T. c kocaeli ÜNİversitesi araştirma ve uygulama hastanesi enfeksiyon ve antiBİyotik direnç kontrol komitesi kateter iLİŞKİLİ ÜRİner siSTEM enfeksiyonlarinin önlenmesi talimati

T.C

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ

ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ
ENFEKSİYON VE ANTİBİYOTİK DİRENÇ KONTROL KOMİTESİ


KATETER İLİŞKİLİ ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ TALİMATI

Talimat No: 13

Düzenleme Tarihi: 01.04.2009

Yenileme Tarihi:

Hazırlayanlar: Uzm.Dr. Emel Azak Karali, Hemş. Nesrin Aldındağ, Prof.Dr. Ayşe Willke

1. AMAÇ: Bu talimatın amacı, kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonlarının önlenmesi ve ilgili sağlık çalışanlarının bu konuda eğitimini sağlamaktır.
2. KAPSAM: Bu talimat kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonlarını önleme faaliyetlerini kapsar.
3. SORUMLULAR: Bu talimatın uygulanmasından hastanenin üriner kateterizasyon uygulanan birimlerindeki sağlık çalışanları sorumludur. Bu talimatın uygulanması ile ilgili denetimlerden Enfeksiyon ve Antibiyotik Direnç Kontrol Komitesi ve Başhekimlik sorumludur.

Form No: 38.0213 Rev.No : 0 KOÜ ARŞ. VE UYG. HAST. Umuttepe Yerleşkesi Eski İstanbul Yolu 10. Km KOCAELİ

Y.Tarihi : 22.04.2009 Rev.Tarihi : 0 TEL: Santral (0 262) 303 75 75 - Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Odası (0 262) 303 82 26

KATETER İLİŞKİLİ ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ TALİMATI

4. UYGULAMA

1. 
   Sürveyans çalışmaları ile sağlık hizmetleri ile ilişkili üriner sistem enfeksiyonları 1000 kateter günü başına düşen olgu sayısı olarak belirlenmelidir.
   
2. 
   Üriner kateterler sadece endikasyon varlığında uygulanmalıdır. Üriner kateterizasyon endikasyonları tablo 1’de belirtilmiştir.
   
3. 
   Kateter, kateter takma tekniği ve bakımı konusunda eğitimli kişi tarafından takılmalıdır.
   
4. 
   Kateterizasyon ve kateter bakımını yapacak hastane personeli periyodik olarak eğitilmelidir.
   
5. 
   Kateter ile ilgili her türlü işlem öncesi ve sonrası eller yıkanmalıdır.
   
6. 
   Kateter, aseptik teknik ve steril malzeme kullanılarak takılmalıdır.
   
7. 
   Uygun bir antiseptik solüsyon ile periüretral temizlik yapılmalıdır.
   
8. 
   Steril eldiven giyilmeli, steril örtü kullanılmalıdır.
   
9. 
   Kateteri takacak kişi, önce ellerini yıkamalı sonra steril eldiveni giymelidir.
   
10. 
    Tek kullanımlık steril jeller kullanılarak kayganlaştırma sağlanmalıdır.
    
11. 
    Hastaya ve uygulamaya özel olarak en uygun çaplı kateter seçilmelidir.
    
12. 
    Mümkün olan en küçük çaplı kateter kullanılmalıdır.
    
13. 
    Kadınlarda 12-14 Ch (1Charriere unit = 0.33mm), erkeklerde ise 14-16 Ch kateterler kullanılmalıdır.
    
14. 
    İdrar çok konsantre ve bulanık ise 18 Ch’lik kateter; kan pıhtısı ya da doku parçası içermesi halinde 22 Ch’lik kateter kullanılmalıdır.
    
15. 
    Kullanılan kateter balonlu kateter ise özel durumlar dışında 8-10 ml steril sıvı ile balon şişirilmelidir.
    
16. 
    Kateter bacak üstünden geçirilerek uygun şekilde sabitlenmelidir.
    
17. 
    Steril, sürekli kapalı drenaj sistemleri kullanılmalıdır.
    
18. 
    Kapalı drenaj sistemi bozulmamalıdır.
    
19. 
    Gerekmedikçe kateter ve drenaj sistemi birbirinden ayrılmamalıdır.
    
20. 
    Kateter ve drenaj sistemi ayrıldıysa bağlantı yeri dezenfekte edilerek yeni bir drenaj sistemi takılmalıdır.
    

38.0213_S2

KATETER İLİŞKİLİ ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ TALİMATI

21. 
    İdrar torbaları sağlam olmalı, alt kısımda idrar boşaltılması için musluk olmalı, idrar ölçümüne uygun olmalıdır.
    
22. 
    Kesintisiz idrar akımı sağlanmalıdır.
    
23. 
    Drenaj sisteminin bükülerek idrar akışının engellenmesi önlenmelidir.
    
24. 
    Drenaj sisteminde hava kabarcığı olmamasına dikkat edilmelidir.
    
25. 
    İdrar torbası ve toplayıcı sistemin tamamı mesane düzeyinin altında olmalıdır.
    
26. 
    Torba yere değmemeli, askı ile yatağa sabitlenmelidir.
    
27. 
    İdrarın rahat akışının sağlanması için torba düzenli boşaltılmalı; boşaltma musluğu kontamine toplama kabı ile temas etmemelidir.
    
28. 
    Kateterde tıkanma olmadıkça yıkama yapılmamalıdır.
    
29. 
    Yıkama yapılması zorunlu ise drenaj sistemi ayrılmadan önce bağlantı yeri dezenfekte edilmelidir.
    
30. 
    Aseptik tekniğe uygun şekilde steril malzeme kullanılarak ve büyük hacimlerle irrigasyon yapılmalıdır.
    
31. 
    İrrigasyon için antimikrobiyal bileşikler kullanılmamalıdır.
    
32. 
    Bakteriyolojik örnek almak için kapalı drenaj sisteminin bütünlüğü bozulmamalıdır.
    
33. 
    Bakteriyolojik örnek almak için kateterin distali dezenfektan solüsyonlarla temizlenmeli, enjektörle örnek alınmalıdır.
    
34. 
    Diğer idrar analizleri için torbanın boşaltıcı sisteminden aseptik koşullarda örnek alınmalıdır.
    
35. 
    Rutin bakteriyolojik inceleme yapılmamalıdır.
    
36. 
    Ancak enfeksiyon şüphesinde bakteriyolojik inceleme yapılmalıdır.
    
37. 
    Kateterle temastan önce ve sonra eller yıkanmalıdır.
    
38. 
    İdrarla temas riski varsa eldiven kullanılmalıdır.
    
39. 
    Meatusta kir birikimi varsa su ve sabunla temizlenmelidir.
    
40. 
    Meatus periyodik olarak yıkanmamalı veya antiseptiklerle silinmemelidir.
    
41. 
    Hastanın banyo öncesinde idrar torbası boşaltılmalı ve bağlantılar kapalı olmalıdır.
    

38.0213_S3

KATETER İLİŞKİLİ ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ TALİMATI

42. 
    Hastanın transferi sırasında da idrar torbası boşaltılmalı, mesane seviyesinin altında tutulmalı ve bağlantılar kapalı olmalıdır.
    
43. 
    İdrar torbaları hasarlanmadıkça veya kateterden ayrılıp temizliği bozulmadıkça değiştirilmemelidir.
    
44. 
    Yıkama ile giderilemeyen tıkanıklık oluştuğunda kateter değiştirilmelidir.
    
45. 
    Üriner kateterler rutin olarak değiştirilmemelidir.
    
46. 
    Kateter değiştirme endikasyonuna hastaya göre karar verilmelidir.
    
47. 
    Mümkün olan en kısa zamanda kateter çıkarılmalıdır.
    
48. 
    Profilaktik antibiyotik uygulamasından kaçınılmalıdır.
    
49. 
    Kateterin takılması ve bakımı süresince antibiyotikli pomad kullanılmamalıdır.
    
50. 
    Çoklu dirençli mikroorganizmalarla enfeksiyon gelişmesi durumunda ‘‘İzolasyon Önlemleri Talimatı’’ önerileri uygulanmalıdır.
    

38.0213_S4

KATETER İLİŞKİLİ ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ TALİMATI

Tablo 1. Üriner Kateterizasyon Endikasyonları

İnfravezikal obstrüksiyonlar Üriner sistem anatomisini bozan cerrahi girişimler Mesane disfonksiyonu ya da idrar retansiyonu oluşturan nörolojik bozukluklar Yoğun bakım gerektiren hastalarda idrar çıkışının ölçülmesi Terminal dönemdeki idrar inkontinansı olan hastalarda palyatif bakım (yatak değişiminin uygun olmadığı hastalar) İdrar inkontinansına bağlı perineal alanda cilt lezyonları oluşması Mesane içi ilaç uygulamaları Mesanenin tanı amaçlı doldurulması

38.0213_S5

KATETER İLİŞKİLİ ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ TALİMATI

KAYNAKLAR

1. 
   Özbakkaloğlu B, Borand H. Üriner Sistem İnfeksiyonlarından Korunma. Hastane enfeksiyonları Kontrolü El Kitabı. Hastane İnfeksiyonları Derneği Yayını. No: 2. Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi, 2004: 153-161
   
2. 
   Hastane Kaynaklı Bakteriyel Enfeksiyonlar. Willke Topçu A, Söyletir G, Doğanay M (editörler). Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi 3.Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. 2008: 575-605
   
3. 
   Aydın K. Nozokomiyal üriner sistem infeksiyonlarından korunma ve tedavi. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 1999; 3: 82-85
   
4. 
   Bakır M. Nozokomiyal Üriner Sistem İnfeksiyonları. Doğanay M, Ünal S (editörler). Hastane İnfeksiyonları. Hastane İnfeksiyonları Derneği Yayını No:1. Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi, 2003: 531-555
   
5. 
   Wong ES, Hooton TM and Working Group. Guideline for prevention of catheter associated urinary tract infections CDC guidelines, 1981.
   

38.0213_S6