T o sh k e n t d a V l a t iqtiso diyo t u niversiteti f. T. A b d u V a X id o V, Z. A. Um arov, K. N. D ju ra y ev

3.3. Memorial orderlar bilan hisob-kitoblar
Bank to'lovchi bo‘lib chiqqan va memorial orderlar ishlatilgan hollarda, ular 
bank rahbarining va bosh buxgalteming imzolari bilan tasdiqlanadi, boshqa 
holatlarda memorial orderlar ushbu bank hisobvarag'ini olib boruvchi bosh buxgalter 
va buxgalteming imzosi bilan tasdiqlanadi. Memorial orderlar bilan sodir etilayotgan 
operatsiyalaming to'g'riligi bo'yicha javobgarlik bankning rahbariga va bosh 
buxgalteri zimmasiga yuklatiladi. Banklar memorial orderlardan fuharolaming olib 
borayotgan 
tadbirkorlik 
faoliyati 
bilan 
bog'liq 
bo'lmagan 
holda, 
yozma 
topshiriqnomalari bo'yicha naqd pulsiz pul mablag'larini o'tkazishni amalga 
oshirishda foydalanishlari mumkin. Bunda, topshiriqnoma bo'yicha to'lash amalga 
oshirilgandan so'ng memorial order bilan birga bankning kunlik hujjatlariga tikib 
qo'yiladi.
3.4. ToMov topshiriqnomalari bilan hisob - kitoblar
To'lov 
topshiriqnomasi 
- 
bu 
to'lovchi 
mijozning 
bankdagi 
depozit 
qisobvarag'idagi pul mablaqlarining ma'lum bir summasini boshqa mijozning 
qisobvarag'iga o'tkazish haqida o'ziga xizmat ko'rsatuvchi bankka bergan 
topshirig'idir. To'lov topshiriqnomasi 0505411002 shakldagi maxsus blanka bo'lib, 
to'lovchi tomonidan rasmiyIashtiriladi va quyidagi to'lovlami: tovarlar va xizmatlar 
uchun qisob-kitoblar; notovar operatsiyalar bo'yicha qisob-kitoblar; markaziy 
bankning me'yoriy hujjatlarida ko'zda tutilgan bo'lsa, bank kreditlari va unga 
hisoblangan foizlami undirish uchun mablag' lami o'tkazishda; hukumat qarorlari va 
bank qoidalarida belgilangan hollardagi to'lovlarini amalga oshirishda qo'llaniladi.
i3 “ ў з б е к и е г о н
Р е с п у б л и к а с и б а н к л а р и ў р т а с и д а э л е е т р о н т у л о в л а р т и э и м и б ў й и ч а х и с о б -к н т о б л а р ю р и т и ш т ў г р и с и д а ” 
н и зо м . Ў з М Б Б о ш к а р у в и н и н г 0 8 .0 2 .2 0 0 1 й и л д а г и 4 8 5 -с о н л и к ар о р н б и л а н т а с д и к л а н г а н .

---

T o‘lov topshiriqnomasi bank tomonidan mijozning talab qilib olinguncha 
saqlanadigan depozit hisobvaraqlarida m ablag'lar mavjud boMgandagina qabul 
qilinadi va unda to'lov topshiriqnomasining sanasi, uni bankka taqdim etilgan sana 
bilan bir xil bo'lishi, ular mos kelmagan holda to'lov topshiriqnomasi ijro uchun 
qabul qilinmaydi.
Agarda mijozning hisobvarag’ida mablag’ bo’lmagan golda mijozning 
kechiktirib 
bo’lmaydigan 
ehtiyojlari 
uchun 
maxsus 
zahira 
m ablag’lari 
shakllantiriladi. Buning uchun mijoz tomonidan bankka mijozning hisobraqamiga 
kelib tushadigan m ablag’lar hisobidan kechiktirib bo’lmaydigan ehtiyojlari uchun 
zahira mablag’larini ajratishni so’rab yozma ravishda murojaat qiladi. Mijozning 
murojaatida kechiktirib bo’lmaydigan ehtiyojlari uchun zahira mablag’lar summasi 
ko’rsatilishi va bu summa ajratilishi mumkin bo’lgan mablag’laming eng yuqori 
summasidan oshib ketmasligi lozim. Ushbu summaning to ’g’ri hisoblanganligi uchun 
javobgarlik mijoz tomonida bo’ladi. Mijoz tomonidan ajratilishi mumkin bo’lgan 
zahira m ablag’larining eng yuqori chegarasi mijozning hisob raqamiga oldingi oy 
davomida kelib tushgan m ablag’laming 5% miqdorida belgilanishi mumkin.
Agar kechiktirib bo'lmaydigan ehtiyojlar hisobvarag'idagi m ablag'lardan 
foydalanish xo'jalik sub’ektlarining bankdagi hisobvaraqlaridan pul mablag'larini 
hisobdan chiqarish tartibi to'g'risidagi yo'riqnom aga muvofiq mijozlaming to'lov 
topshiriqnomalari asosida amalga oshiriladi. To'lov topshiriqnomasining to'lov 
maqsadi satriga «Kechiktirib bo'lmaydigan ehtiyojlar summasi hisobidan» deb yozib 
qo'yiladi. To'lovchi va oluvchiga bitta bankda xizmat ko'rsatilsa, ular tomonidan 
bankka taqdim qilingan to'lov topshiriqnomalari uch nusxada yozilib, birinchi nusxa 
to'lovlar amalga oshirilgandan keyin bankning kunlik hujjatlar yig'm asiga tikilishi, 
ikkinchi nusxasi esa mablag' oluvchining shaxsiy hisobvarag'idan olingan 
ko'chirm aga ilova qilinishi va uchinchi nusxa to'lovchining shaxsiy hisobvarag'idan 
olingan ko'chirm aga ilova qilinishi lozim.
Agar to'lovchi va oluvchiga boshqa-boshqa banklarda xizmat ko'rsatilgan 
taqdirda, topshiriqnomalar ikki nusxada yozilib, birinchi nusxa to'lovlar amalga 
oshirilgandan keyin bankning kunlik hujjatlar yig'm asiga va ikkinchi nusxasi esa 
mablag' oluvchining shaxsiy hisobvarag'idan olingan ko'chirmaga ilova qilinadi. 
"Bank-Mijoz" tizimidan foydalanadigan mijozlardan aloqa kanali orqali olingan 
elektron to'lov topshiriqnomalari dasturiy nazoratdan o'tkaziladi va zarurat 
tug'ilganda qog'ozga chiqariladi hamda tegishli tekshiruvdan so'ng uzatiladi. 
To'lovlar amalga oshirilgandan so'ng mijozlardan olingan elektron topshiriqnomalar 
ikki nusxada qog'ozga chiqarilib, bir nusxasi bankning kunlik hujjatlar yig'm asiga va 
ikkinchi nusxasi эса мижознинг хисоб ракамидан олинган кўчирмага илова 
қилинади. Электрон тизим оркали кабул килинган тўлов топширикномалар 
тўғрилигига мижоз жавоб беради, шунинг учун хам тўлов топширикноманинг 
асл нусхалари банкка такдим қилинмайди.