ma’lumotnomaviy baholar deyiladi.
Ular o‘xshash mahsulotlarga baholarni belgilash (o‘rnatish)da yoki
baholarning
darajasi
va
nisbatini
tahlil
qilishda
mo‘ljal
(mo‘ljallanuvchi) axborot sifatida foydalaniladi.
275
daromadlar va xarajatlarni hisobga olgan holda soliqqa
tortilguncha foyda hisoblanadi. Odatda, boshqa daromadlar va
xarajatlar quyidagilardan iborat bo‘ladi:
•
olinishi lozim bo‘lgan foizlar;
•
to‘lanishi lozim bo‘lgan foizlar;
•
boshqa tashkilotlarning faoliyatida ishtirok etishdan olingan
daromadlar;
•
boshqa operatsion daromadlar;
•
realizatsiyadan tashqaridagi daromadlar;
•
realizatsiyadan tashqaridagi xarajatlar.
Foydani tahlil qilishning asosiy maqsadi hisobot davri
davomidagi XYuS faoliyatining samaradorligini ko‘rsatishdan
iborat. Buxgalteriya hisobi XYuSning daromadlari va xarajatlari,
shuningdek, uning sof moliyaviy natijasi – sof foyda – to‘g‘risida
ma’lumot olishga imkon beradi. Yuqorida ta’kidlanganidek,
soliqqa tortilgunga qadar foydaning summasi aniqlanganidan
so‘ng uning miqdori (summasi) soliq qonunchiligiga muvofiq
korrektirovka qilishi va foyda hisobidan qoplanadigan soliqlarning
summasi chegirilmog‘i lozim.
Yalpi foyda, sotuvdan olingan foyda, soliqqa tortilgunga
qadar bo‘lgan foyda va nihoyat, sof foydani formulada
quyidagicha ko‘rsatish mumkin:
YaF к = T р - T т Bu yerda:
YaF к – XYuSning yalpi foydasi;
T р – tovarlar, mahsulotlar, ishlar va
xizmatlarni realizatsiya qilishdan olingan
tushum;
T т – sotilgan tovarlar, mahsulotlar va
xizmatlarning tannarxi.
