T. C. Sb göztepe eğ t m hastanes anestez yoloj ve rean masyon kl n ğ a doç. Dr. Melek çel k

Turnike uygulamasının kontrendike olduğu durumlar: 

     -   Periferik vasküler hastalıklar (Reynaud hastalığı) 

-  Ciddi yaralanmış / travmatize ekstremite 

-  Periferik nöropati veya santral sinir sistemi bozukluğu 

-  lgili ekstremitede ciddi enfeksiyon ,derin ven trombozu enfeksiyon, artroz/ aktif 

artrit bulunması ,cilt problemler 

-  A-V fistül 

-  Yeterli ekipmanın bulunmaması 

-  Orak hücreli anemi(1, 13) 

 

Turnike kullanımıyla oluşabilen problemler ve komplikasyonlar

 

1-Volüm  yüklenmesi:  Ekstremitedeki  kanın  boşaltılması  sırasında  periferik 

dolaşımdan  santral  dolaşıma  kanın  ototransfüzyonu  ile  gerçekleşir(13). 

Bradford’un(17)  çalışmasında  tek  bir  bacağın  kanının  boşaltılmasını  takiben 

turnike  uygulandığında;  santral  venöz  basınç’da  (SVB)  9,7  cmH2O’luk  bir  artış 

görülürken,  iki  bacağa  turnike  uygulandığında  SVB’daki  ortalama  artışın  14,5 

---

 

20 

cmH2O’ya  ulaşmakta  olduğu;  yine  aynı  çalışmada  her  iki  bacakta  kanın 

boşaltılmasını takiben santral sirkülasyonda 700-800 ml artış olduğu saptanmıştır. 

2-Pulmoner  emboli:  Özellikle  immobilize  hastalarda  gelişebilir.  Postoperatif 

dönemde yeni oluşan kalp blokları ve kardiyovasküler kollaps ile pulmoner emboli 

tanısı akla gelir. Transözofajiyel ekokardiyografi ile tanı konulabilir(18). 

3-Cilt  travması:  Turnikenin  düzgün  yerleştirilmemesine  veya  turnike  altındaki 

desteğin  yeterli  olmamasına  bağlı  ciltte  basınç  travması  ile  abrasyon,  ekimoz  ve 

ödem gelişebilir(13). 

4-Turnike  başarısızlığı:  Yetersiz  turnike  basıncı,  kalsifiye  sıkıştırılamayan 

arterler,  kanın  yetersiz  boşaltılması  ve    turnikenin  sızdırması  nedeniyle  turnike 

yeterli hemostaz yapamaz(13). 

5-Metabolik - kan gazı değişiklikleri:  skemik turnike altındaki bölgede hipoksi, 

hiperkapni,  asidoz,  hiperkalemi  ve  laktik  asidemi  izlenmektedir.  Bu  değişiklikler 

hafiftir ve tolere edilebilir(13,16). 

6-Turnike  ağrısı:  Turnike  kullanılmasının  sık  karşılaşılan  bir  komplikasyonudur 

ve turnike sarıldıktan 30–60 dakika sonra hastaların % 66’sında görülür.(13,14,15)  

Ş

iddetli,  künt,  sızı  tarzında,  turnike  bölgesinde  veya  kafın  hemen  distalinde, 

ekstremitede  yeterli  anestezi  düzeyine  rağmen  gelişebilen  ağrıdır.  Mekanizması 

tam  bilinmemekle  birlikte  ağrının  oluşmasında;  sinir  gövdesine  olan  doğrudan 

iskemik  etki  veya  anaerobik  metabolizmanın  lokal  ürünlerine  bağlı  major  duysal 

innervasyonunun etkilenmesi sorumlu tutulmuştur(19). 

 Turnike  ağrısının;  turnike  genişliği,  şişme  basıncı,  turnikenin  sağ  veya  sol 

ekstremitede olması veya turnike süresi ile bağlantısı gösterilememiştir. (20) 

Turnikenin  indirilmesinden  sonra  ekstremitenin  reperfüzyonu  ile  bağlantılı  olarak 

farklı bir ağrı da görülür. Bu duyu hastalar tarafından yoğun, vibratuar karakterde, 

karıncalanma şeklinde  tarif  edilmekte  ve kimi  zaman  turnike  indirilmeden  hemen 

önceki ağrıdan daha yoğun olabilmektedir(20). 

---

 

21 

7-Turnike  hipertansiyonu:  Genelde  olguların  %11-66’sında  görülür.  Turnike 

ağrısı  ile  eş  zamanlı  olarak  aşağı  yukarı  30-60  dk.da  görülür.  Etyolojisi 

bilinmemektedir(13,17). 

8-Kas  hasarlanması:  Kaslar,  iskemik  hasara  sinirlerden  daha  yatkındır.  Turnike 

süresi  arttıkça  sellüler  hipoksi,  asidoz  ve  ekstremitede  soğukluk  oluşur.  Kastaki 

histopatolojik  hadise  30-60  dakikalık  turnike  sürelerinde  açıkça  izlenir.  Selüler 

nekroz  ve  endotelyal  kapiller  kaçış  2-3  saatlik  iskemi  sonrasında  oluşur.  Bu 

değişiklikler  turnikenin  indirilmesinden  sonraki  24  saatte  gelişir  ve  pik 

yapar(15,16). 

9-Doku hasarı:Turnike süresi ve basıncından bağımsız olarak turnike indirilmesini 

takiben ortaya çıkar. Ekstremitede ödem en sık görülen hasarlanmadır. Bu etkinin 

yarısı  boşaltılmış  kanın  geri  dönmesine,  kalan  yarısı  ise  post-iskemik  reaktif 

hiperemiye sekonderdir. Kompartman sendromu nadirdir(13,16). 

10-Post-turnike  sendromu:  Turnike  açılmasını  takiben,  şişmis,  katı,  soluk 

ekstremitede  aynı  zamanda  güçsüzlük  olması  ancak  paralizi  görülmemesi  ile 

karakterizedir.  Turnike  sonrasında  oluşan  ödemin  etyolojide  rolü  esastır,  1-6 

haftada normale döner(13). 

11-Hematom,  kanama:  Turnike  indirilmesine  bağlı  hemodinamik  değişiklikler 

akut kan kaybını potansiyalize edebilir(13). 

12-Nörolojik  hasar:  Paresteziden  tam  paraliziye  kadar  geniş  bir  spektrumda 

görülebilir.  Üst  ekstremitede  radyal  sinir  en  çok  hasar  gören  sinirdir.  Anatomik 

pozisyonun  kemiğe  yakın  oluşu,  aradaki  yastık  dokunun  zayıf  olmasına  bağlı 

olarak  sıklıkla  etkilenir.  Turnike  süresinin  3  saatten  az  olduğu  durumlarda 

iskemiden  ziyade  sinir  kompresyonu  suçlanmaktadır.  Kompresyona  bağlı 

hasarlarda, kaf basıncının 500 mmHg altında olduğu ve sinir iletiminin 30 dk. süre 

ile kesildiği durumlarda sinir hasarı histolojik olarak gösterilebilir(13,20). 

---

 

22