"TA’lim texnologiyalari" fanidan o’quv uslubiy majmua

2-mavzu. Pedagogik texnologiyalarni loyihalashtirish. Aniqlashtirilgan o‘quv maqsadlarini shakllantirish.
Reja:

1. 
   Aniqlashtirilgan o‘quv maqsadlarini shakllantirish.
   
2. 
   B.Blum taksonomiyasining mazmun mohiyati
   

Tayanch tushunchalar: o’quv faoliyati, aniqlashtirilgan o’quv maqsadi, identifikatsion o’quv maqsadlari, taksonomiya, B.Blum taksonomiyasi.
2.1. Aniqlashtirilgan o‘quv maqsadlarini shakllantirish.
O‘quv maqsadiga erishilganligini tekshirish uchun ishonchli usul bo‘lgandagina, pedagogda uni baholash imkoniyati bo‘ladi. Aynan shu bilan, ya’ni aniq qo‘yilgan maqsad va maqsadga erishilganligini baholashning ishonchli usul mavjudligi bilan, pedagogik texnologiya an’anaviy pedagogikadan ajralib turadi. O‘kuv fanlarining an’anaviy o‘quv dasturlarda maqsadlar odatda «tushunmoq», «o‘zlashtirmoq» kabi fe’llarni qo‘llab umumiy ifodalanadi. Aniq qo‘yilmagan maqsadlarga erishilganligini baholash imkoniyati bo‘lmaydi. Pedagoglar maqsadlarni odatda qo‘yidagicha qo‘yadilar (M.V.Klarin bo‘yicha):

• 
  O‘quv maqsadini o‘rganiladigan mazmun orqali aniqlash. O‘quv maqsadini bu usulda qo‘yish bilimning fan mazmuniga yo‘naltirilganligidan darak beradi. Masalan: beshinchi mavzu mazmunini o‘rganing! O‘quv maqsadi bunday qo‘yilganda, maqsadga erishganligini tekshirish imkoniyati bo‘lmaydi!.
  
• 
  O‘quv maqsadini pedagog faoliyati orqali aniqlash, o‘quv maqsadini bu usulda qo‘yilganida, pedagog diqqat markaziga o‘z faoliyatini qo‘yadi. Masalan: talabalarni avtomobilning pnevmatik tormozlarning ishlash prinsiplari bilan tanishtirish. Maqsadni ifodalashidan ko‘rinib turibdiki, bu maqsad haqiqiy o‘qitish natijasi bilan bog‘liq emas. O‘quv maqsadi bunday qo‘yilganida, maqsadga erishganligini baholash umuman hisobga olinmagan.
  
• 
  O‘quv maqsadlarini talabaning ichki rivojlanish (aqliy, hissiy, shaxsiy…) jarayonlari orqali aniqlash. Ushbu usulda bir necha fanlar (masalan: umumta’lim fanlari) yoki alohida fan bo‘yicha umumlashgan ta’lim maqsadlari aniqlanadi. Masalan: korxonaning moliya faoliyatini tahlil qilish ko‘nikmalarini shakllantirish. Bu usul bir mavzu yoki mavzuning tayanch tushunchalari doirasiga mutlaqo to‘g‘ri kelmaydi. Bu usulda alohida bir mashg‘ulot bo‘yicha aniq maqsad qo‘yib bo‘lmaydi, demak o‘qitish natijalarini baholash imkoniyati ham bo‘lmaydi.
  
• 
  O‘quv maqsadini talabalar faoliyati asosida belgilash. O‘quv maqsadini bunday qo‘yganda, darsni rejalashtirish va aniqligi nazarda tutiladi. Ammo bunda ham eng muhim narsa, kutilajak natija hisobga olinmaydi. Masalan: dars maqsadi – korxona balans daromadini aniqlash bo‘yicha masalalarni echish. Bu holatda qo‘yilgan maqsadga erishishni belgilovchi mexanizm nazarda tutilmagan.
  

Pedagogik texnologiya negizida aniq qo‘yilgan maqsadlarga ketma-ket yo‘naltirish, yaxlit o‘quv jarayonini qamrab olgan tezkor aloqa va talaba xatti-harakati orqali o‘qitish yotadi.