T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

etimolojik 
olarak 
Eski 
Türkçe                                                            
kib/kip,  kalıp/model olarak kullanılmış,  Türkiye Türkçesinde hiç kaydedilmemiş olan 
sözcük  Dil  Devrimi  döneminde  Divan-ı  Lügat-üt  Türk’den    bulunarak  kullanıma 
konulmuştur.  
           DĐLAÇAR’a  (1971:  106)    göre  kip,  fiilin  gösterdiği  süreç’in(vetire,  procès) 
hangi psikolojik  koşullar altında meydana geldiğini ya da gelmek istendiğini bildiren 
ve ruh durumunu, kişisel duyguları, niyeti, isteği belirten bir gramatikal ulamdır.  
           BÜNTING/EICHLER’e  (1978:156)  göre  “konuşan/yazan  kiplik  ifadelerle 
söylenilenin    gerçekliği,    gerçek  dışılığı,  istenebilirliği,  olasılığı,    zorunluluğu  
hakkında  yargı   ve   tahminlerini   belirtir.   Konuşan   her  zaman   bir   kipi   seçer.  
________________________ 
4
  http://semanticsarchive.net/Archive/zE0ZDQ0N/Maltepe_bildiri.pdf  (12.09.2011)
 
 
 

---

 
12 
Kip    kategorisi      çekimde  mevcuttur.  Kiplik,    konuşmanın  ben  temelli  ifadesidir¸  
kiplik  biçimlerinde  konuşan  tarafından  oluşturulan  yargılar  ifade  edilir.  Belli    çekim 
ekleri,  cümlenin zamanını belirlerken bu çekim ekleri aynı zamanda  cümledeki kipi 
de  gösterir.  Kiplik,  cümledeki  geçen  fiilin,  olayın  konuşanda  mevcut  bulunan 
yargılarla ifade edilmesidir.            
 
           Almancada kiplik (Modalität), üç biçimde dilsel olarak ifade edilir: 
 
1.
 
“Fiil çekim araçlarıyla- haber kipi (Indikativ), emir kipi (Imperativ), dilek 
kipi  (Konjunktiv)    (würde  ve  möge  yardımıyla  yapılan  farklı  anlatım 
biçimleriyle), 
2.
 
dürfen, können, mögen, müssen, sollen, wollen, möchten kiplik fiilleriyle, 
3.
 
Wie,  warum,  wozu  vd.  gibi  sorulara  yanıt  veren  tarz  ve  biçim  belirten 
zarflarla.”  (BÜNTING/EICHLER, 1978: 156).   
            
           BÜNTING/EICHLER (1978: 156),  mögen kiplik fiilinin  dilek kipi (Konjunktiv 
II) biçimi olan möchten’i de 7. bir kiplik fiil olarak sınıflandırır. 3. grup kiplik anlatım 
aracı olarak sınıflandırılan zarfları ise,  kiplik zarfları olarak  niteler.  
 
           BÜNTING/EICHLER  (1978:156),    Almancada  kiplerin  ve  dilsel  ifade 
araçlarının  işlevlerini, hangi tür kip ve kiplikleri ifade ettiğini, gerçeklik, gerçek dışılık 
ve  olasılığın    hangi  ifade  biçimleriyle  temelde    ifade  edildiğini  aşağıdaki  tabloda 
göstermiştir: 
 
 

---

 
13