Tabiiy fanlar fakulteti geografiya va iqtisodiy bilim asoslari kafedrasi tuproqlar geografiyasi

Tuproq qoplamining tuzilishi va tarqalishida bioiqlimiy qonuniyat muhim ahamiyatga ega. Tuproq qoplamining paydo bо‘lishi va tuzilishi qonuniyati global iqlimga bog‘liq tarzda avvalo gorizontal va vertikal zonallik va fatsiyallik (provinsiyalik)ka bо‘linadi.
Tuproq – geografik rayonlashtirishning maqsadi tuproq qoplamining ekologik sharoit bilan aloqasi va hududlarda bir xil tuzilmali tuproqlarni ajratish, tuproq hosil bо‘lish omillarini hamda tuproqlardan xо‘jalikda foydalanish imkoniyatlarini aniqlashdan iboratdir.
Unchalik katta bо‘lmagan hududlarda tuproqlarni rayonlashtirishning birinchi tajribalari XX asrning boshlarida amalga oshirila boshlagan.
1922 yilda L.I.Prasolov tomonidan sobiq ittifoqning Yevropa qismida tuproq oblastlarini ajratish ishlari boshlangan. Sohaga oid keyingi tadqiqotlarda tuproqlarni rayonlashtirishning quyidagi taksonomik birliklari qabul qilingan


Amaliy mashg’ulotining borishi:
II.Tashkiliy qism.
II.Talabalarning mashg’ulot mavzusi, maqsadi, borishi va mustaqil bajariladigan o’quv topshiriqlari bilan tanishtirish.
III.Yangi mavzuni o’rganish.
a) Talabalarni kichik guruhlarga ajratib, guruhlar tomonidan belgilangan va o’quv topshiriqlarini mustaqil ravishda, sifatli bajarishga erishish.
b) o’quv materialini yahlit holda qayta ishlab chiqilishini amalga oshirish.
IV. Yangi mavzu yuzasidan kichik guruhlar o’rtasida savol-javob, o’quv bahsi, munozaralar tashkil etish.

11. Tuproq qomlamining geografik joylashuvining asosiy qonuniyatlari mohiyatini ochib bering.

    
    

12. Gorizontallik qonuniyatining mazmuni nimada?

    
    

13. Gorizontallik qonuniyatining yana boshqa qanday jihatlari mavjud?

    
    

14. Gorizontallik qonuniyatidan chetga chiquvchi yana qanday qonuniyatlar bor?

    
    

15. Tuproqlar tarqalishining balandlik qonuniyatlarini izohlang.

    
    

16. Tuproqlar geografiyasining litologik – geomorfologik qonuniyatini tushuntirib bering.

    
    

17. Tuproqlar geografiyasida tarixiy – geologik qonuniyatning ahamiyati nimada?

    
    

18. Tuproq qatorlarining topografik analoglarini qanday tushunasiz?

    
    

19. Tuproq – geografik rayonlashtirishdagi taksonomik birliklarga tavsif bering.

    
    

10.Rayonlashtirishdagi taksonomik birliklar bilan tuproqlar geografiyasi qonunlari orasida qanday bog‘liqlik mavjud?