Sotishdan olinadigan soliq – ayrim xorijiy mamlakatlarda
(masalan, AQShning ayrim shtatlarida) qo’llaniladi va iste’moldan
olinadigan egri (bilvosita)
soliqni o’zida gavdalantiradi. Odatda, bu
soliqqa iste’mol mahsulotlari (restoranlar bundan mustasno)
tortilmaydi.
Sekvestr – yilning oxirigacha qolgan vaqt davomida
byudjetning barcha moddalari bo’yicha (himoya qilinganlaridan
tashqari) davlat xarajatlarini proportsional ravishda qisqartirish.
Sug’urta – noqulay (tasodifiy) hodisalar va voqeliklar sodir
bo’lganda jismoniy va yuridik shaxslarning mulkiy manfaatlarini
himoya qilish va ularga nisbatan etkazilgan moddiy zararlarni
qoplash (tiklash) uchun pul
mablag’larining maqsadli fondlarini
shakllantirish va ulardan foydalanish bo’yicha qayta taqsimlash
munosabatlarining alohida sohasi.
Sug’urta shartnomasi – sug’urtaning aniq bir turi shartlariga
muvofiq o’zaro majburiyatlarni tartibga soluvchi sug’urtalovchi va
sug’urtalanuvchi
o’rtasidagi
bitim
(yuridik
kelishuv).
Sug’urtalanuvchining yozma arizasiga muvofiq tuziladi, ayrim
hollarda og’zaki tuzilishiga ham yo’l qo’yiladi, sug’urta ob’yekti
to’g’risidagi zaruriy ma’lumotlarni (manzili, miqdoriy va sifat
ta
vsifnomasi, ahvoli yoki holati va boshqalar) va sug’urta riskini
qabul qilishga sug’urtalovchining roziligini o’zida mujassam etishi
kerak.
Sug’urta himoyasi - ijtimoiy ishlab chiqarish va aholining
turmush darajasiga nisbatan etkazilgan yuqotmalarga barham
berish yoki ularni qoplash (tiklash) bilan bog’liq bo’lgan o’ziga
xos taqsimlash va qayta taqsimlash munosabatlarining majmuini
o’zida mujassam etgan iqtisodiy kategoriya(keng ma’noda);
konkret ob’ektlarga: moddiy boyliklar, hayot, sog’lik, fuqarolarning
mehnatga layoqatliligi va boshqalarga etkazilgan ziyonlarni tiklash
va
ularga
barham
berish
borasidagi
qayta
taqsimlash
munosabatlarining majmui (tor ma’noda).
