T. C. Sağlik bakanliği temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sayı : B100tsh0110005 Konu

Difteri, aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus influenza tip b içeren beşli karma aşıda, aynı pakette enjektör içerisinde sıvı formda DaBT ve İPA, ayrı flakon içinde liyofilize Hib bulunmaktadır. Liyofilize Hib aşısı sıvı formda olan DaBT-İPA ile sulandırıldıktan sonra hemen uygulanmalıdır.

• 
  Tek Dozlu Liyofilize Olmayan Aşılar:
  

• 
  KPA tek dozluk kullanıma hazır enjektör içerisinde sunulmaktadır. Sıvı formda bulunan aşı kendi enjektörü ile uygulanmalıdır.
  

• 
  Tek dozluk hepatit B aşısı tek dozluk flakon veya ampul içerisinde sunulmaktadır. Tek kullanımlık enjektöre çekilmek suretiyle uygulanmalıdır.
  

Aşı Sulandırmada Genel İlkeler:

• 
  Her aşı kendi sulandırıcısı ile sulandırılmalıdır. Farklı aşıların sulandırıcıları değiştirilerek kullanılamazlar, yanlış sulandırıcı kullanımı aşı etkinliğinin yok olmasına veya ASİE’lere zemin hazırlar.
  
• 
  Daima aşıyı üreten firmanın sağladığı sulandırıcı kullanılmalıdır.
  
• 
  Başka amaçlar için kullanılmak üzere üretilen steril su ya da fizyolojik serum aşı sulandırmakta kullanılamaz.
  
• 
  Aşı uygulanan birimlerde sulandırıcılar da buzdolabında tutulmalıdır.
  
• 
  Aşılar, aşılama hazırlıkları tamamlandıktan sonra sulandırılmalıdır.
  
• 
  Aşıyı sulandırmadan önce eller temiz su ve sabunla yıkanmalıdır.
  
• 
  Aşı flakonu, sulandırıcı ve enjektörler kontrol edilmelidir (doğru aşı/sulandırıcı, varsa aşı flakon izlemcisi, son kullanma tarihi).
  
• 
  Sulandırmadan önce flakona parmakla fiskeler vurularak toz (liyofilize) aşının flakonun dibine çökmesi sağlanmalıdır.
  
• 
  Sulandırılan aşının buz aküsü ile direkt teması ve donması engellenmelidir. Işığa duyarlı aşılar ışıktan korunmalıdır.
  
• 
  Sulandırma işleminde sulandırıcının tamamı kullanılmalıdır.
  

Liyofilize Aşıların Sulandırılması:

1. 
   Çok dozlu aşıların sulandırılması:
   

• 
  Her yeni uygulama için yeni bir sulandırma enjektörü ve iğne ucu kullanılmalı ve bütün çözücünün enjektöre dolması sağlanmalı, daha sonra sulandırıcının tamamı aşı flakonu içine boşaltılmalıdır.
  
• 
  Sulandırıcı ve aşıyı karıştırmak için birkaç kez yavaşça enjektöre çekilip, tekrar yavaşça flakonun içerisine boşaltılarak karıştırma işlemi tamamlanmalıdır.
  
• 
  Sulandırma işlemi sonrası enjektör ve iğnesi ayrılmadan güvenli atık kutusuna atılmalıdır.
  
• 
  Her uygulama için yeni bir aşı enjektörü kullanılmalıdır.
  

1. 
   Tek dozlu aşıların sulandırılması:
   

• 
  Her yeni uygulama için yeni bir aşı enjektörü ve iğne ucu kullanılmalıdır. Önce bütün çözücünün enjektöre dolması sağlanmalı, daha sonra sulandırıcının tamamı aşı flakonu içine boşaltılmalıdır.
  
• 
  Sulandırıcı ve aşıyı karıştırmak için birkaç kez yavaşça enjektöre çekilip, tekrar yavaşça flakonun içerisine boşaltılarak karıştırma işlemi tamamlanmalıdır. Enjektör flakondan hiç çıkarılmadan aşının tamamı enjektöre çekilmeli ve aşı uygulanmalıdır.
  
• 
  Aşılama işlemi sonrası enjektör ve iğnesi ayrılmadan güvenli atık kutusuna atılmalıdır.
  

1. 
   Tek dozlu DaBT-İPA-Hib (beşli) aşısının sulandırılması:
   

• 
  Beşli aşı, DaBT-İPA içeren sıvı halde kullanıma hazır enjektör ve flakon içerisinde liyofilize halde Hib olarak aynı paket içerisindedir.
  
• 
  Liyofilize halde flakon içerisinde bulunan Hib, sıvı halde enjektör içinde bulunan DaBT-İPA ile sulandırılır.
  
• 
  Öncelikle bütün sıvının flakona dolması sağlanmalıdır. Daha sonra enjektör flakondan ayrılmadan, flakon çalkalanarak Hib eritilmeli ve aynı enjektöre çekilerek bekletilmeden uygulanmalıdır.
  
• 
  Aşılama işlemi sonrası enjektör ve iğnesi ayrılmadan güvenli atık kutusuna atılmalıdır.
  

G-) AŞI UYGULAMA TEKNİKLERİ

Aşı uygulama teknikleri şeması Ek-2’de verilmiştir.

a) BCG aşısı uygulaması:

1. Sol kol açık ve düz tutulur.

2. Enjektör ve iğne cilde paralel olacak şekilde, sol omuz bölgesine yakın enjeksiyon yapılır.

3. İğne ucu ile cilt hafifçe kaldırılarak cilt içine (intra dermal-intra kutan) uygulanır.

4. Cilt içine uygulamada ciltte 5-6 mm büyüklüğünde bül (kabarıklık) oluşmalıdır.

5. 5.

BCG aşısı 0 yaşta 0,05 ml, 1 yaş üzerinde 0,1 ml uygulanır.
b) PPD ile Tüberkülin Cilt Testi (TCT) uygulaması:

1. Sol ön kolun 2/3 üst kısmında iç veya dış yüzüne, cilt içine yapılır.

2. Kullanılacak alanda cilt lezyonu olmaması ve venlere uzak olması gerekir.

3. 5 TÜ’den 0,1 ml doz cilt içine verilir.

4. Cilt yüzeyinin hemen altına iğnenin oblik uç kısmı yukarı gelecek şekilde tutularak yapılır.

5. Enjeksiyondan sonra 6–10 mm çaplı bir kabarcık oluşmalıdır.

6. Test uygun yapılmamışsa hemen ikinci bir test dozu birkaç cm uzak bir yere yapılır ve yeri işaretlenir.

7. Test yapıldıktan 48–72 saat sonra (2–3 gün) endurasyon çapı şeffaf bir cetvelle milimetrik olarak ölçülür.

TCT ölçümü*	Değerlendirme
0–5 mm	Negatif kabul edilir ve aşılanır.
6–9 mm	Şüpheli kabul edilir, 1 hafta sonra TCT tekrarlanır, yine 6–9 mm bulunursa negatif kabul edilip aşılanır. 10 mm ve üzeri ise pozitif kabul edilir.
10 mm ve üstü	Pozitif kabul edilir, enfeksiyon olarak değerlendirilir ve ailesi ile birlikte incelenir, hasta bulunmazsa koruyucu tedaviye alınır.

* Endurasyonun (oluşan sertliğin) çapı ölçülmeli, kızarıklık ölçülmemelidir.
c) DaBT-İPA-Hib/DT/Td/Hep B/Hib/ KPA aşısı uygulaması: