha yüksək” kimi anlayışları ehtimal nəzəriyyəsi ilə təsvir etmək olmur.Bunun üçün əminlik əmsalı istifadə olunur.Bu üsulnan ekspert sistemlərin qurulması zamanı daha çox istifadə olunur.Bu zaman qaydalar aşağıdakı şəkildə yazılır.

Əgər „şərt” ONDA x_1-əminlik dərəcəsi ilə

Əgər „şərt”,və ... „şərt m”, ONDA x-əminlik dərəcəsi ilə 2
Bayes Üsulu


Biliklərin qeyri-müəyyənliyini təsvir etmək üçün ehtimal nəzəriyyəsinin imkanlarından sitifadə olunur.Ehtimal nəzəriyyəsinə görə d hadisəsinin şərti ehtimalla baş verməsi nəticəsində hər hansı S nəticə alınır.Məsələn xəstə insanda d xəstəliyi hər hansı s simptompları ilə aşkarlanıbsa onda onun şərti ehtimalı aşağıdakı kimi olacaq.


Axırıncı ifadədən Bayes üsulunu sadə şəklini yazmaq mümkündür.Bayes üsulunda _{ }-şərti ehtimaldır.d hadisəsi var s onun daxilində baş verir.Bayes nəzəriyyəsinə görə şərti ehtimal belə hesablanır.

Bayes düsturu bir neçə ekspert sistemlərdə istifadə olunur.Tutaq ki,bilik bazası şərt hissəsində A₁,A₂,...,A_n nəticə hissəsində B₁,B₂,...,B_n qaydalar verilmişdir.B-nin baş verməsi ehtimalı B-nin bütün mümkün A_i hipotezləri ilə kəsişmələrinin ehtimalları cəminə bərabərdir.

Bu hadisə üçün Bayes üsulu aşağıdakı kimi olacaq.

_{ }=_{ })
Burada P(A_i)- qeyri-müəyyənliyin aprior ehtimali _{ }-apostrior ehtimal adlanır.Tutaq ki A_i=_{ } A_i istifadəçinin tətbiqi A₂ istifadəçini tətdiq etmir.B₂ istifadəçinin iş təcrübəsi var.
P(B/A₁)=0.85
P(B/A₂)=0.1
Burada P(B/A₁) peşəkar səviyyədə olan istifadəçini göstərir.

_{ })=_{ }

Burada deyə bilərik ki, A_i hipotezinə görə, B-nin doğruluğunu sübut edə bilərik.Bayes üsulu qeyri- müəyyənlik şəraitində qərar qəbulu zamanı tətbiq edilə bilər.Tam olmayan informasiya və öncə görmə mümkün olmadığı vaxtlarda bir sıra çətinliklər meydana çıxır.