T. Malikov O. Olimjonov moliya

Kxf = T : A 
 
Bu yerda: 
Kxf 
- 
xo’jalik faolligi koeffitsienti; 
T 
- tushum; 
A 
- 
barcha aktivlarning o’rtacha qiymati. 
Bu ko’rsatkich bir so’mlik foydalanilayotgan aktivlarga to’g’ri 
keluvchi tushumni ifodalaydi. Uning o’sishi XYuS boshqa barcha 
moliyaviy ko’rsatkichlarining ko’payishi uchun asos bo’lib xizmat 
qiladi. 
Aktivlarga joylashtirilgan kapitalning oqilona tarkibiy tuzilishi 
ham 
muhim 
ahamiyatga 
ega. 
Uzluksiz 
ravishda 
doiraviy 
aylanadigan va daromadlarning olini-shiga xizmat qiladigan aylanma 
aktivlarga moddiylash-tirilgan kapital XYuS faoliyatida faol rol 
o’ynaydi. Shuning uchun ham aylanma aktivlarga qo’yilgan (joylash- 
tirilgan) tez aylanayotgan kapitalning barcha foyda-lanilayotgan 
kapitalga nisbati kapital noishlab chiqarish qobiliyatining oshganligini 
aks ett
iradi. Buni formula yordamida quyidagicha ko’rsatish mumkin: 
K 
отт 
= (A 
аа 
: K 
ф 
) 
 
Bu yerda: 
K 
отт 
- 
kapitalning oqilona tarkibiy 
tuzilishi; 
A 
аа 
- 
aylanma aktivlar; 

---

K 
ф 
- 
barcha foydalanilayotgan kapitallar. 
XYuSning moliyaviy isloh qilish dasturini tuzish jarayonida har 
bir tadbirdan ma’lum bir samara olinishi ko’zda tutilmog’i lozim. 
Quyida o’tkazilishi lozim bo’lgan eng muhim tadbirlar va XYuS 
(XYuS, korporatsiya va boshqalar) tomonidan buning natijasida 
erishilishi kutilayotgan natijalar ishlab chiqilgan: 
Tadbirlar 
Kutilayotgan natijalar 
XYuSning
bozordagi 
hola-tini, uning moliya- 
xo’ja-lik faoliyatini va 
bosh-qaruv 
samaradorligini tahlil 
qilish 
XYuS rivojlanishining asosiy ichki va 
tashqi muammolari va ularni hal 
etishning oqilona 
yo’llarini qidirib topish, 
moliyaviy 
holat 
(ahvol)ni 
mustah- 
kamlash uchun rezervlardan foydala- 
nishni ta’minlaydi 
XYuS 
taraqqiyotining 
moliyaviy strategiyasini 
ishlab chiqish 
Kelajakda 
ishlab 
chiqarish-iqtisodiy 
faoliyatning eng yuqori samaradorligiga 
erishish imkonini beradigan taraqqiyot- 
ning o’rta va uzoq muddatli mo’ljallarini 
asoslashga xizmat qiladi 
Kadrlarni tayyorlash va 
qayta tayyorlash 
XYuS xodimlari malakasining hozirgi 
zamon va istiqbol talablariga muvofiq 
(mos) kelishi. Bu narsa XYuS 
moliyaviy holati va uzoq muddatli 
taraqqiyoti barqarorligining asosiy (eng 
muhim) omili hisoblanadi 
XYuS aktivlarini bozo-riy 
baholash 
XYuS ustav kapitalini oshirish imkoni- 
yatlarini amalga oshirish. Bu narsa 
kreditorlarning mumkin bo’lishi mumkin 
bo’lgan talablarini qondirishning mini- 
mal kafolatlari darajasini oshirishni va 
shu hisobidan kontr-agentlar bilan 
yuqori darajada barqarorlikni, firma 
qiymatining oshishini ta’minlaydi 
Mol-mulkni inventariza- 
tsiya qilish va XYuS 
mulkiy kompleksini rest- 
rukturizatsiya 
qilishni 
amalga oshirish 
Noishlab chiqarish xarajatlarini qisqar- 
tirish, XYuS mol-mulkidan oqilona foy- 
dalanish, ulardan foydalanishning mo- 
liyaviy samaradorligini oshiradi 

---

Erga egalik 
huquqini 
amalga oshirish 
Barcha 
mulkiy 
kompleksga 
egalik 
huquqini to’laqonli amalga oshirish 
hisobidan 
XYuSning 
investitsion 
jozibadorligini 
oshirish. 
Bu 
narsa 
faoliyatning huquqiy mustaqilligi va 
barqarorligini ta’min-laydi 
XYuS 
ustavini 
qaytako’rib chiqish va 
menejment 
bilan 
shartnomani 
aniq- 
lashtirish 
Rahbarlar 
su’istemolliklari 
imkoni- 
yatlarini cheklash, ishtirokchi (ta’sischi)- 
lar oldidagi ularning javobgarliklari va 
XYuS faoliyatining natijalaridan ularning 
manfaatdorligini 
kuchaytirish, 
shu 
asosda boshqaruv qarorlarining sifatini 
oshirishi mumkin 
Moliyaviy 
hisobotning 
xalqaro 
andozalaridan 
foydalanishga o’tish 
XYuS faoliyatining “oydinlik” daraja-sini 
oshirish va investitsion jozibador-likning 
yanada yuqoriroq darajasini ta’minlaydi 
Byudjetlar tizimidan 
foydalanish 
asosida 
XYuSning 
asoslangan 
biznes-rejasini 
ishlab 
chiqish. 
Qarziy 
mablag’lar-ni 
jalb 
qilishning 
joriy 
va 
istiqboldagi 
rejala-rini 
tuzish 
XYuS xo’jalik-moliya faoliyatida aniq 
asoslangan mo’ljallarning mavjudligi. 
Bu narsa XYuS joriy va istiqboldagi 
rivojlanishining eng muhim muammo- 
larini yechishga moliyaviy resurslar va 
kuchlarning kontsentratsiya qilinishiga 
im-kon beradi. 
Taraqqiyot bashoratlari- 
ni 
bozor 
muhitining 
asosiy parametrlari bi- 
lan bog’liqlikda ishlab 
chiqish 
Kelajakka ishonchni shakllantiradi. Bu 
narsa 
esa, o’z navbatida, iqtisodiy 
o’sish-ni rahbatlantiradi va uning bar- 
qaror rivojlanishini ta’minlaydi, faoliyat- 
ning barcha sohalarida rezerv-larni 
qidirib topish va ularni amalga oshirish 
mumkin. 
Harakat 
(amal)dagi 
XYuS-da 
investitsion- 
biznes loyihani ishlab 
chiqish 
Ishlab chiqarish tsiklining alohida joy- 
larida 
taraqqiyotning 
asosiy 
proportsiya-larini 
asoslash 
va 
quvvatlardagi nomuvo-fiqlilikka barham 
berish. XYuSning umumiy ishlab 
chiqarish imkoniyatlarini ancha 

---

oshirishga xizmat qiladi 
Aktivlarning tarkibi va 
tarkibiy 
tuzilmasini 
takomillashtirish 
Yuqori 
talabga 
ega 
bo’lgan 
mahsulotlarni 
ishlab 
chiqarishga 
muvofiqligini ta’min-lash maqsadida 
XYuSning ishlab chiqarish apparati 
samaradorligini 
oshirish. 
Ak-tivlarni 
ularning “ballast” qismidan tozalash va 
keraksiz aktivlarni sotishga yordam 
beradi 
XYuSni moliyaviy isloh qilish rejasining barcha bo’linmalari 
kapitalni shakllantirish va undan foyda-lanish samaradorligini 
oshirish, XYuS faoliyatida kapitallashtirishning oqilona darajasiga 
erishish borasidagi yagona asoslangan kontseptsiyaga bo’ysunishi 
va o’zaro muvofiqlashtirilishi kerak. Bu isloh qilish jarayonida ancha 
yuqori samaraga erishishga asos bo’lib xizmat qiladi.