T u shuntiri shxat I

F_nd- pichoq diskining tortish qarshiligi, N;
V bat - disk to’lamaning qamrash kengligi, mm;

Pichoqli diskining ishlashi paytida, pichoqlar, murakkab tekislik-parallel harakat qilib , navbat bilan tuproqni qirqadi. Turovskiy V.V tadqiqotlari asosida tortish qarshiligi Fn.d. quyidagi bog'liqlik bilan aniqlanadi :

_{ }
Bu yerda :
𝑛p - diskdagi pichoqlar soni ;
λ - pichoqli disk kinematik parametrlari ;
φA - Pichoqni A yerga tegish nuqtasining markaziy burchagi grad;
φ𝑡 – diskni tuproqda aylanish vaqtidagi burchagi, grad;
𝐹rez− pichoq ning qirshdagi qarshiligi, N;
𝐹yon – pichoqni yon tomoniga tuproq qarshiligi, N.
𝐹rez=𝛿∙𝑙k∙𝑡k, N. (6)
Bu yerda : 𝛿 – qirqishdagi solishtirma qarshilik, Pa;
𝑙k - pichoq keskichini ishchi uzunligi, mm;
𝑡k − pichoq keskichini kengligi , мм.


26 –rasm. Disk keskichining geometrik parametrlari.

Pichoq yanal sirtiga uning geometrik parametrlarini hisobga olgan holda tuproq tortishish qarshiligining bog’lanishi, quyidagi bog'liqlik bilan aniqlanadi:

𝐹yon=𝑘уд𝑖∙h² pd, N ; ( 7 )

𝑘уд𝑖 - pichoqni i - qatoriga tuproqni solishtirma qarshiligi, N/m;

ℎрд— pichoqli diskning tuproqni kesish chuqurligi , mm.
Shuningdek diskli pichoqlar to’lamining tortishdagi qarshiligi quyidagi bog’liqlik bilan ifodalanadi :
_{ } ( 8 )
Diskdagi pichoqlarning maksimal mumkin bo'lgan soni pichoqning geometrik parametrlaridan va ular joylashgan diskdan aniqlanadi
𝑛p=Сd / 𝑙asos, dona ( 9 )
bu erda Cd = 2 πRd disk aylanasi uzunligi, mm;
Rd - disk radiusi, mm
l_asos. - pichoqning asosi (mahkamlash qismi) uzunligi, mm.

27 –rasm. Pichoq diskining geometrik parametrlari
Pichoqning geometrik parametrlariga asoslanib, uning asosining uzunligi quyidagi bog'liqlik bilan ifodalanishi mumkin:
𝑙asos=2(𝑅tash−𝑅d), mm ; ( 10 )
Bu yerda 𝑅tash− pichoq diskini tashqi radiusi, mm.
Keyin diskdagi pichoqlarning maksimal mumkin bo'lgan soni quyidagi bog'liqligi bilan aniqlanadi.

np = 𝜋∙𝑅d / ( 𝑅tash−𝑅d ), ( 11 )

Natijada pichoqlar sonining kasr qiymati 𝑛p butun songacha yaxlitlanadi. Pichoq disklar to’plamini ishlashida tuproqning ekish yuzasi qatlamini maydalash uchun energiya sarfini minimallashtirish eng muhim vazifa hisoblanadi. Bunga tuproqni pichoqning pichoq ishlaydigan elementlariga ta'sir qilish sharti orqali barqaror kesish asosida erishiladi :
𝛼n<(90⁰−𝜑), ( 12 )
𝛼n -kesish burchagi, daraja
𝜑 - tuproqdagi somon qoldiqlari bilan pichoqning tashqi ishqalanish burchagi, grad.
Pichoq elementi bilan tuproqni siljish bilan kesish jarayonini ko'rib chiqamiz.
Bunda 𝛼n burchak “A” nuqtaning mutlaq tezlik vektorining nuqtasi oniy tezliklarning markazining holati - "O" nuqtaga nisbatan aniqlanadi. Bundan tashqari, vektor pichoq harakatining "A" nuqtasida radiusga perpendikulyar, bu nuqtaga "O" nuqtasining tezliklar markazidan tortilgan. Shunday qilib, shunday yozish mumkin 𝛼n=180⁰−90⁰−𝜀n yoki 𝛼n=90⁰−𝜀n
𝜀n - tezliklarning oniy markazidan nuqtagacha chizilgan radius orasidagi burchak "A" va pichoq diskining pichoq pichog'i.
Shunday qilib, sirpanish bilan kesish sharti quyidagi shaklda yoziladi:
90⁰−𝜀n<90⁰−𝜑, yoki 𝜀n>𝜑,

28-rasm - Pichoq diskining elementlarini sxemasi

εn burchakni aniqlash uchun uchburchak ΔАОС ga kosinus teoremasini qo'llash orqali, ∠САО burchakni belgilab, shuningdek ∠САО=𝜀н , ni hisobga olgan holda quyidagiga ega bo’lamiz

𝜀n=𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑠((𝐴𝐶²+𝐴𝑂²−𝐶𝑂²) / 2𝐴𝐶∙𝐴𝑂) ( 13 )
Bu yerda : АС = 𝑅tash− pichoqli diskni tashqi radiusiga teng kesimi, mm ;
СО = 𝑅о−oniy tezliklar markazidan to’plam o’qigacha teng bo’lgan masofa qismi;
АО – oniy tezliklar markazi “ O ” dan “A” gacha o’tkazilgan radius, mm ;
∠CAO – oniy tezliklar markazdan "A" nuqtaga chizilgan radius bilan tezlikni va pichoq diskining markazidan"A" nuqtaga o’tkazilgan radius orasidagi burchak. Ma'lumki, oniy tezliklar markazi o'rnini aniqlovchi shartli radius R₀ kinematik parametr 𝜆 orqali quyidagi munosabati bilan ifodalanadi
𝑅о=𝑅_tash / 𝜆, ( 14 )
АО²=АВ²+ВО², АВ²=АС²−ВС² ni hisobga olgan holda, tomonlari
О=ℎ_rd −(𝑅_tash−𝑅₀), ВС=𝑅_tash−𝑅₀ va АС=𝑅_tash, АО radiusni aniqlaymiz:
𝐴𝑂²=𝑅_tash²−(𝑅_tash−ℎ_rd)²+(ℎ_rd(𝑅_tash−𝑅₀))² yoki :
𝐴𝑂²=(ℎ_rd−𝑅_tash+𝑅₀)²+2ℎ_rd∙𝑅_tash−ℎ_rd². ( 15 )
Shuning uchun 13-tenglamadan 𝜀_n belgilab, 15 – munosabat orqali quyidagini olomiz :

Tuproqni ma'lum bir chuqurlikka yumshatish texnologik jarayonni barqaror bajarishiga pichoqli disklar to’plamiga ushbu shartni bajarish imkonini beradi. 30