T. C. Ankara üN Đ vers đ tes
Yüklə 1,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1.2 Kiplik Kavramı
Çalışmanın ana konusu kiplik fiiller, Türkçe karşılıkları ve bunların korpustaki kiplik anlam türlerinin incelenmesi ve betimlenmesi olduğu için, kiplik (Modalität) kavramı üzerinde durmamız gerekir. 7 Kipleştirme ya da kip yeni bir kavram olmayıp, eski antik çağlardan beri felsefecilerin üzerinde durduğu ve sözce (dictum) ve kip (modus) ayrımı yaptıkları bir kavram olmuştur. 1 Aslında kiplik anlambilimle, kip ise dilbilgisi ve biçimbirimle ilgili kavramlardır ve felsefi temele dayanır. Doğada ve evrende mevcut olan anlamlar, belli simgeler aracılığı ile kodlanırlar. Kiplik, doğada ve evrende mevcut bulunan anlamların dilsel anlamlara dönüşümünü inceleyen anlambilimsel bir kategoridir. Dilbilimsel kiplik, temelini mantık ve felsefe disiplinlerinden alır. Bu disiplinlere göre evrendeki bilgi iki gruba ayrılır: Olasılıklar ve zorunluluklar. Olası doğru ya da olası yanlışlardan oluşan bir evren vardır. Bir bilgi, bir evren ya da tanımlanan durum için doğruyken başka bir evren ya da tanımlanan durum için yanlış ise, bu bilgi olası doğru (ya da olası yanlış) olarak kabul edilir. “LEIBNIZ’in formüle ettiği gibi, analitik bir önerme, bütün olası evrenlerde doğrudur. Bu doğruluk, onu ifade eden cümlenin anlamı aracılığıyla gerekçelendirilir ve garanti edilir. Onun doğruluğu konusunda bilgimiz ya da kanımız, ne onun deneyime dayanması, ne de deneyimle etkilenebilecek olması anlamında görgül 2 değildir.”(LYONS, 1982: 387) LYONS’a (1983:387) göre zorunluluk ve olasılık geleneksel kiplik mantığının temel kavramlarıdır. _________________________ 1 http://nedir.dictionarist.com/dictum (29.09.2011) 2 görgül(empirisch): Görgüye dayanan. Eşdeyişle duyulara, algılara ve deneylere dayanan. Bilimsel anlamı bilimsiz, eşdeyişle yöntemsiz deneye dayanandır. (Bkz. HANÇERLĐOĞLU; 2010, S. 146 vd.) 8 Dilbilimdeki kiplik, evrendeki bu bilginin dile yansıma biçimleriyle ilgilenir. Yüklə 1,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|