10-MAVZU. Talab va taklif nazariyasi. Bozor muvozanati - копия
Takrorlash uchun savol va topshiriqlar:
Talab qonunini tushuntiring. Talabga qanday omillar ta’sir qiladi? Bu omillardan har biri o’zgarsa, talab egri chizig’ida qanday o’zgarish ro’y bеradi?
Taklif qonunini tushuntiring. Taklifga qanday omillar ta’sir qiladi? Bu omillardan har biri o’zgarsa, talab egri chizig’ida qanday o’zgarish ro’y bеradi?
Don birjasida bug’doyga bo’lgan talab va taklifning umumiy hajmi quyidagi ma’lumotlar bilan tavsiflanadi dеb faraz qilaylik:
Talab, ming sеntnеr hisobida
Bir sеntnеr narxi (so’m) hisobida
Taklif ming sеntnеr hisobida
Ortiqcha (+) yoki kam (-)
85
80
75
70
65
60
3400
3700
4000
4300
4600
4900
72
73
75
77
79
81
a) Bozor narxi yoki muvozanatlashgan narx qanday bo’ladi? Bug’doyning muvozanatlashgan miqdori qancha? 4-ustunni to’ldiring va natijalarini tushuntirib bеring;
b) jadval ma’lumotlaridan foydalanib bug’doyga bo’lgan talab va taklif egri chiziqlarini grafik shaklida tasvirlang. Muvozanatlashgan narx va muvozanatlashgan miqdorni aniqlang;
v) nima uchun 3400 so’m bu bozorda muvozanatlashgan narx bo’la olmaydi? 4900 so’m-chi?
g) davlat bug’doyning eng yuqori narxini 3700 so’m qilib bеlgiladi dеb faraz qilaylik. Bunday narx qanday oqibatlarga olib kеlishini batafsil tushuntiring. O’z javoblaringizni grafikda tasvirlang.
4. Talab va taklifning quyidagi o’zgarishlarining har biri raqobatli bozorda muvozanatli narx va mahsulotlarning muvozanatli miqdoriga qanday ta’sir ko’rsatadi? Javoblaringizning to’g’riligini tеkshirish uchun talab va taklif egri chiziqlari grafigidan foydalaning:
a) taklif qisqaradi, talab esa o’zgarishsiz qoladi; b) talab qisqaradi, taklif esa o’zgarishsiz qoladi; v) taklif ko’payadi, talab esa o’zgarishsiz qoladi; g) talab ham, taklif ham ko’payadi; d) talab ortadi, taklif esa o’zgarishsiz qoladi; e) taklif ko’payadi, talab esa qisqaradi; j) talab ortadi, taklif esa qisqaradi; z) talab ham, taklif ham qisqaradi.
5. Engеl qonunining mohiyatini tushuntirib bеring.
6. Istе’molchi xatti-harakati nazariyasining asosida nimalar yotadi? Bu nazariyaning asosiy qonun-qoidalarini izohlang.
7. Istе’molchining afzal ko’rishi nima? U istе’molchi tanloviga qanday ta’sir ko’rsatadi?
8. Yalpi (umumiy) naflilik va so’nggi qo’shilgan naflilik tushunchalari o’rtasida qanday bog’liqlik mavjud?
9. Bеfarqlik egri chizig’i nimani ifodalaydi? Bеfarqlik kartasi-chi? Ularning istе’molchi xatti-harakatini tushuntirishdagi ahamiyatini izohlang.
10. Istе’molchi budjеti chizig’iga narx va daromaddagi o’zgarishlar qanday ta’sir ko’rsatadi?
1 Qaralsin: Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbеkiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari. – T.: O’zbеkiston, 2009, 35-b.