T. C. Okan üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ havacilik iŞletmelerinde yer hizmetleri alaninda muhasebe ve vergi uygulamalari

İlk Türk Uçağı - Hürkuş (VECİHİ K-VI ve VECİHİ K-XIV) 
6 Ocak 1896 tarihinde İstanbul'da doğan Vecihi Hürkuş 1924'te ganimet olarak 
Yunanlılardan ele geçen motorlardan yararlanarak ilk Türk uçağını imal eder. 28 Ocak 
1925'de "VECİHİ K-VI" adını verdiği uçağını uçurur. 1930'da ikinci uçağı VECİHİ K-
XIV'ü inşa ederek ilk uçuşunu 16 Eylül 1930'da Kadıköy’de büyük bir kalabalık ve 
basın topluluğu karşısında yapmıştır. Bu uçuştan sonra VECİHİ K-XIV ile önce 
Yeşilköy'e, sonra Ankara'ya uçmuştur. Hürkuş uçağının atıl kalmaması için Posta 
idaresi ile çeşitli görüşmelerde bulunur ama 3 Kasım 1931 tarihli telgrafta büyük 
yardımcısı makinisti Hamit’in işine son verilir Hürkuş’a ödenen uçuş tazminatı 
kesilerek Vecihi XIV uçağı uçuştan men edilir. Bundan sonraki uçuşların Milli Müdafaa 
Vekâleti tarafından verilecek uçakla gerçekleştirileceği bildirilir. Bu durum Hürkuş’un 
Kurum’dan tekrar ayrılmasına neden olur.
18
1930'lu yıllarda ilk Türk Sivil Havacılık Okulu'nu (Vecihi Sivil Tayyare Mektebi 
1932) açmıştır. Okulda ilk Türk kadın pilotumuz Bedriye Gökmen ile birlikte 12 pilot 
yetiştirmiştir. İstanbul Kadıköy'de (Kalamış) ilk sivil uçağımız VECİHİ K-XIV, ilk 
eğitim ve spor uçağımız VECİHİ K-XV, 160 Beygirlik Mercedes uçak motorlu deniz 
kızağı VECİHİ SK-X üretilmiştir. Nuri Demirağ Bey, bir tayyare yapımı için 5000 TL 
16
Güngör, s.9.
17
Web_5, E.T. 17.11.2015. 
18
Web_6, E.T. 20.10.2015. 

---

12 
vermiş, böylece 1933’de Vecihi Hürkuş tarafından NURİ BEY adı verilen VECİHİ K-
XVI kabin uçağı yapılmıştır. Vecihi Bey zor koşullarda eğitim yaparken bazı 
kurumların, örneğin TEKEL idaresi’nin ve İŞ BANKASI’nın reklamlarını yapmış, bazı 
vatansever yetkili kuruluşların da yardımları olmuştur. 1954 yılında İlk sivil havayolu 
şirketimiz Hürkuş Havayollarını kurmuştur.
19
Hürkuş uçakları zaman içinde hızlı gelişim göstererek yeni projelerde yerini 
almaktadır. Havacılık ve uzay merkezi TUSAŞ'ın Mart 2006'da çalışmalarına başladığı 
yeni nesil eğitim uçağı HÜRKUŞ, Türk mühendislerin ürettiği özgün eğitim uçağı 
niteliklerine sahiptir. Avrupa Sivil Havacılık Otoritesi EASA CS 23 kurallarına göre 
tasarlanan eğitim uçağında, öğretmen ve öğrenci pilot arka arkaya oturabiliyor. Tek 
turboprop motorlu bir bileşene sahip HÜRKUŞ‘un, gece ve gündüz görev yapabilme 
kabiliyeti bulunmaktadır. Genel kullanım, aletli uçuş, seyrüsefer ve bilgilendirme 
şeklindeki eğitim aşamalarını gerçekleştirebilme amacıyla üretilen HÜRKUŞ'da, 
standart uçak sistemlerinin yanı sıra, kabin basınçlandırma, koltuk fırlatma sistemi, uçak 
üzeri oksijen üretimi sistemi (OBOGS) de yer almaktadır. Türkiye'nin, gelişmiş bir hava 
aracının tüm unsurlarıyla hazırlanan ilk projesi HÜRKUŞ'un tasarımında 50 mühendis, 
seri üretim safhasında ise 50 mühendis ve 350 teknisyen çalışmıştır. Adını, Türk 
havacılık tarihinin en önemli pilotlarından Vecihi Hürkuş'tan alan uçak, tamamen Türk 
mühendisler tarafından geliştirilmiştir.
20