Sxem Albom cdr

dezinfeksiya, 
x
əstəlik törədən həşaratların məhv edilməsinə 
dezinseksiya v
ə xəstəlik yayan gəmiricilərin məhv 
edilm
əsinə deratizasiya deyilir. 
 
Qism
ən və tam sanitariya təmizliyi. 
 
Qism
ən sanitariya təmizliyi 
yaranmış vəziyyətdən asılı 
olaraq z
əhərlənmə ocaqlarında 
v
ə zəhərlənmə ocaqlarından 
çıxdıqdan sonra insanlarınn 
özləri tərəfindən keçirilir. 
Tam sanitariya t
əmiz-
l
ənməsi bədənin hər yeri-
nin radioaktiv v
ə zəhərləyici 
madd
ələrdən həmçinin bak-
terial vasit
ələrdən təmiz-
l
ənməsinə deyilir. 
Observasiya 
– epidemiya ocağında 
yoluxucu 
x
əstəliklərin yayılmasının 
qarşısını almaq məqsədilə həyata 
keçirilən təcridetmə - məhdudlaşdırma 
v
ə müalicə - profilaktika tədbirləri 
sistemin
ə deyilir. 
 
Karantin 
– bakterial yoluxma ocağını 
t
əcrid etmək, xəstəliklərin yayılmasının 
qarşısını almaq və yoluxmanı aradan 
qaldırmaq məqsədilə yerinə yetirilən, 
epidemiya 
əleyhinə rejimli profilaktika 
t
ədbirlər sistemidir. 
Yoluxucu x
əstəliklər patogen
mikroblar t
ərəfindən törədilir. 
 
- Bakteriyalar, 
- Viruslar, 
- Riketsiyalar, 
- 
Göbələklərdir. 
 

---

30 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Patogen mikroblar iki növ toksin buraxırlar; endotoksinlər və 
ekzotoksinl
ər. 
Endotoksinl
ər bütün patogen mikroblarda var, onlar 
mikrobların ölümündən və dağılmasından sonra azad olurlar. 
Ekzotoksinl
ər endotoksinlərdən fərqli olaraq mikrobların 
h
əyat fəaliyyəti dövründə əmələ gəlir (botulizm, difteriya və s.). 
 
Yoluxucu x
əstəliklər
 
- V
əba 
- Qarayara. 
- 
Sibir xorası 
- T
əbii çiçək, 
- Taun, 
- Botulizm, 
- Tulyaremiya. 
 
Bioloji silahın zədələmə ocağı o ocağa deyilir ki, orada 
bioloji silahın tədbiqi nəticəsində insan, heyvan və bitki 
t
əlafatı olur.
Düşmənin bakterioloji silahı tətbiq etməsi nəticəsində 
yaranan şəraitə bakterioloji şərait deyilir. Bakterioloji 
şəraiti 
adamların, 
heyvanların, 
ərazinin, 
t
əsərrüfat 
obyektl
ərinin bakterioloji zəhərlənməsi miqyasını və 
d
ərəcəsinin aydınlaşdırmaq, bakterioloji vasitələrin mülki 
müdafiə dəstələrinin kənd təsərrüfatı işlərinin aparılmasında 
göstərdiyi 
f
əaliyyətinə 
t
əsirini 
t
əyin 
etm
ək 
üçün 
qiym
ətləndirirlər. 
Bakterioloji şəraitin qiymətləndirilməsi 
- bakteriloji z
əhərlənmə rayonunun sərhədini təyin etmək;  
- torpaqdan istifad
ə etmə planına və ya ümumi vəziyyət 
sxemin
ə zəhərlənmə rayonunu köçürmək;  
- karantin rejimini d
əqiqləşdirmək; xüsusi təmizliyin aparılması 
üçün kənd təsərrüfatı istehsalı obyektlərini təyin etmək;  
- h
əmçinin müalicə-profilaktik tədbirləri qaydalarını və həcmini 
müəyyənləşdirmək.  
 

---

31 
MÖVZU № 10. “Fövqəladə hallar zamanı əhalinin mühafizəsinin təşkili. Kollektiv mühafizə
qurğuları və onlardan istifadə qaydaları”. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
“Əhalinin mühafizəsi haqqında” Nazirlər Kabinetinin 25 sentyabr 1998-ci ildə 193 nömrəli qərarı tərtib edilib qüvvəyə minmişdir. 
Fövqəladə hallarda (FH) əhali arasında itkilərin qarşısının alınması və ya 
maksimum 
d
ərəcədə azaldılmasına yönəldilən mühəndis-texniki tədbirlər 
kompleksin
ə mühəndis-mühafizə sistemi deyilir. 
 
Kollektiv mühafizə 
vasit
ələrinin təsnifatı 
Yerl
əşdirilməsinə görə 
- 
binadan ayrı tikilən qurğular 
- bina il
ə birgə tikilən qurğular 
Tikilm
ə müddətinə görə 
T
əyinatına görə 
- idar
əetmə məntəqələrinin
mühafizəsi üçün qurğular 
- 
əhalinin mühafizəsi üçün
qurğular 
- 
əvvəlcədən tikilən qurğular 
- teztikil
ən qurğular