Таълим психологияси

Tashkilotchilik qobiliyati
- bu birinchidan o‟quvilar jamoasini uyushtira bilish 
bunda jamoanijipslashtira olish va ikkinchidan o‟zining shaxsiy ishini to‟g‟ri 
tashkil qila olish qobiliyatidir

---

86 
taqdirda foydalanish uchun qanday qo‟shimcha materiallarni tayyorlash yoki vaqt 
yetmay qolgan taqdirda qanday materialni keyingi darsga qoldirish mumkinligi 
haqida maslahat beradilar.
O‟quvchilar (ayniqsa, o‟g‟il bolalar, o‟spirinlar – buni alohida ta‟kidlab o‟tishi kerak)
talab qilishni biladigan, o‟quvchilarni majbur qilmagan va do‟q - po‟pisa qilmagan, 
shu bilan birga behuda rasmiyatchilikka yo‟l qo‟ymagan holda o‟z aytganini qildira 
oladigan o‟qituvchilarni juda hurmat qiladilar.
Pedagogik takt psixologiyasini o‟rganishda psixolog I.V. Straxov benihoya 
katta hissa qo‟shgan. Uning fikricha bunda muhimi - o‟quvchilarga ta‟sir etishning 
eng qulay usullarini topa bilish tarbiyaviy ta‟sirni qo‟llashda maqsadga muvofiq 
pedagogik choralarga e‟tibor berish, aniq pedagogik vazifalarni hisobga olish,
o‟quvchi shaxsining psixologik xususiyatlari va uning imkoniyatlari hamda mazkur 
pedagogik holatlarini hisobga olish zarurdir. Pedagogik taktning yaqqol ifodalaridan 
biri – har qanday pedagogik ta‟sirga nisbatan qo‟llaniladigan chora – tadbirlarni 
(rag‟batlantirish, jazolash, pand –nasihat) his eta bilishdan iboratdir.
Bu qobiliyat o‟qituvchi ma‟lum o‟quvchidan kelgusiga kim chiqishini ko‟z 
oldiga keltirishida, tarbiyalanuvchilardan u yoki bu xildagi xislatlarni o‟sib 
rivojlanishini oldindan ko‟ra bilishida namoyon bo‟ladi. Bu qobiliyat pedagogik 
optimizm tarbiyaning kuchiga o‟quvchilarga bo‟lgan ishonch bilan bog‟liqdir. 
Shuning uchun ham o‟quvchilar ayrim o‟qituvchilar to‟g‟risida: «Axmat akamlar, 
ichimizdagi eng yaramaslarga ham ishonchlarini yo‟qotmasdilar, shuning uchun ham 
biz ularni hurmat qilardik», degan fikrlarni izhor qilardilar.