T. C. ŞİŞLİ etfal eğİTİm ve araştirma hastanesi Çocuk sağLIĞi ve hastaliklari anabiLİm dali

 

Matthew J.McGirt ve 

arkadaşlarının yapmış olduğu 820 hastadan oluşan seride 92 tane 

ventriküloperitoneal şant enfeksiyonlu hastadan 10’u prematür olup istatiksel olarak 

prematüritenin  şant enfeksiyonlarında önemli bir risk faktorü olduğunu ortaya 

koymuşlardır.(42)  Benzer şekilde Pople IK ve arkadaşları (24) yapmış oldukları 

çalışmada preterm infantlarda şant enfeksiyon riskini %33,3  term bebeklerde ise bu 

riski %25,8 olarak bildirmektedir. Aynı çalışmada preterm bebeklerde artmış riskte 

epidermisin daha ince ve daha az koruyucu özellikte olması en önemli faktör olarak 

gösterilmektedir. Ayrıca rezistan cilt florasının artmış insidansı, daha yüksek 

bakteriyel adezyon kuvvet, azalmış neonatal immunglobulinler, ve kompleman 

aktivasyonu riski artıran diğer faktörler olarak gösterilmektedir. Bu faktörlere ek 

olarak aynı çalışmada zayıf beslenme durumu, eşlik eden diğer medikal problemler 

ve teknik olarak şant yerleştirilmesinin bu olgularda daha güç olması, pretem 

bebeklerin term bebeklere nazaran hastanede kalış sürelerinin daha uzun olması da 

önemli risk faktörleri olarak gösterilmektedir.(42.43) Pretermler için şant 

enfeksiyonlarında önemli bir risk faktörü olduğunu göstermektedir. Ayrıca Cheng-

Chou Lan ve arkadaşları(66), Kulkarni AV ve arkadaşları (28) yapmış oldukları şant 

infeksiyonlarında risk faktörleri çalışmalarında istatiksel olarak prematüritenin 

önemli bir risk faktorü olduğu sonucuna ulaşmışlardır. 

 

 

42

Bizim çalışmamızda  şant enfeksiyonu sebebiyle takip ettiğimiz 1-84 ay yaş 

aralığındaki 40 olgunun dördü preterm olup oran %10 olarak saptanmıştır ve 

literatürle uyumlu bulunmuştur. 

 

Şant enfeksiyonlarında hastaların klinik bulguları hastanın yaşına, 

mikroorganizmanın virulansına ve şantın tipine göre değişir. Ateş, irritabilite ve şant 

disfonkiyonu en sık karşılaşılan bulgulardır. Literatürde Odio C. ve 

arkadaşlarının(44) yapmış olduğu çalışmada olguların %48 ‘inde ateş, %69’unda 

başağrısı ve %76’sında cilt enfeksiyon bulgusu saptanmamıştır. Ancak ateşin 

olmaması  şant enfeksiyonunu dışlamamaktadır. Turgut ve arkadaşlarının 

(57)olgularında ise ateş, kusma, nöbet ve başağrısının şant enfeksiyonlarında en sık 

karşılaşılan semptomlar olduğu belirtilmektedir. Büyük çocuklar nonspesifik 

abdominal yakınmalar, duygusal değişiklikler, yeme ve oyuna ilgide azalma gibi 

belirtiler gösterebilirken yenidoğan döneminde şant enfeksiyonu irritabilite ve 

beslenmede azalma ile gösterebilir. Wang ve arkadaşları(58) ateş ve şuur 

bulanıklığının erişkinlerde, abdominal semptomlarınve  şuur bulanıklığının ise daha 

çok çocuk yaş grubunda izlendiğini belirtmişlerdir. 

 

Bizim çalışmamızda ise şant enfeksiyonu sebebiyle takip edilen yaşları 1-84 

ay aralığında değişen 40 olguda ateş %95 sıklıkla en sık karşılasılan klinik belirti 

olup bu belirtiyi %82,5 oranla kusma ve %55 oranla şuur bulanıklığı gibi mental 

durum değişikliklerinin takip ettiği görülmüştür. Çalışmamızdaki  şant enfeksiyonu 

klinik belirti bulguları literatür bulgularıyla uyumlu bulunmuştur. 

 

 

 

 

 

 

 

 

43

SONUÇLAR 

 

1-

 

Çalışma grubu oluşturulan vakalar arasında hidrosefali etyolojisinde birinci sırayı 

başta meningomyeloselin geldiği OHKD’leri gibi konjenital malformasyonların 

oluşturduğu gözlenmiştir. 

2-

 

Çocukluk yaş grubunda görülen VPŞ komplikasyonlarının büyük çoğunluğunu 

şant enfeksiyonu ve şant tıkanmalarının oluşturduğu tespit edilmiştir. 

3-

 

Postoperatif erken dönemde şant enfeksiyonlarından en sık sorumlu 

mikroorganizmalar cilt florasında bulunan stafilokoklardır. 

4-

 

 Olguların yaşları küçüldükçe VPŞ’a bağlı enfeksiyon oranlarında artış 

görülmüştür. 

5-

 

Özelllikle meningomyelosel gibi OHKD’li konjenital malformasyonlu olgularda 

şant enfeksiyonu gelişme oranın fazla olduğu saptanmıştır. 

6-

 

VPŞ uygulanmasından sonraki ilk bir yıllık dönemde şant enfeksiyonları en fazla 

ilk üç  ay içerisinde görülmüştür. 

7-

 

Prematürite ve uzun süre hastanade kalışın şant enfeksiyonları için önemli bir risk 

faktörü olduğu görülmüştür. 

8-

 

Şant enfeksiyonlarında klinik hastanın yaşına, mikroorganizmanın virulansına ve 

şantın tipine göre değişir. Ateş, irritabilite ve şant disfonksiyonu en sık karşılaşılan 

bulgular olduğu görülmüştür.  

9-

 

Sonuç olarak; Hidrosefali tedavisinde uygulanan ventriküloperitoneal şant (VPŞ) 

operasyonlarından sonra gelişen  şant komplikasyonları, günümüzde preoperatif, 

intraoperatif ve postoperatif tekniklerdeki gelişmelere karşın önemli bir sorun olarak 

devam etmektedir. Çocukluk döneminde en sık karşılaşılan VPŞ komplikasyonları 

şant enfeksiyonları ve şant tıkanmalarıdır. Bu komplikasyonlar olgular için morbidite 

ve mortalite artışının yanı  sıra, yüksek ekonomik maliyetleri ile de sorun 

oluşturmaktadır. Ayrıca hidrosefali oluşturan etyolojik nedenlerin ve olguların  şant 

takılma yaşlarının önemli faktörler olduğu, gelişebilecek  şant komplikasyonlarının 

erken tanısında postoperatif ilk iki aylık dönemde olguların yakın takiplerinin 

yapılması gerektiği görülmüş olup hidrosefali sebebiyle şant operasyonu uygulanan 

hastalarda  şant enfeksiyonu riski alınacak preoperatif, intraoperatif ve postoperatif 

önlemlerle en aza indirilebilir.    

 

44

10-

 

VPŞ enfeksiyonlu BOS’ta Gram pozitif mikroorganizmaların ürediği durumda en 

etkili tedavi vankomisin olduğu görülmüştür .  

11-

 

VPŞ enfeksiyonlu BOS’ta Gram negatif mikroorganizmaların ürediği durumda en 

etkili tedavi meropenem olduğu görülmüştür. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

45

KAYNAKLAR 

 

1.

 

Jason IL, Walter DJ. History of hydrocephalus and treatments. 

Neurosurg Focus 2001;11,1-5.  

2.

 

Drake JM, Sainte Rose C. The Shunt Book. Cambridge, MA: Blackwell 

Science,1995. 

3.

 

McCullough DC. History of the treatment of hydrocephalus. In: 

Concepts in Neurosurgery. Hydrocephalus (ed) R.Michael Scott 1990;3 

(2), 1-10. 

4.

 

Piatt JH. Hydrocephalus Treatment. In: Wilkins RH Rengachary S 

(eds), Neurosurgery. Baltimore, Mc Graw-Hill Company, 1996; 3633-

43. 

5.

 

Detwiler PW,  Porter RW and Rekate LH. Hydrocephalus-clinical 

features and management. İn: Choux M, Di Rocco C, Hockley AD 

(eds). Pediatric Neurosurgery (1st ed) 1999; 12,253-71. 

6.

 

Jason IL, Walter DJ. History of hydrocephalus and treatments. 

Neurosurg Focus 2001;11,1-5.  

7.

 

Medikal Embriyoloji 7.baskı T.W.Sadler 1996; 358-396.   

8.

 

Arıncı Kaplan Anatomi cilt 2 1995; 338-400. 

9.

 

Albert L,Rhoton Jr. Microsurgical anatomy of the lateral ventricles. In: 

Wilkins RH Rengachary S (eds): Neurosurgery. Baltimore, Mc Graw-

Hill Company, 1996;144,1419-34. 

10.

 

Sklar F. Physiology of the cerebrospinal fluid compartment. In: Wilkins 

RH Rengachary S (eds), Neurosurgery. Baltimore, Mc Graw-Hill 

Company, 1996;3617-23.  

11.

 

Sato O, Oı S, Yamada S. Hydrocephalus-experimental considerations 

and clinical analyses. In: Choux M, Di Rocco C, Hockley AD (eds), 

Pediatric Neurosurgery (1st ed) 1999;11,237-71. 

12.

 

Milhorat TH. Hydrocephalus: Pathophysiology and Clinical Features, 

İn: Wilkins RH Rengachary S (eds), Neurosurgery. Baltimore, Mc 

Graw-Hill Company, 1996;3625-31.  

 

46

13.

 

 Rekate LH. Treatment of hydrocephalus. Principles and Practice of 

Pediatric Neurosurgery. In: Albright L, Pollack I, Adelson D. 

1999;3,47-74. 

14.

 

 Del Bigio RM, McAllister JP. Hydrocephalus-pathology. In: Choux M, 

Di Rocco C, Hockley AD (eds),Pediatric Neurosurgery (1st ed) 

1999;10,217-36. 

15.

 

Rekate HD, Olivero W. Current Concepts of CSF production and 

absorption. Concepts in Neurosurgery. Hydrocephalus (ed) R.Michael 

Scott 1990:3(2),11-22. 

16.

 

Kirkpatrick M, Engleman H, Minns RA. Symptoms and signs of 

progressive hydrocephalus. Arch Dis Child 1989;64,124-8. 

17.

 

Camfield PR, Camfield CS, Allen AC, et al. Progressive hydrocephalus 

in infants with birth weights less than 1500g. Arch Neurol 1981;38,653-

5. 

18.

 

Mercuri E, Faundez JC, Cowan F, Dubowitz L. Acetazolamide without 

frusemide in the treatment of posthaemorrhagic hydrocephalus. Acta 

Pediatr 1994;83,1319-21. 

19.

 

Gilmore HE. Medical treatment of hydrocephalus. Concepts in 

Neurosurgery. Hydrocephalus (ed) R.Michael Scott. 1990:3(4),37-46. 

20.

 

Kaufman BA, McLone DG. Infections of cerebrospinal fluid shunts. In: 

Scheld WM, Whitley RJ, Durack DT, ed. Infections of the central 

nervous system. New York: Raven press,1991;561-85. 

21.

 

McComb JG. Techniques for CSF diversion. Concepts in Neurosurgery. 

Hydrocephalus (ed) R.Michael Scott. 1990;3(5),47-65. 

22.

 

Hanekom WA. Yagev R. Cerebrospinal fluid snunt infections. Adv. 

Pediatr Infect Dis 1996;11,29-54. 

23.

 

Mutluer S. Bacterial infections of the central nervous system. İn: Choux 

M, Di Rocco C, Hockley AD (eds)Pediatric Neurosurgery (1st ed) 

1999;31,617-636. 

24.

 

Pople IK, Bayston R, Hayward RD. Infection of cerebrospinal fluid 

shunts in infants: a study of etiological factors. J Neurosurg 1992;77,29-

36 

 

47

25.

 

 Klein DM. Shunt infections. Concepts in Neurosurgery. Hydrocephalus 

(ed) R.Michael Scott.1990;3(8),87-97. 

26.

 

Choux M, Genitori L, Long D, et al. Shunt implantation: reducing the 

incidence of shunt infection. J Neurosurg 1992;77,875-80. 

27.

 

Kontny U, Höfling B, Gutjahr P, et. Al. CSF Shunt Infections in 

Children. Infection 1993; 21,89-92. 

28.

 

Kulkarni AV, Drake JM, Lamberti-Pasculli M. Cerebrospinal fluid 

shunt infection: a prospective study of risk factors. J Neurosurg 

2001;94,195-201. 

29.

 

Güzelbağ E, Erşahin Y, Mutluer S. Cerebrospinal fluid shunt 

complications. The Turkish Journal of Pediatrics 1997;39,363-71. 

30.

 

Casey ATH, Kimmings EJ, Kleinlugtebeld AD, et. Al. The long-term 

Outlook for Hydrocephalus in Childhood. Pediatr Neurosurg 

1997;27,63-70. 

31.

 

Vanaclocha V, Saiz-Sapena N, Leiva J. Shunt malfunction in relation to 

shunt infection. Acta Neurochir 1996;138,829-34. 

32.

 

Davis SE, Levy ML, McComb JG, et. Al. Does age or other factors 

influence the incidence of ventriculoperitoneal shunt infections? 

Pediatric Neurosurgery 1999;30,253-7. 

33.

 

Bayston R, Leung TSM, Wilkins BM et al. Bacteriological examination 

of removed cerebrospinal fluid shunts. J Clin Pathol 1983;36,987-90. 

34.

 

Levitsky D, Mack LA, Nyberg DA. Fetal aquaductal stenosis diagnosed 

sonographically: how grave is the prognosis? AJR 1995;164,721-30.  

35.

 

 Rekate HL, McCormick J, Yamada K. An analysis of the need for 

shunting after brain tumor surgery. Concepts Pediatr Neurosurg  

1991;11,39-46. 

36.

 

Bierbrauer KS, Storrs BB, McLone DG, et. Al. A prospective, 

randomized study of shunt function and infections as a function of 

shunt placement. Pediatr Neurosurg 1990-91;16,287-91. 

37.

 

Weprin BE, Swift DM. Complications of ventricular shunts. Lippincott 

Williams&Wilkins 2002;7(3),224-42. 

 

48

38.

 

Zemack G, Romner B. Seven years of clinical experience with the 

programmable Codman Hakim valve: a retrospective study of 583 

patients. J Neurosurg 2000;92,941-8. 

39.

 

Tuli S, Drake J, Lamberti-Pasculli M. Long-term outcome of 

hydrocephalus management in myelomeningoceles. Childs Nerv Syst. 

2003;19(5-6),286-91. 

40.

 

Boelens JJ, Tan W, Dankert J, et. Al. Antibacterial activity of 

antibiotic-soaked polyvinylpyrrolidone-grafted silicon elastomer 

hydrocephalus shunts. Journal of Antimicrobial Chemotherapy 

2000;45,221-4. 

41.

 

Scott RM. Preventing and treating shunt complications. Concepts in 

Neurosurgery. Hydrocephalus (ed) R.Michael Scott. 1990;3(11),115-21 

42.

 

Mc Girt MJ, Zaas A,Fuchs HE, George TM, et al. Risk factors for 

pediatric ventriculoperitoneal shunt infection and predictors of 

infectious pathogens. Clin Infect Dis,2003;36,858-62. 

43.

 

Nelson Textbook Of Pediatrics 17th edition,Behrman,Kliegman,Jenson. 

44.

 

Odio c,McCracken GH, Nelson JD, CSF shunt infections in pediatrics: 

a seven year experienceAm J Dis Child 1984;138,1103-1108. 

45.

 

Turgut H. Santral Sinir Sistemi Şant Enfeksiyonları Klinik 2001 

Adana:75. 

46.

 

Jacquelyn G.Black Microbiology. Principles and Explorations 5th 

ed.681-682,540-541. 

47.

 

Baron ES, Peterson LR, Finegold SM, Bailey and Scott’s Diagnostic 

Microbiology. St Louis: CV Mosby,1994;56,447-507,214-17. 

48.

 

Allan RT, W.Michael S.Acute Meningitis; In Mandell GL, Bernett JE, 

Dolin R,eds. Principles and Practise of Infectious Diseases 5th ed.New 

York 2000;959-71. 

49.

 

Allan RT, Brian W,W.Michael S.Brain Abscess. İn Mandell GL, 

Bernett JE, Dolin R,eds. Principles and practise of infectious 

Diseases.5th ed.New York 2000;1016-74. 

50.

 

Fong IW. Staphylococcal central nervous system infections treated with 

Cloxacillin. J Antimicrob Chemother.1983Dec; 12,607-612. 

 

49

51.

 

CunhaBA, RistucciaAM. Clinicalusefulnes of vancomycin. Clin. 

Pharm.1983;2,417-24. 

52.

 

Pfausler B,Haring HP, Kampfl A,Wissel J,Schober M,Schmutzhard 

E.CSF pharmacocinetics of intraventricular vancomycin in patients with 

staf. ventriculitis associated with external Csf drainage. Clin. Inf. Dis. 

1997;25,733-5. 

53.

 

Latıf R,Dajanı AS, Ceftriaxone Difussion into cerebrospinal fluid of 

children with menengitis. Antimicrobial agents and 

chemotherapy.1983;46-48. 

54.

 

Segal-Maurer S,Mariona N,Qavi A,Urban C.Succesful treatment of 

ceftazidime resistant K.pneumoniae ventriculitis with İV meropenem 

and intraventricular polymyxin B:case report and rewiev. Clin. Infect. 

Dis.1999;63,108-12. 

55.

 

Lu CH, Chang WN, Chuang YC, Chang HW. Gram negative bacillary 

meningitis in adult post neurosurgical patients. Surg. 

Neurol.1999;52,438-43. 

56.

 

Barsic B,Himbele J,Beus I,Schonwald S,Marton E,Lisic M.Entry of 

ciprofloxacin into CSF during bacterial, viral andtubercoulous 

menengitis. Neurol. Croat.1991;40,111-6. 

57.

 

Turgut M,Alabaz D,erbey F,et al Cerebrospinal fluid shunt infections in 

children Pediatr Neurosurg 2005;41,131-136. 

58.

 

Wang KC, Lee HJ, Sung JN, Cho KB. Cerebrospinal fluıd shunt 

infection in children; efficiency of management, rate of persistent shunt 

colonization, and significance of’off-antibiotics’trial. Child Nerv Syst 

1999;15,38-43. 

59.

 

Agün B,Aktaş EG, Kaplan M,Arıcı L,Ventriküloperitoneal şant 

komplikasyonları Fırat Üniversitesi Sağ. Bil. Dergisi2008; 22(2) ,69-72. 

60.

 

Boran BO, Kızılçay G,Bozbuğa M,Ventriculoperitoneal Shunt 

Dysfunction. Türk Nöroşirürji Dergisi 2005, Cilt: 15 Sayı:2 (148-151). 

61.

 

Hector EJ, Bradley Aggressive Management of Shunt İnfection; 

Combined  İntravenos and İntraventriculer Antibiotic Therapy for 

Twelve or Less days. Pediatr Neurosurg 2008;44,(104-111). 

 

50

62.

 

Kai Arnell, Per Enblad, Wester Tomas, Sjölın J.Treatment of CSF 

Shunt  İnfections in Children Using Systemic and İntraventricular 

antibiyotic Therapy in Combination with externalization of the 

ventricular catheter: efficacy in 34 consecutively treated infections. J 

Neurosurg (3 Suppl Pediatrics 107) 2007;(213-219). 

63.

 

John R,Kestle W,Hugh J,Garton L,William E,James M Drake, Abhaya 

V,Kulkarnı V,Cochrane D,Walker L,Management of shunt infections: a 

multicenter pilot study: J. neurosurg (3 Suppl Pediatrics )2006;105 

,(177-181 ). 

64.

 

Matthew J. McGirt, Aimee Zass, Herbert E,Timothy M,Keith K,Sexton 

D. Risk factor for pediatric ventrikuloperitoneal shunt infection and 

predictor of infectious pathologens. Clinical İnfectious Diseases 

2003;36,858-862). 

65.

 

Rachel T 

Schereffle

r, Andrew J.Schereffler, Robert R.Wittler. Treatment 

of CSF infections: a decision analysis. Pediatr İnfect. Dis. 2002;21.632-

636. 

66.

 

Cheng –Chou Lan, Tai-Tong Wong, Shu-Jen Chen, Muh-Lii Liang, 

Ren-Bin Tang. Early diagnosis of ventriculoperitoneal shunt infections 

and malfunctions in children with hydrocephalus. J Microbiol İmmunol 

İnfect 2003;36,47-50. 

67.

 

Stephen J. Haines, Shunt infection. J.Neurosurg(1 Suppl Pediatrics ) 

2007,106,13-14. 

68.

 

Vinchon M,Dhellemmes P. Cerebrospinal fluid shunt infection: risk 

factors and long –term follow –up. Childs Nerv Syst 2006; 22,692-697.