T. Malikov O. Olimjonov moliya

R _а = (F _с : A _ў ) x 100
Bu yerda: R _а - aktivlarning rentabelligi;
F _с - sof foyda;
A _ў - tahlil davridagi aktivlarning o’rtacha Hajmi.
Agar sof foydaning yoki netto-foydaning baho va to’liq tannarx
o’rtasidagi farq hamda soliq to’lovlari o’lchamiga kamaytirilganligidan iborat ekanligi inobatga olinadigan bo’lsa, aktivlarning rentabelligi faqat bozor kon’yunk-turasiga bog’liq bo’lmasdan, balki foydadan olinadigan soliq summalariga ham bog’liq ekanligi ma’lum bo’ladi:


S _ф = B _м - (T _м + S _т )

Bu yerda: S _ф - sof foyda;

B _м - mahsulot bahosi;
T _м - mahsulot to’liq tannarxi;
S _т - soliq to’lovlari.

Aktivlarning rentabelligi ko’rsatkichi bir so’mlik aktivlarga (XYuSning butun mol-mulkiga) to’g’ri keluvchi sof foydaning miqdorini ko’rsatadi va XYuS faoliyatining moliyaviy faolligini o’zida aks ettiradi. Bu ko’rsatkichning darajasi XYuS aktivlarining tarkibiy tuzilishiga, ya’ni asosiy fondlar aktiv va passiv qismlarining, asosiy

va aylanma kapitalning nisbatiga bog’liq.
XYuS asosiy kapitalidan foydalanishga tavsifnoma beruvchi muhim ko’rsatkichlardan biri fond qaytimi hisoblanib, uni quyidagi formula yordamida aniqlash mumkin:


F _к = (R _м : A _ф )

Bu yerda: F _к - fond qaytimi;

R _м - realizatsiya qilingan mahsulot hajmi;
A _ф - asosiy fondlarning yillik o’rtacha qiymati.

Asosiy fondlarning aktiv qismiga (dastgohlar, mashi-nalar, mexanizmlar va h.k.) qancha ko’p asosiy kapital sarflangan bo’lsa

va ular yil davomida qanchalik ko’p aylanish sodir etsa, XYuS shuncha ko’p foyda oladi.
Aylanma aktivlar XYuS kapitalining eng faol elementi hisoblanadi. Yil davomida ular aylanishining miqdori kapitaldan foydalanishning intensivlik daraja-sini ko’rsatadi. XYuSning aylanma mablag’lari eng faol “ishlovchi” kapitaldir. Shu munosabat bilan kapitalning faollik koeffitsienti alohida ahamiyat kasb etib, uni aniqlashni formula yordamida quyidagicha aks ettirsa bo’ladi:


^K фк ^{= K аа : K} ба

Bu yerda: K _фк - kapitalning faollik

koeffitsienti;