Tarbiyadagi ibrati

Образование и инновационные исследования (2023 год № 7)
ISSN 2181-1717 (E)
11
http://interscience.uz
km uzoqlikka chiqish mumkin emasdi. Amirning har bir harakati va faoliyati ham 
ingliz, ham sovet hukumati ayg‘oqchilari nazoratida bo‘lgan. Amir Olimxon 16 nafar 
o‘g‘li, 21 nafar qizini (1990 yillar boshida amirning 12 nafar o‘g‘li, 10 nafar qizi 
hayot edi-O.A) savodli, maʼlumotli bo‘lishlari uchun Britaniya Hindistondan Xo‘ja 
Karomatulloh, Xo‘ja Rahmatulloh ism – sharifli ingliz tili muallimlarini yollagan. 
Hozirda Afg‘oniston, Turkiya, Saudiya Arabistoni, Pokiston, Eron, Germaniya, 
AQShda istiqomat qilayotgan amirning farzandlari va naberalari orasida (amir 
avlodlari xorijda 3 mingta ekanligi bilan bog‘liq tegishli maʼlumotlar bor-O.A) shoir 
va yozuvchi, jurnalist, tibbiyot xodimi, iqtisodchi va tijoratchi kasblarida faoliyat 
ko‘rsatayotgan ziyolilar mavjud. Amir Olimxon xarakterida salbiy xususiyatlar 
mavjud emasdi, degan daʼvodan yiroqmiz. Biroq undan ibrat olsa arziydigan fazilatlar 
ham talaygina ekanligi malum. Amir qatʼiyatli, bir so‘zli, irodasi mustahkam shaxs 
bo‘lgan. Afg‘oniston poytaxti Kobulda har yili mamlakat mustaqilligi bayrami 
(Jushon bayrami-O.A) nishonlangan. Afg‘oniston amiri Omonullahon (hukumronligi 
1919-1929 yy) bu kabi bayramlarga yevropacha kiyimda ishtirok etish tartibini joriy 
etgandi. Amir Olimxon buxorocha milliy kiyimda bayram tantanalariga borgan 
va bir so‘zda turgan, u milliy kiyimda yurishni yoqtirgan, kuchli mergan bo‘lgan, 
Fatuh qalasada “ijodiy kechalar” “bedilxonliklar” tashkil etgan. [1. 410,420,445] 
Amir Sayid Olimxon milliy musiqa sanʼatining ixlosmandi bo‘lib, dutor, tanburda 
mumtoz kuylarni mahorat bilan ijro etgan, bir umr Vatan muhabbati va sog‘inchi 
bilan yashagan. 
XULOSA
Xullas, Buxoro mang‘it amirlari shahsini sovet hokimiyati yillarida yozilgan 
adabiyotlar talqinidagi qora bo‘yoqlardan izlash kerak iborat emas. Ular haqidagi 
haqiqiy maʼlumotlarni mahalliy tarihchilarning qo‘lyozma asarlarini atroflicha 
o‘rganish orqali anglab olish mumkin. Istiqbolda ushbu hukumdorlarning ibrat 
bo‘ladigan qirralari haqida yangi tadqiqotlar yaratiladi, degan umiddamiz.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1. Abdullayev Q.N. Ot Sinszyana do Xorosana. Iz istorii emigratsii XX veka-
Dushanbe; Irfon, 2009. – 572.str.
2. Abdullayev Q.N. Buxarskaya poslerevolyusionnaya emigratsiya (k 
istoriografin problemы //Veb: Oktabrskaya revolyusiya v Sredney Azii i Kazaxstane: 
Teoriya, problemы, perspektivы izucheniya-T.; Fan; 1991.-S 187-196.
3. Agabekov.G.S. Sekretniy terror: zapiski razvedchika-M.: Terra-Knijny klub; 
1998-336 str.
4. Amir Sayid Olimxon. Buxoro xalqining hasrati tarixi. Forsiydan A. Irisov 
tarjimasi.-T.; Fan, 1991-32bet.
5. Bobojonova F.Q. Buxoro amirligida taʼlim tizimi.-T.; “Adib”, 2014.-128 bet.
6. Anke Fon Kyugyelgin. Legitimatsiya sredneaziatskoy dinastin mangitov v 
proizvedeniya ix istorikov (XVIII-XIX v.v) Almatы, Dayk-Press, 2004.- 516 str.
7. Jumanazar Abdusattor. Buxoro taʼlim tizimi tarixi-T.; Akademnashr, 2017. 
-592 bet. 
8. Jamolova D.M. Buxoro amirligida jadidlar va qadimchilar faoliyati (XIX asr 
oxiri – XX asr boshlari ): Tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi 
avtoreferati.-Toshkent-2019.-54 bet.
9. Shodiyev J.M. Buxoro amirligining tashkil topishi va davlat tuzumi. Yuridik 
fanlar nomzodi ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya avtorefarat.-
Toshkent-2008.-25 bet.
10. Sayyid Mansur Olimiy. Buxoro - Turkiston beshigi. (fors tilidan tarjima, 
tarjimon nomidan so‘zboshi va ayrim izohlar muallifi H.To‘rayev) Buxoro - 2004.-
128 bet.
11. Shodmonovich A. O. Education in the emirate of bukhara (based on the life 
and work of the rulers) //Academicia: an international multidisciplinary research 

---