3
Kirish
“
Yuqori sinflarda bolalar shaxs boʻlib, jamoa boʻlib
shakllanadi. Ayni oʻsha paytda ularni oʻzlari oʻrgangan
muhitdan ajratib qoʻymaslik kerak. Bu yoshlarning ruhiyatiga,
davomatiga, oxir-oqibatda taʼlim-tarbiyasiga salbiy taʼsir qilishi
mumkin. Shu bois taʼlim jarayonining usluksizligini taʼminlash,
oʻquv dasturlarini takomillashtirish zarur.”
Shavkat Mirziyoyev
Zamonaviy ta’limni tashkil etishga qo‘yiladigan muhim talablardan biri
ortiqcha ruhiy
va jismoniy kuch sarf etmay, qisqa vaqt ichida yuksak natijalarga
erishishdir. Qisqa vaqt orasida muayyan nazariy bilimlarni o‘quvchilarga yetkazib
berish, ularda ma’lum faoliyat yuzasidan ko‘nikma va malakalarni hosil qilish,
shuningdek, o‘quvchilar faoliyatini nazorat qilish, ular tomonidan egallangan bilim,
ko‘nikma va malakalar darajasini baholash o‘qituvchidan
yuksak pedagogik
mahorat hamda ta’lim jarayoniga nisbatan yangicha yondashuvni talab etadi.
Interfaol o
‘
qitishning mohiyati o’quv jarayonini shunday tashkil etadiki, unda
barcha o
‘
quvchilar bilish jarayoniga jalb qilingan bo
‘
lib, erkin fikrlash, tahlil qilish
va mantiqiy fikr yuritish imkoniyatlariga ega bo
‘
ladilar.
Interfaol metodlarning ahamiyatli tomoni shundaki, o
‘
qituvchi va o
‘
quvchilar
o
‘
rtasida o
‘
zaro
muloqotni kuchaytirishga, hamkorlikni oshirishga, o’quvchilarni
tanqidiy fikrlashga, dunyoqarashini o
‘
stirishga, bitta fikrning boshqa fikrlar ustidan
dominantlik qilishiga yo
‘l qo’ymaslikka undaydi.
O‘qituvchi o‘quvchining talab va
ehtiyojlariga ko‘ra ta’lim texnologiyalariga asta-sekin
murakkab elementlarni
kiritgan holda oqilona qo‘llay bilishi lozim. Har bir pedagog shuni doimo yodda
tutishi kerakki, hozirgi zamon tarbiyasining barcha jarayonlari o‘quvchilarni tahlil
qilish, mustaqil fikrlash va ijod qilishga yo‘naltirilmog‘i lozim. Shuning uchun
ta’lim
jarayonida interfaol usullar, innovatsion pedagogik texnologiyalarni
qo‘llashga nisbatan qiziqish kundan-kunga kuchayib bormoqda. Bunday usullar
4
o‘quvchiga tayyor bilimlarni o‘zlari qidirib topib, mustaqil o‘rganib, tahlil qilish va
xulosalarni ham o‘zlari chiqarishlari lozimligini o‘rgatadi. Bu jarayonda shaxsning
rivojlanishi, shakllanishi, bilim olishi va tarbiyalanishiga sharoit yaratiladi, o‘quvchi
dars jarayonining asosiy ijrochisiga aylanadi. Interfaol usullar o‘qituvchi-o‘quvchi
hamda o‘quvchilarning o‘zaro birgalikdagi harakatlaridir.
Ushbu jarayonda
o‘qituvchi o‘quv mashg‘ulotining tashkilotchisi, rahbari va nazoratchisi vazifasini
bajaradi.
“