8
alohida javoblar yozilgan kartochkalar beriladi. O‘quvchilar guruhlarga bo‘linib
berilgan savollardagi kartochkalarga mos javoblarni qo‘yib chiqishlari zarur.
Vazifani bajarish jarayonida vaqt taqsimotiga rioya qilinishi,
muhokama va guruh
sardorlari yakuniy xulosani berishlari talab etiladi.
“Bayt ul-hikma”da ijod qilgan
olimlarni ko
‘rsating
?
Abul Abbos Ahmad ibn
Muhammad ibn Kasir al-
Farg
‘
oniy
“S
amovi
y ha
ra
ka
tl
ar va
u
mum
iy
il
mi
nujum
” a
sa
rining m
ua
ll
ifi?
Al
-Xor
az
mi
y, Al
-
F
arg
‘oni
y, A
l-
Ma
rvaz
iy,
Ja
vha
ri
y
, Y
ahyo
ibn A
bu
Ma
nsu
r
Mova
rounn
na
hrning
mada
niy hayotida
uyg
‘oni
sh da
vr
i qay
si
sul
o
la d
avr
iga
to
‘g
‘ri
kel
ad
i?
“Dor
ul
-hikm
a va
m
aorif
’
1017
yil
da
Ma
hmud
G
‘
az
n
av
iy
to
m
o
n
id
an
t
u
ga
tild
i v
a G
‘
az
n
ag
a
o
lib
k
etild
i
“Dor ul-hikma va maorif’
faoliyati qachon
tugatilgan
va olimlar qayerga olib
ketilgan?
“Muallim us-soniy” va
“Sharq Arastusi” nomlari
bilan mashhur bo
‘lgan alloma
Abu Nasr Forobiy
Alfr
aga
nus q
aysi
Allom
aning
Ye
vropa
d
agi
nomi
?
B
uxoro
ning
Af
shona
qishl
og
‘i
da
I
bn
Si
no
tug
‘i
lgan
9
Afzalligi:
Ta’lim oluvchilarda mustaqil fikrlash qobiliyatlarini shakllantiradi,
birgalikda ishlash ko‘nikmasi oshadi, bir-birini eshitish va bir-biriga o‘z fikrlarini
asoslab berishni o‘rganadi, natijalarni tahlil qilishni o‘rganadilar
Kamchiliklari:
O‘quvchilarda yuqori motivatsiya talab etadi, shovqin bo‘lishi,
ko‘p vaqt talab etilishida
“
O
’Z
O’RNING TOP
” metodi
Ushbu metod orqali yangi mavzu o‘qituvchi
orqali yangi mavzu
tushuntirilgandan so‘ng o‘quvchilarga tarqatma kartochkalar tarqatiladi. Bu
kartochkalar orqali o‘quvchilar mavzuni tushunganlarini mustahkamlash maqsadida
tarixiy shaxslar va ular faoliyatiga bog‘liq ma’lumotlarni o‘z o‘rniga qo‘yish orqali
mavzuni qanchalik darajada o‘zlashtirganliklarini bilib olish mumkin. Bu metod
orqali murakkab mavzularni o‘zlashtirish oson va qulay bulishi, kamroq vaqt talab
etilishi bilan boshqa metodlardan farq qiladi. Masalan: 7-sinfjahon tarixi darsligidan
Sharqiy slavyanlar. Kiyev Rusi mavzusi misolida ko‘ramiz.
1
Oleg
mohirona diplomatiya orqali yuksaltirishga intilgan. Olga X
asrning 50-yillari o‘rtalarida Konstantinopolga tashrif buyurib,
xristianlikni qabul qiladi
2
Igor
Ko‘chmanchi qipchoq qabilalari XI asrning o‘rtalarida Yoyiq
daryosidan Dunaygacha bo‘lgan hududlarni egallashgan. Ilk bor
qipchoq xonlari qo‘ shinini yengadi. Uning
davrida urushlar qipchoqlar
yashaydigan hududlarga ko‘chadi.
3
Olga
Slavyan qabilalarini birlashtirish siyosati shimolda Ladoga
ko‘lidan, janubda Dneprning quyilishigacha yerlarning Oleg
qo‘lida to‘planishiga imkon beradi. Oleg Vizantiya bilan
manfaatli shartnoma tuzadi. Unga ko‘ra, Rus savdogarlariga
Vizantiyada bojsiz savdo qilishga ruxsat beriladi.
4
Svyatoslav
o‘z knyazligini ko‘chmanchi bijanak qabilalariga qarshi urushdan
boshlaydi. Tuzilgan shartnoma
Konstantinopol tomonidan
bajarilmaganligi tufayli Igor Vizantiyaga qarshi ikki marta yurish
qiladi. Natijada Vizantiya jangsiz tinchlik shartnomasini tuzib,
katta o‘lpon to‘laydi.
5
Vladimir
Uning boshqaruvi Kiyev Rusining gullab-yashnagan davri
bo‘lgan. Yangi knyaz davrida Kiyev ostonalarida paydo bo‘lgan
bijanak qabilalari uzil-kesil mag‘lub etilib, g‘alaba sharafiga
Kiyevda avliyo Sofiya ibodatxonasi qurilgan. Rusning Yevropa
mamlakatlari bilan munosabatlari rivojlangan.
6
Yaroslav
Itil (Volga) va Don daryolari oralig‘ida tashkil topgan Xazar
xoqonligini mag‘lub etib, uning poytaxti Itil shahrini egallagan.
Keyinchalik Svyatoslav Bolgariyaga, ko‘chmanchi bijanaklarga,
Vizantiyaga qarshi
urushlar olib borgan
10
7
Vladimir Monamox
Xazar xoqonligi zulmidan ozod bo‘lish, sharqiy slavyan
qabilalarini birlashtirishni davom ettirish, tashqi dushmanlardan
davlat
chegaralarini asrash, Vizantiya bilan manfaatli savdo
munosabatlarini o‘rnatish
8
Barcha knyazlar
slavyan qabilalarining isyonini bostirib, Kiyev Rusi
chegaralarida yangi mudofaa qal’alarini qurdiradi. Shundan
so‘ng knyaz Dunay bo‘ylarida yashagan bulg‘orlarga qarshi
harbiy yurish uyushtiradi. Ammo
rus tarixida istilochi emas,
balki 988-yilda ruslarni xristian dinini qabul qildirgan
hukmdor sifatida qadrlanadi
Afzalligi:
Ushbu metod orqali o‘qituvchi o‘quvchilarni juftlikda ishlashga,
hamkorlik qilishga, boshqalar
fikrini hurmat qilishga, o‘z fikrini erkin bayon
qilishga o‘rgatadi.
Dostları ilə paylaş: