Hijriy kalendar tizimi: qamariy yilga asoslangan Hijriy taqvim turklar islom dinini qabul qilgandan keyin ishlatgan qamariy yilga asoslangan taqvim tizimidir.
Hz. Muhammad alayhissalomning Makkadan Madinaga hijrat qilgan kuni boshlanish kuni, Yangi yil esa Muharram oyining birinchi kuni hisoblanadi.
Kalendarda ba'zi oylar 29 kundan, ba'zi oylar esa 30 kundan iborat. Bu oylarda muntazam va aylanish tartibi yo'q. Shu sababdan har yili oylar o‘z o‘rnini almashtiradi va natijada bir sanada yozga to’g’ri kelgan oy yillar o‘tib qish mavsumiga to’g’ri kelishi mumkin.
Bu nomuvofiqlikka qaramay, quyosh va oy tutilish kunlarini bu taqvim asosida aniqlash osonroq.
Taqvimning ikki shakli mavjud: shamsiy (quyosh) va qamariy (oy): Hijriy Shamsiy taqvimi: Yerning quyosh atrofida aylanishiga asoslangan taqvim bo’lib Muhammadning(a.s) Quba qishlog'iga kelgan 622 yil 20 sentyabr kuni taqvimning 1- kuni sifatida qabul qilingan. Bir yil 365 kun 5 soat 49 minut. Hijriy sham taqvim bilan milodiy taqvim bir xil bo‘lib, birgina farqi shundaki, ularning boshlanishi bir xil emas
Hijriy qamariy taqvim:Oyning yer atrofida aylanishiga asoslangan taqvim, Muhammad alayhissalomning Makkadan Madinaga hijrat qilgan sanasi, 622-yilning 16-iyuli yil boshi sifatida. Qabul qilinadi. Bir yil 354 yoki 355 kun bo'lib, Shamsiy taqvimi bilan 10 kun va 20 soat farq qiladi.
Hijriy kalendar atamasi asosan shu kalendarga tegishli. Hijriy qamariy yil milodiy yildan 10,8752 kunga qisqa bo‘lib, qat’iy belgilanmagan.
XVII asrning ikkinchi yarmigacha Usmonlilar davlat ishlarida ham, qoʻlyozmalarda ham hijriy qamariy kalendar tizimidan foydalanganlar va bu taqvim yozishmalarda to'liq qo’llanilgan.
Davlat o'z maoshli xodimlariga 3 oyda maosh berganligi sababli, har 3 oylik davrlarga ham nom berilgan.
Turkiyada 1926-yil 1-yanvardan bekor qilingan hijriy kalendardan faqat Ramazon va Qurbonlik bayramlari kabi diniy kunlarni belgilashda foydalaniladi. Bugungi kunda Eron, Pokiston, Afg'oniston, Saudiya Arabistoni va boshqa arab mamlakatlarida ham bu taqvim qo'llaniladi.
